Yaver

Yaver nedir?

Yaver (Fransızcadan İngilizceye aide-de-camp olarak girmiştir ve tam olarak ''askeri kamptaki yardımcı'' anlamına gelmektedir), genellikle üst düzey bir asker, polis veya devlet görevlisi, kraliyet ailesinin bir üyesi veya bir devlet başkanı gibi üst düzey bir kişinin kişisel asistanı veya sekreteridir. Bu, bir askeri birimin üst düzey yöneticisi olan emir subayı ile karıştırılmamalıdır. Yaver, tipik olarak en önemli kişisel yardımcıdır.

Bazı ülkelerde yaver, resmi toplantılarda yer alan bir şeref ünvanı olarak kabul edilir. 

Bir yaverin görev rozeti, genellikle, üniformanın omzuna takılan, altın veya diğer renklerdeki örgülü bir kordondur. Sol mu yoksa sağ omza mı takılacağı, protokol tarafından belirlenir.

Arjantin'de yaver

Arjantin'de üç subay (her silahlı hizmetten bir tane, teğmen rütbesinde veya onun dengi olmak üzere) cumhurbaşkanının; başka üç subay da savunma bakanının yaveri olarak atanır. Yalnızca bu altı kişi, Fransızca ''aide-de-camp'' (yaver) sözcüğünün İspanyolca çevirisi olan "edecán" olarak adlandırılır. ("Ayudante de campo" ise bir diğeridir. "Edecán", Fransızca terimin fonetik bir taklididir. "Ayudante de campo" ise terimin birebir çevirisidir.)

2006'da, Cumhurbaşkanı Néstor Kirchner'in, kendi ordu yaveri Yarbay Graham'ı mevkisinin gerektirdiğinden bir yıl önce albaylığa terfi ettirmeye karar vermesi bir tartışmaya neden oldu. Eski cumhurbaşkanı Cristina Kirchner, göreve başladıktan sonra ilk defa kadın subayları kendi yaverleri olarak atamaya karar vermişti.

Silahlı kuvvetlerden her birinde, genel kurmay başkanı ve diğer üst düzey görevlilerin normalde binbaşı veya yarbay rütbesinde ya da buna denk bir rütbeye sahip kendi emir subayları vardır. Birim düzeyinde, S-1 (personel subayı), birlik komutanının emir subayı olarak ikinci bir göreve daha sahiptir. Ancak son zamanlarda pek çok birimde bu uygulama yalnızca törensel amaçlarla kullanılmaktadır ve günlük görevler için üst düzey bir Astsubay emir subayının faaliyetlerini yerine getirmektedir.

Yaverler ve emir subayları, rütbelerinin bir sembolü olarak görev rozeti kordonlarını sağ omuzlarına takarlar ve kordonun rengi, hizmet verdikleri kişinin rütbesine bağlıdır. (Kordonlar; altın rengi, taba rengi, gümüş rengi ve kırmızı renktedirler. Ayrıca savaş üniforması için zeytin yeşili renginde bir rozet kordonu takmaktadırlar.)

Belçika'da yaver

Belçika'da Kral'ın Fahri Yaveri ünvanı, sunulan hizmetler için kraliyet mahkemesi tarafından verilebilir. İleri gelen kişiler; Tümgeneral Baron Édouard Empain, Kont Charles John d'Oultremont ve Korgeneral Baron Albert du Roy de Blicquy'dir.

Milletler Topluluğu ülkeleri'nde yaver

Charles James Esquire'nin Askeri Sözlüğü (1810) 29. ve 30. sayfalar, yaverin bir genel sekreterin hizmetinde bulunmak üzere atanan bir subay olduğunu ve nadiren yüzbaşı rütbesinin altında bulunduğunu ifade ediyor: "Kral, ordudaki albay rütbesindeki subaylardan istediği kadarını kendi yaveri olarak atayabilir. Dört mareşal, iki korgeneral ve bir tümgeneral."

İngiliz sömürgelerinde ve günümüzdeki İngiliz deniz aşırı topraklarında yaver, valiye hizmet etmek üzere atanır.

1973'de Bermuda Valisi Sir Richard Şerples ve yaveri Yüzbaşı Hugh Sayers, Hükümet Konağı'nda öldürüldüler.

30 Haziran 1997'de Hong Kong'daki İngiliz yönetiminin son gününde Vali Chris Patten'in polis yaveri, Hükümet Konağı'nda Patten'i flamayla takdim etti. Daha sonra, Pattens ile birlikte Hükümet Konağı'ndan son kez ayrılmadan önce Genel Vali Selamı verdi.

Prens Charles, II. Kraliçe Elizabeth'in kişisel yaveridir.

Avustralya'da yaver

Avustralya Savunma Kuvvetleri subayları; Kraliçe, Genel Vali, eyalet valileri, Savunma Kuvvetleri Başkanı'nın yaveri olarak ve Ordu, Donanma ve Hava Kuvvetleri komutanlığı gibi diğer belirli üst düzey makamlara yaver olarak atanırlar. Genel Vali'nin veya eyalet valilerinin fahri yaverleri, görevleri sırasında ADC harflerini kullanma hakkına sahiptirler. Tuğamiral, tümgeneral ve hava kuvvetleri komutanları ve bu rütbelerin üstündeki özel olarak belirlenmiş komuta rütbeleri, yüzbaşı (veya dengi) rütbesiyle bir yaver olarak görevlendirilirler. Donanmada yaver, "amiral emir subayı"  olarak isimlendirilir. (Üst düzey deniz subayları "tuğamiraller" dir.)

Kanada'da yaver

Kanada'da yaverler, Kraliçe'ye ve kraliyet ailesinin bazı üyelerine, genel valiye, vali yardımcılarına ve diğer bazı makamlara (örneğin Milli Savunma Bakanı, sancak subayları ve genel subaylar, Kanada misyon başkanları, Kanada'yı ziyaret eden yabancı devlet başkanları) hizmet vermek üzere atanırlar. 

Daimi olarak Genel Vali yaverliği görevine atanan askeri subaylara ek olarak, birkaç başka sancak subayı/genel subay ve üst düzey subay, valiliğe resmen fahri yaverler olarak atanırlar. Bunlara şunlar dahildir:

• Savunma Sekreteri
  
• Kanada Kraliyet Askeri Koleji'nin komutanı 
  
• Quebec merkezli Kraliyet 22. Alayının üst düzey bir subayı 
  
• Genel Vali Atlı Muhafızları Kumandanı 
  
• Genel Vali Piyade Muhafızları Kumandanı 
  
• Kanada Bombardıman Muhafızları Kumandanı 
  
• Donanma Rezerv bölümlerinin komutanları 
  

Çoğu yaver, resmi görevi sırasında altın renkli rozet kordonu takar. Ancak, St. John Ambulans Kanada üyeleri sürekli bir yaver olarak ya da onur muhafızları üyesi ya da geçit töreninde bir komuta pozisyonu gibi resmi bir temsil sembolü olarak diğer teçhizatlarıyla birlikte gümüş renkli kordonlar takarlar. Yaverlerin tamamı, görevlendirildikleri makama ait monogram veya rozeti de üzerlerinde taşırlar. Kraliçe, Edinburgh Dükü veya Galler Prensi için atanmış fahri yaverler, üniforma apoletleri üzerinde bu makamlara ait monogramı taşırlar ve görevleri süresince ADC harflerini kullanma hakkına sahiptirler.

Genel Vali yaverleri, Genel Vali'nin rozetini (Kanada silahları arması) taşırlar ve vali yardımcısının yaverleri de vali yardımcısının rozetini (üzerinde bir taç bulunan kalkan) taşırlar. Kanada Kuvvetleri subayları içinden atanırlar. Vali yardımcısı yaverleri, Kanada Kuvvetlerinden ve Kanada Kraliyet Atlı Polis memurlarından atanırlar. Ayrıca, eyalete bağlı olarak yaverler; belediye veya taşra polisi ve acil servisler gibi diğer üniformalı organizasyonların içinden atanabilir. Bazı durumlarda siviller de bu göreve atanabilir. Üniformalı olmayan siviller kordonlu rozet taşımazlar, ancak vali yardımcısının rozetini atanmalarının bir sembolü olarak takarlar. 29 Kasım 1973 tarihinde Genel Vali Roland Michener, genel vali ve vali yardımcılarının yaverlerinin, görevleri süresince ADC harflerini kullanmalarına izin verme girişimini tamamladı.

Kraliyet ve genel vali yaverleri, rozetlerini sağ omuzlarına takarlar. Diğer bütün yaverler ise sol omuzlarına takarlar.

Yeni Zelanda'da yaver

Kraliçe'nin devlet başkanı olduğu diğer Milletler Topluluğu ülkelerinde olduğu gibi, Yeni Zelanda Savunma Gücü'nden çalışanlar, kraliçe ve genel valiye yaverlik yaparlar. Yeni Zelanda Genel Valisi, ordu yüzbaşısı rütbesinde bulunan iki daimi yavere sahiptir: Yeni Zelanda Kraliyet Donanması (RNZN) yüzbaşısı veya Yeni Zelanda Kraliyet Hava Kuvvetleri (RNZAF) hava yüzbaşısı. Genel Valinin diğer ve fahri yaverleri, yarbay veya dengi rütbededirler. Rozetler standart 1 numaralı saray tipindedir ve sağ omuza takılırlar. Eşdeğer yaverlik atamaları; Savunma Bakanı, Savunma Gücü başkanı ve servis başkanları için de hizmet görürler. Bunlar genellikle askeri asistanlar (military assistant (MA)), kişisel personel subayları (personal staff officers (PSOs)) olarak veya RNZN'de amiral emir subayı olarak bilinirler ve servise özgü renkli (deniz kuvvetleri için koyu mavi, ordu için kırmızı ve hava kuvvetleri için açık mavi) benekleri olan 2 numaralı rozeti sol omuzlarının üzerinde taşırlar.

Birleşik Krallık'ta yaver

Birleşik Krallık'ta astsubaylar bazı üst düzey subaylar için yaverlik hizmetinde bulunurlar. Amiral emir subayı, Kraliyet Donanmasında yaverlik görevinin eşdeğeridir. Yaverler üst düzey subaylara hizmet verirken, emir erleri, Kraliyet Hanedanında eşdeğer hizmeti görürler. 

Kraliçenin hizmetindeki bu üst düzey yaverlerin birkaç kategorisi vardır. Çoğu, genellikle albay veya tuğgeneral rütbesinde veya eş değerindeki ordu, deniz ve RAF (Kraliyet Hava Kuvvetleri (Royal Air Force))subaylarıdır. Ayrıca, birinci ve asıl yaver, ​​sancak yaveri, orgeneral yaveri ve hava kuvvetleri yaveri gibi çok üst düzey subaylar için özel pozisyonlardaki yaverler de bulunmaktadır. Benzer görevler, Deniz Kuvvetleri Komutanlığı Teğmeni, Birleşik Krallık Tuğamirali, Altın Asa ve Gümüş Asa (Kraliyet Hanedan Muhafızları)'dır.

Kraliyet Ailesi'nin askeri rütbeye sahip bazı üyeleri, Kraliçe'nin kişisel yaveri olarak atanabilirler. Halen bu görevi elinde tutanlar HRH (Kraliyet Majesteleri) Kent Dükü, HRH Galler Prensi, HRH Cambridge Dükü, Yüzbaşı Mark Phillips, HRH York Dükü, HRH Wessex Kontu ve Koramiral Sir Timothy Laurence'dır.

Yaverler ve emir erleri (bazı diğer subaylarla birlikte), göreve bağlı olarak ölçüsü, rengi ve giyildiği konum farklılık gösteren üniformalardaki rozetlerin eklentileri ile ayırt edilirler. Buna ek olarak, hükümdar ADC (yaver)'leri, çeşitli kıyafetlerde omuz kayışlarında hükümdarın kraliyet monogramını taşırlar. Ordu ADC'leri tarafından özgün ve özenle hazırlanmış bir tören üniforması giyiliyordu; ancak I. Dünya Savaşı'ndan sonra tören üniformasının kullanımı büyük oranda bırakıldı.

Fransa'da yaver

Fransız silahlı kuvvetlerinin başkomutanı olan Başkan'a yaverler tarafından hizmet sunulmaktadır. Genel olarak, Fransız ordusunda geleneksel olarak hizmet eden bir subay da dahil olmak üzere hepsi de Yarbay rütbesinde olan üç yaver bulunmaktadır. Özünde görevleri, nükleer silahları kullanmaya izin veren evrak çantasını taşımaktır. Başkan'a genel bir yardım da sağlayabilirler: Örneğin yaverler zaman zaman, Başkan konuşma yapmak üzere kürsüye geldiğinde ya da ödül törenleri sırasında madalyaları verirken kendisine telaffuz edilmesi gereken resmi kelimeleri hatırlatmak için notlar tutarken görünürler.

Başkan yolculuk ederken, başkanlık otomobilinin ön yolcu koltuğuna genellikle bir yaver oturur. O, başkana en yakın olan kişilerden biridir.

Hong Kong'da yaver

Hong Kong Polis Gücü, Yangın Hizmetleri Departmanı, Gümrük ve Tüketim Vergisi Departmanı, Göçmenlik Departmanı, Hükümet Havacılık Servisi, Sivil Yardım Hizmeti, Hong Kong Yardımcı Polis Gücü, Yardımcı Tıp Servisi, St. John Ambulans Tugayı ve İyileştirme Hizmetleri Dairesinin her biri, 1997'de valinin yerini alan bölge başkanı için bir yaver gönderirler.

İmparatorluk Rusya'sında yaver

18. Yüzyılda Büyük Catherine idaresi altındaki Rusya, İmparatoriçe'nin sık sık gözdelerini yaver olarak atadığını gördü.

Hindistan'da yaver

Hindistan'da, bölge komutasındaki veya barış zamanı komutasının kardeş hizmetlerindeki tümgeneral ve ona denk ve üstündeki rütbelerdeki subaylar, genellikle generallerinin esas alayına/taburuna mensup olan bir yavere sahiplerdir. Oğulların babaları için bir süre yaverlik görevinde bulunduğu durumlar vardır. Servis başkanları (Ordu/Hava/Deniz Kuvvetleri Genel Sekreterleri) genelde üç yavere ve Hindistan Cumhurbaşkanı da beş yavere (üçü ordudan ve birer tane de donanmadan ve hava kuvvetinden olmak üzere) sahiptir. Bölgesel Ordu'dan da bir tane fahri yaver bulunmaktadır. Başkan, servis başkanları da dahil olmak üzere silahlı kuvvetlerden seçkin bir subayı fahri yaver olarak atayabilir. Eyalet valileri, her iki vali yaverinin de Hindistan Ordusu'ndan atandığı Jammu ve Keşmir Eyaleti hariç olmak üzere, Hint silahlı kuvvetlerinden, ve Hindistan ve Eyalet polis servislerinden olmak üzere iki yavere sahiptir. 

Japonya'da yaver

1896'dan II. Dünya Savaşı'nın sona ermesine kadar, Japonya İmparatorları ordu ve donanma yaverlerine sahiplerdi.

Pakistan'da yaver

Pakistan'da Başkan, Başbakan ve Valilerin kendi yaverleri vardır. Yaver, üç Silahlı Kuvvetin herhangi birinden olabilir ve genellikle yüzbaşı (ordu), teğmen (deniz kuvvetleri) veya hava yüzbaşısı (hava kuvvetleri) rütbesindedir. İlginçtir ki, Adalet Bakanı Habibullah Khan'ın yaverliği görevini, kendisi Başbakan ve Batı Pakistan yurdunun lideri iken, üst düzey bir bürokrat olan oğlu Yüzbaşı Akhtar Munir Marwat yapmıştır. Yüzbaşı Gohar Ayub Khan, babası Mareşal Başkan Ayub Khan'a yaverlik yaptı. Genelkurmay Başkanlığı Komitesi Başkanı ve üç servis başkanlarının tamamının bir yavere sahip olma yetkisi vardır. Pakistan'da, bölge komutasındaki veya barış zamanı komutasının kardeş hizmetlerindeki tümgeneral ve ona denk ve üstündeki rütbelerdeki subaylar genellikle generallerinin esas alayına/taburuna mensup olan bir yavere sahiplerdir.

Singapur'da yaver

Singapur'da Başkan, polis gücü ve sivil savunma kuvveti arasından seçilen subayların yanı sıra, silahlı hizmetlerden yaverler de atar. Bir polis yardımcı müfettişi, Singapur polis teşkilatından seçilirken; yaverler çoğunlukla binbaşı rütbesindedir ya da silahlı hizmetlerdeki ya da Singapur sivil savunma teşkilatındaki 5 askeri uzmandır. Hem erkek hem de kadın subaylar yaver olarak görev yapabilirler.

Görevleri, başkan adına önemli misafirler için irtibat halinde olmaya yardımcı olmak ve ziyarete gelen yabancı devlet adamlarıyla ilgilenmektir.

Sri Lanka'da yaver

Sri Lanka'da başkanın, üç silahlı servisten yaverlerinin yanı sıra ilave yaverleri de vardır. Bütün general, tümamiral ve hava subaylarının kendi ana birliğinden veya alayından seçilmiş yaverleri vardır.

Tanzanya'da yaver

Tanzanya Başkanı, Tanzanya Halk Savunma Gücü'nden Albay rütbesindeki bir yavere sahiptir.

Amerika Birleşik Devletleri'nde yaver

Yaverler, Birleşik Devletler Ordusu içinden general rütbesindeki subaylara (NATO Kodu OF-6'dan OF-10'a kadar), Ordu Sekreterine, Savunma Sekreterine, Başkan Yardımcısına ve Birleşik Devletler Başkanı'na özel olarak atanır. Rütbe ve sayı sınıfına göre belirlenir. Birden fazla yaveri olan generaller için, üst düzey rütbeli yaverler genellikle kıdemli yaver olarak kabul edilirler ve diğer yaverleri ve şoför, emir eri gibi generalin kişisel personelini koordine etme kapasitesiyle hizmet ederler. Genel olarak, subayların çoğunluğu için, yaverin maksimum görev süresi iki yıldır. Aşağıda, yaverlerin kabul edilen sayısının ve bir generale tahsis edilen uygun azami rütbenin bir listesi verilmiştir:

• Tuğgeneral: Bir teğmen
  
• Tümgeneral: Bir yüzbaşı; bir teğmen 
  
• Korgeneral: Bir binbaşı; bir yüzbaşı 
  
• General: Bir yarbay, bir binbaşı, bir yüzbaşı 
  
• Ordu generali (veya Genel Kurmay Başkanı): Bir albay, bir yarbay, bir binbaşı 

Not: AR 614-100, bir generalin, yukarıda belirtilen uygun rütbeye eşit veya daha düşük herhangi bir rütbeden herhangi bir görevli subay seçebileceğini ifade etmektedir.

Birliklere (taburlar ve tugaylar) komutanlık yapan yarbay ve albayların yaverleri yoktur. Bazen, birliğin emir eri (S-1 olarak adlandırılır) komutana yaver olarak hizmet edecektir; ancak bu nadirdir.

ABD Ordusu yaverleri, hizmet dalı (yani, piyade, topçu, levazım subayı ve diğerleri) nişanlarına karşılık olarak özel bir işaret taşırlar ya da hizmet kıyafetlerinin yakasında bir nişan taşırlar. Hizmet verilen generalin rütbesi, aşağıda gösterildiği gibi yaverin taşıdığı nişanda belirtilir. Ordu Genel Kurmay Başkanı ve Müşterek  Kurmay Başkanları Başkanı O-10 pozisyonlarına sahip olmalarına rağmen, bunların yaverleri, normal dört yıldızlı yaver nişanı yerine, bu görevlere özgü nişanlar taşırlar. Ayrıca bir yaver, üniformasının omzuna özel bir kordonlu rozet takar.

Birleşik Devletler Donanması'nda yaver, sancak yaveri (kara komutanı) ya da amiral emir subayı (deniz komutanı) olarak da bilinir.

Başkan'ın askeri yaverleri beş (her silahlı hizmetten birer tane) tanedir ve bunlar binbaşı ve yarbaylardır (Ordu, Deniz Kolordu ve Hava Kuvvetlerinde). Donanma ve Sahil Güvenlik Başkanının askeri yaverleri önyüzbaşı veya komutan rütbesindedirler. Onların başlıca rollerinden biri de Başkanlık acil çantasını tutmaktır. Bu beş daimi yavere ek olarak, daha genç olan (teğmen) 40-45 askeri sosyal yaver daha vardır ve bunlar geçici görevlilerdir. Bunların görevleri, ünvanlarından da anlaşıldığı gibi sosyal amaçlar (öncelikle Beyaz Saray'da ev sahipleri olarak) içindir. Bunlar yarı zamanlı olarak, ayda belki 2 ila 4 kez öğleden sonraları görev yaparlar.

Yaver çeşitleri

• Havacılık yaveri
  
• Birinci ve esas deniz yaveri 
  
• Sancak yaveri 
  
• Donanma yaverleri 
  
• General yaveri 
  
• Galloper (artık kullanılmıyor) 
  
• Japonya İmparatoru'nun yaveri 
  
• Özel olarak görevlendirilmiş yaver 
  
• İcra yaveri