UNESCO

Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO), Birleşmiş Milletler'in ihtisasında Paris'te kurulan bir örgüttür. Kuruluş amacı; adalet, hukukun üstünlüğü ve insan hakları ile Birleşmiş Milletler Sözleşmesinde kabul edilen temel özgürlükleri genişletmek amacıyla eğitim, bilim ve kültür reformları yoluyla uluslararası işbirliğini teşvik ederek barış ve güvenliğe katkıda bulunmaktır. Milletler Cemiyetinin, entellektüel işbirliği konusunda, uluslararası komisyonu tarafından kurulmuştur.

UNESCO'nun 195 üye ülkesi ve dokuz yardımcı üyesi vardır. Saha ofislerinin çoğu üç veya daha fazla ülkeyi kapsayan ortak bürolar halindedir; ulusal ve bölgesel ofisler de mevcuttur.

UNESCO hedeflerini; eğitim, doğa bilimleri, sosyal / beşeri bilimler, kültür ve iletişim / bilgi olmak üzere beş ana programla sürdürmektedir. UNESCO tarafından desteklenen projeler: Okur yazarlık, teknik eğitim, öğretmen eğitim programları, uluslararası bilim programları, bağımsız medyanın ve basın özgürlüğünün genişletilmesi, bölgesel ve kültürel tarih projeleri, kültürel çeşitliliğin teşvik edilmesi, dünya edebiyatının çevirileri, dünya kültür ve doğa mirasını koruma altına alma (Dünya Mirası Siteleri) ve insan haklarını savunmak için uluslararası işbirliği anlaşmaları yapma ve bilgi ve iletişim teknolojisinde bir köprü görevi üstlenip, ekonomik ve sosyal erişim eşitsizliğini ortadan kaldırmak. Aynı zamanda Birleşmiş Milletler Kalkınma Grubu'na üyedir.

Tartışmalı olmasına rağmen UNESCO'nun amacı "barışın inşası, yoksulluğun ortadan kaldırılması, eğitim, bilim, kültür, iletişim ve bilgi alış verisi sayesinde kültürler arası sürdürülebilir bir diyaloğun kurulmasıdır". 

Organizasyonun diğer öncelikleri; herkes için eğitim ve yaşam boyu öğrenme, ortaya çıkan sosyal ve etik sorunlarla mücadele, kültürel çeşitliliği teşvik etme, barışın sağlanması ve bilgi ve iletişim yoluyla bilgi toplumları kurmayı içermektedir. 

Uluslararası birliğin başlıca hedef ve amaçları - Milenyum (bin yıl)  Kalkınma Hedefleri bildirgesinde de belirtildiği üzere uluslararası çerçevede kabul edilen gelişme hedefleri- UNESCO'nun  tüm stratejileri ve faaliyetleri ile örtüşmektedir.

UNESCO'nun tarihçesi

UNESCO ve uluslararası işbirliği alanındaki pozisyonu, fizibilite konusunda bir Komisyon seçmek için 21 Eylül 1921'de yapılan Birleşmiş Milletler Cemiyeti önergesine kadar uzanır. 18 Aralık 1925'te Uluslararası Eğitim Bürosu (IBE), uluslararası eğitimin gelişimi için sivil toplum kuruluşu olarak çalışmaya başladı. Bununla birlikte, bu kuruluşların çalışmaları İkinci Dünya Savaşı'nın başlamasıyla büyük ölçüde kesintiye uğradı.

Atlantik Antlaşması ve Birleşmiş Milletler Bildirgesi'nin imzalanmasından sonra, Müttefik Ülkelerin Eğitim Bakanları Konferansı (CAME), çerçevesinde Londra'da 16 Kasım 1942'den 5 Aralık 1945'e kadar süren toplantılar düzenlendi. 30 Ekim 1943'te uluslararası bir birliğin kurulmasının gerekliliği, Moskova Bildirisi'nde vurgulandı ve Çin, Birleşik Krallık, ABD ve SSCB tarafından kabul edildi. Bunu 9 Ekim 1944'de Dumbarton Oaks Konferansı önergeleri izledi. Müttefik Eğitim Bakanları Konferansının ve Nisan-Haziran 1945'te San Fransisco'da düzenlenen Birleşmiş Milletler Uluslararası Organizasyon Konferansı'nın (UNCIO) önergeleri uyarınca, Birleşmiş Milletler Eğitim ve Kültür Organizasyonunun (ECO / CONF) kuruluş konferansı 1-16 Kasım 1945'de Londra'da, 44 devlet temsilcisinin katılımıyla gerçekleşti. UMESCO toplantısını Birleşik Krallık Eğitim Bakanı Rab Butler yönetti. Eğitim ve Kültür Birliği konferansında UNESCO tüzüğü açıklandı ve  37 ülke tarafından imzalanarak geçici bir komisyon kuruldu. Geçici Komisyon 16 Kasım 1945'ten 4 Kasım 1946'ya (UNESCO tüzüğünün yirminci üye devlet tarafından onaylanmasıyla yürürlüğe girdiği tarih) kadar görev yaptı.

İlk Genel Konferans 19 Kasım - 10 Aralık 1946 tarihleri ​​arasında gerçekleşti ve Dr. Julian Huxley Genel Sekreterliğe seçildi. Kasım 1954'te Genel Kurul, tüzük değişikliğine giderek, daha önce bireysel temsil niteliği olan Yönetim Kurulu üyelerinin, artık vatandaşı oldukları ülkelerinin hükumetlerini temsil edecekleri kararına vardı. Yönetmelikle bu değişim, UNSECO ile kendisinden önceki birlik olan CICI'nin, üye ülkelerin kuruluşun yetki alanlarında nasıl işbirliği yapacakları konusunda uygulama farkını ortaya çıkardı. Üye ülkeler zaman içinde işbirliği yaparak UNESCO'nun, siyasi ve tarihi olaylar üzerindeki yetki alanını şekillendirmiş, özellikle Soğuk Savaş döneminde, sömürgeciliğin sona erdirilmesinde ve Sovyetler Birliği'nin dağılma sürecinde, örgütün etken işlevselliğini onaylamış oldular.

Örgütün başlıca başarıları arasında ırkçılığa karşı yapılan çalışma gelir. Örneğin: 1950'de aralarında Claude Lévi-Strauss'un da olduğu antropologlar ve diğer bilim adamlarının bildirisi ile başlayan ve 1978'de Irk ve Irkçılık Ön yargısı Bildirgesi ile sonuçlanan süreç. 1956'da, Güney Afrika Cumhuriyeti, bazı örgüt yayınlarının ülkedeki "ırkçı sorunlar" üzerine iç işlerine "müdahil" olduğu gerekçesiyle UNESCO'dan çekildi. Güney Afrika, 1994 yılında Nelson Mandela önderliğinde örgüte tekrar katıldı.

UNESCO'nun eğitim alanında ilk çalışmaları, 1947'de başlatılan Haiti Marbial Vadisi'ndeki temel eğitim üzerine pilot projedir. Bu projeyi diğer ülkelere uzman heyet gönderilmesi -örneğin 1949'da Afganistan'da uzman bir heyetin görevlendirilmesi- izledi. UNESCO 1948'de üye ülkelerde zorunlu ve evrensel bir ilköğretimin ücretsiz olarak sağlanmasını önerdi. 1990'da Jomtien, Tayland'da düzenlenen Herkes İçin Eğitim Dünya Konferansı'ında, tüm çocuklar, gençler ve yetişkinler için temel eğitim sağlamak amacıyla küresel bir hareket başlattı. On yıl sonra, Senegal'in Dakar kentinde düzenlenen 2000 Dünya Eğitim Forumu, üye devletlerin 2015 yılına kadar herkes için temel eğitim sağlamayı taahhüt etmesiyle sonuçlandı.

UNESCO'nun kültürel alanda ilk faaliyetleri arasında 1960'da başlatılan Nubia Kampanyası yer alır. Kampanyanın amacı Aswan Barajı inşaatında Ebu Simbel Tapınağını taşıyarak Nil nehrinin sularına gömülmekten kurtarmaktı. 20 yıllık kampanya sırasında 22 anıt ve mimari kompleks taşındı. Bu kampanya Mohenjo-daro (Pakistan), Fes (Fas), Katmandu (Nepal), Borobudur (Endonezya) ve Akropolis (Yunanistan) gibi bir dizi kampanyalarının ilki ve en kapsamlısı idi. Kuruluşun miras üzerindeki çalışması, 1972'de Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunması Kanununun kabulünü getirdi. Dünya Mirası Komitesi 1976'da kuruldu ve ilk siteler 1978'de Dünya Mirası Listesine alındı.O zamandan beri kültürel miras ve çeşitlilik üzerine UNESCO üye ülkeler tarafından önemli yasal yönetmelikler çıkarıldı: 2003'te Manevi Kültür Varlıklarını Koruma Kanunu ve 2005'te Kültürel İfade Çeşitliliğinin Korunması ve Geliştirilmesi Konvansiyonu.

UNESCO'nun Aralık 1951'de Paris'te gerçekleşen devletler arası toplantısında kurulan Nükleer Araştırma Avrupa Konseyi, 1954'te Nükleer Araştırmalar için Avrupa Merkezinin (CERN) kurulmasına yol açtı.

1948-1966 arasında UNESCO tarafından doğal bilimler alanında sürüdürülen kurak bölgeler programı, ilk önemli projeler arasında yer alır. 1968'de UNESCO, çevre ve gelişmeye yönelik ilk hükumetler arası konferansı organize ederek, sürdürülebilir kalkınma alanındaki problemleri ortadan kaldırmayı amaçladı. 1968 konferansının en önemli sonucu, UNESCO'nun İnsan ve Biyosfer Programını geliştirmesidir.

İletişimde, bilgininin serbest dolaşımı UNESCO'nun başlangıcından beri bir önceliği olmuştur. II. Dünya Savaşı'ndan hemen sonraki yıllarda, yeniden yapılandırma ve dünya çapında kitle iletişim araçları için ihtiyaçların belirlenmesi çabaları yoğunlaştı. UNESCO, 1950'ler de gazetecilere eğitim ve öğretim vermeye başladı. 1970'lerin sonlarında "Yeni Dünya Bilgi ve İletişim Düzeni" dillendirilmeye başlanınca, UNESCO hamle yaparak, Uluslararası  İletişim Sorunları Araştırmaları Komisyonunu kurdu. Bu komisyon neticesinde 1980 yılında MacBride  bildirisi yayınlandı ( Komisyon Başkanlığını yapan, nobel barış ödülü sahibi Sean MacBride'in adıyla). MacBride bildirisini takiben UNESCO, Herkes İçin Bilgi ve Bilgili Toplumlara Doğru programlarını geliştirerek, 2003'te (Cenevre) ve  2005'te (Tunus) Bilgi Toplumları üzerine Dünya Zirvesi'nin gerçekleşmesine yol açmıştır.

Filistin, 107 üye ülkenin kabul ve 14'ünün ret verdiği bir oylamayla 2011'de UNESCO üyesi oldu. 1990 ve 1994'te Amerika Birleşik Devletleri'nde meclisten geçen yasalarla, Filistin'i tam üye olarak kabul eden herhangi bir BM kuruluşuna finansal açıdan destek verilemeyeceği kararı çıktı ve UNESCO bütçesinin yaklaşık % 22'sini oluşturan fon geri çekildi. İsrail UNESCO'ya yaptığı ödemeleri dondurarak ve Filistin Otoritesine yaptırımlar uygulayarak Filistin'in UNESCO'ya kabul edilmesine tepki gösterdi ve Filistin'in "potansiyel barış görüşmeleri" için zararlı olacağını iddia etti. UNESCO'ya aidatlarını ödemeyi bıraktıktan iki yıl sonra, ABD ve İsrail 2013'te UNESCO'da oy haklarını kaybetti. Daha yakın zamanlarda UNESCO, orijinal Yahudi tapınağının yapıldığı yerin Yahudilik için dini anlamı olmadığını ilan etti. Bu tavır Yahudi cemaati tarafından Yahudi düşmanlığı olarak nitelendirildi.

UNESCO'nun faaliyetleri

UNESCO beş program alanı ile faaliyetlerini yürütmektedir: Eğitim, doğa bilimleri, sosyal ve beşeri bilimler, kültür, iletişim ve enformasyon.

Eğitim: UNESCO karşılaştırmalı eğitim araştırmalarını desteklemektedir; ve ulusal eğitim programlarını ve ülkelerin her birey için kaliteli eğitim kapasitelerini arttırmak için, ihtisas sağlayıp işbirliğini teşvik eder. Bu olgular arasında yer alanlar:

UNESCO 126 ülkede 770'den fazla kurumunda, 644 kürsüyle temsil edilen uluslararası bir ağdır.

Çevre Koruma Örgütü

1960'da kabul edilen Eğitimde Ayrımcılıkla Mücadele Sözleşmesi

12 yıllık bir süre içinde Yetişkin Eğitimi Konusunda Uluslararası Konferansı (CONFINTEA) 

Herkes İçin Eğitim programının Küresel Takip Raporunun yayınlanması.

Öğrenmede Çığır Açan Dört Temel İlke programına dair belgelerinin yayınlanması

UNESCO ASPNet, 170 ülkede 8.000 okul ile uluslararası bir ağ.

UNESCO, yüksek öğrenim kurumlarını akredite etmemektedir.

UNESCO, halkı eğitmek için kamuya açıklamalar da yapmaktadır:

Şiddetle İlgili Seville Bildirisi: UNESCO tarafından 1989'da insanların biyolojik olarak organize suça yatkın olduğu görüşünü çürütmek için yayınlanan bir bildiri.

Kültürel ve bilimsel önem arz eden projeleri ve yerleri belirleme, örneğin:

Küresel Jeoparklar Ağı

1971'den beri İnsan ve Biyosfer Programı (MAB) vasıtasıyla biyosfer rezervlerinin belirlenmesi

Edebiyat şehri; 2007'de bu unvanı ilk alan İskoçya'nın ilk gezen kütüphanesinin bulunduğu Edinburgh olmuştur. 2008 yılında ABD'nin Lowa şehri Edebiyat Kenti olmuştur.

Tehlike altındaki diller ve dil çeşitliliği projeleri

İnsanlığın Sözlü ve manevi Mirasının Başyapıtları

1997 yılından bu yana Dünya Uluslararası Kayıt Belgesi

1965'ten beri Uluslararası Hidroloji Programı (IHP) aracılığıyla ele alınan Su Kaynaklarının Yönetimi

Dünya Mirası Alanları

Dünya Dijital Kütüphanesi

"Düşünce ve konuşma özgürlüğünün" teşviki:

İletişimin Geliştirilmesi ve İletişim ve Bilgilendirme Programı için Uluslararası Program, ifade özgürlüğü, basın özgürlüğü ve bilgi özgürlüğü yasasının desteklenmesi

Herkes için Bilgi programı aracılığıyla Bilgi ve İletişim Teknolojisine evrensel erişimin teşvik edilmesi

Medyada çoğulculuğu ve kültürel çeşitliliği teşvik etmek

Etkinliklerin teşvik edilmesi:

1998 yılı BM tarafından ilan edilen 2001-2010 Dünya Çocukları İçin Barış ve Şiddettin Önlenmesi, Uluslararası 10. yıl programı

Her yıl 3 Mayıs Dünya Basın Özgürlüğü Günü, ifade özgürlüğünü ve basının özgürlüğünü temel bir insan hakkı olarak görüp; sağlıklı, demokratik ve özgür toplumun kriterleri bileşeni olarak tanımlamaktadır.

Brezilya'da Criança Esperança, Rede Globo ile işbirliği içinde toplumsal entegrasyonu ve şiddet önlemeyi amaçlayan  toplumsal projeler için fon yaratmaktadır.

Uluslararası Okur Yazarlık Günü

Uluslararası Barış Kültür Yılı

Projelerin oluşturulması ve finansmanı:

Göç Müzeleri Girişimi: Göçmen nüfuslarla kültürel diyalog için müzelerin kurulmasını teşvik etmek.

Avrupa Yüksek Öğrenim Merkezi UNESCO-CEPES: 1972'de Romanya'nın Bükreş kentinde, Avrupa ve Kanada, ABD ve İsrail'de yüksek öğrenim kurumları ile uluslararası işbirliğini teşvik etmek amacıyla bağımsız bir ofis olarak kuruldu. Avrupa'da Yüksek Öğrenim UNESCO-CEPES'in resmi bültenidir.

Ücretsiz Yazılım Dizini: 1998'den beri UNESCO ve Ücretsiz Yazılım Vakfı, ücretsiz yazılım dizini olan bir projeyi birlikte finanse etmektedir.

Etkin Okul Sağlığı üzerine güncel kaynaklar.

OANA, Asya-Pasifik Haber Ajansları Organizasyonu

Uluslararası Bilim Konseyi

UNESCO İyi Niyet Elçileri

ASOMPS, Tıbbi Bitkiler ve Baharatlar üzerine Asya Sempozyumu, Asya'da yapılan bir dizi bilimsel konferans

Botanik 2000, taksonomiyi destekleyen bir program, tıbbi ve süs bitkilerinin biyolojik ve kültürel çeşitliliği ile çevre kirliliğine karşı korunması.

UNESCO Temsil Heyeti Koleksiyonu, 1948'den 2005'e kadar dünya edebiyatının eserlerini faklı dillere tercüme etmiştir.

UNESCO tarafından Yeni Delhi Ofisi tarafından desteklenen, eğlencenin keyifli hale getirilmesi için bir dizi girişimleri kapsayan GoUNESCO

UNESCO şeffaflık portalı, organizasyonun iki yılda bir yayınlanan bütçesi, programlama ve ilgili evrakların yayınlandığı web sayfaları gibi konularda kamu erişimine açık bilgi sağlamak amacıyla oluşturulmuştur. Veriler birbirinden ayrı olarak IATI Etkinlikleri ve IATI Örgüt Standartları bölümlerinde IATI veri tabanında yayınlanmaktadır.

UNESCO yayınları

UNESCO ve uzman kuruluşları çeşitli dergiler yayımlamaktadır.

UNESCO Courier dergisinde misyonunun "UNESCO'nun ideallerinin geliştirilmesi, kültürler arası diyalog için bir platform oluşturulması ve uluslararası tartışma için bir forum oluşturulması" olarak belirtmiştir. Mart 2006'dan bu yana, sınırlı sayıda basılıp, çevrim içi olarak sunulmaktadır. Makaleler, UNESCO'nun mutlak görüşleri değil, yazarların görüşlerini ifade etmektedir. 

1950'de UNESCO, bilimin toplum üzerindeki etkisini tartışmak için Bilimin Toplum Üzerideki Etkisi (Impact olarak da bilinir) adlı üç ayda bir yayımlanan araştırma raporu çıkarmaya başladı. UNESCO ayrıca 1948'den beri üç ayda bir yayımlanan Uluslararası Müze yayınlarını çıkartmaktadır.

UNESCO sivil toplum örgütleri

UNESCO, 322 uluslararası sivil toplum kuruluşu (STK) ile resmi ilişkiler yürütmektedir. Bu kuruluşların çoğu UNESCO tarafından "operasyonel", küçük bir kısmı ise "resmi" olarak dillendiriliyor. UNESCO ile işbirliğinin en büyük kriteri "resmi üye" olmaktan geçer. 

Kısaltma	Organization
IB	Uluslararası Bakalorya
CCIVS	Uluslararası Gönüllü Hizmet Koordinasyon Komitesi
EI	Uluslararası Eğitim
IAU	Uluslararası Üniversiteler Birliği
IFTC	Uluslararası Film, Televizyon ve Görsel-İşitsel İletişim Konseyi
ICPHS	Uluslararası Felsefe ve İnsancıl Çalışmalar Konseyi
ICSU	Uluslararası Bilim Konseyi
ICOM	Uluslararası Müzeler Konseyi
ICSSPE	Uluslararası Spor Bilimi ve Beden Eğitimi Konseyi
ICA	Uluslararası Arşivler Konseyi
ICOMOS	Uluslararası Anıtlar ve Sitler Konseyi
IFJ	Uluslararası Gazeteciler Federasyonu
IFLA	Uluslararası Kütüphane Dernekleri ve Kuruluşları Federasyonu
IFPA	Uluslararası Şiir Dernekleri Federasyonu
IMC	Uluslararası Müzik Konseyi
IPA	Uluslararası Polis Birliği
INSULA	Uluslararası Ada Kalkındırma Bilimsel Konseyi
ISSC	Uluslararası Sosyal Bilimler Konseyi
ITI	Uluslararası Tiyatro Enstitüsü
IUCN	Uluslararası Doğa ve Doğal Kaynakları Korunma Birliği
IUTAO	Uluslararası Teknik Dernekler ve Örgütler Birliği
UIA	Uluslararası Örgütler Birliği
WAN	Dünya Gazeteler Derneği
WFEO	Dünya Mühendislik Örgütleri Federasyonu
WFUCA	Dünya UNESCO Kulüpleri, Merkezleri ve Dernekleri Federasyonu

UNESCO ödülleri

UNESCO, eğitim, bilim, kültür ve barış dallarında 22 farklı ödül vermektedir:

Félix Houphouët-Boigny Barış Ödülü

L'Oréal-UNESCO Bilim Kadınları Ödülleri

UNESCO / Kral Sejong Okur Yazarlık Ödülü

UNESCO / Konfüçyüs Okur Yazarlık Ödülü

Zihinsel Engelliler için Kaliteli Eğitimi Teşvik eden UNESCO / Emir Jaber el-Ahmed El-Cebe Sabah Ödülü

UNESCO Kral Hamad Bin Isa El Halife, Eğitimde Bilgi ve İletişim Teknolojileri Kullanımı Ödülü

UNESCO / Hamdan Bin Rashid Al-Maktoum Öğretmenlerin Etkinliğini Artırmada Üstün Uygulama ve Performans Ödülü

Bilimin Halka Arzı İçin UNESCO / Kalinga Ödülü

UNESCO / Pasteur Enstitüsü Madalyası, insan sağlığı üzerinde olumlu etkisi olan bilimsel bilginin geliştirilmesine olağanüstü bir katkıda bulunmaktadır.

UNESCO / Sultan Qaboos Çevre Koruma Ödülü

UNESCO'nun sunduğu Kurak Bölgelerde Büyük Yapay Nehir Su Kaynakları Ödülü (isim değişikliği söz konusu)

Michel Batisse Biyosfer Rezervi İşletme Ödülü

UNESCO / Bilbao İnsan Hakları Kültürü Tanıtımı Ödülü

UNESCO Barış Eğitimi Ödülü

UNESCO- Hoşgörü ve Şiddetin Önlenmesini Teşvik Eden Madanjeet Singh Ödülü

UNESCO / Uluslararası José Martí Ödülü

UNESCO / İbn-i Sina Bilimde Etik Ödülü

Latin Amerika ve Karayipler'de Sosyal Bilim Araştırmalarının Geliştirilmesi UNESCO / Juan Bosch Ödülü

Arap Kültürü İçin Sharjah Ödülü

Melina Mercouri Kültürel Alanların Korunması ve Yönetimi Uluslararası Ödülü (UNESCO-Yunanistan)

IPDC-UNESCO Kırsal İletişim Ödülü

UNESCO / Guillermo Cano Dünya Basın Özgürlüğü Ödülü

UNESCO / Jikji Dünya Belleği Ödülü

UNESCO-Ekvator Ginesi Uluslararası Yaşam Bilimleri Araştırma Ödülü

Carlos J. Finlay Mikrobiyoloji Ödülü

UNESCO'nun eskiden verdiği ödüller

Uluslararası Simón Bolivar Ödülü (2004 yılından beri verilmiyor)

UNESCO İnsan Hakları Eğitimi Ödülü

UNESCO / Obiang Nguema Mbasogo Uluslararası Yaşam Bilimleri Araştırmaları Ödülü (2010'dan beri verilmiyor)

UNESCO Sanatı Teşvik Ödülü

UNESCO uluslararası günleri

Uluslararası Günler

Tarih	İsim
27 Ocak	Soykırım Kurbanları Anısına Uluslararası Anma Günü
13 Şubat	Dünya Radyo Günü
21 Şubat	Uluslararası Anadil Günü
8 Mart	Dünya Kadınlar Günü
20 Mart	Uluslararası Frankofon Günü
21 Mart	Uluslararası Nevruz Günü
21 Mart	Dünya Şiir Günü
21 Mart	Uluslararası Irk Ayrımı İle Mücadele Günü
22 Mart	Dünya Su Günü
23 Nisan	Dünya Kitap Günü
30 Nisan	Uluslararası Caz Günü
3 Mayıs	Dünya Basın Özgürlüğü Günü
21 Mayıs	Dünya Diyalog ve Kalkınma İçin Kültürel Çeşitlilik Günü
22 Mayıs	Uluslararası Biyolojik Çeşitlilik Günü
25 Mayıs	Afrika Günü  / Afrika Hafta
5 Haziran	Dünya Çevre Günü
8 Haziran	Dünya Okyanus Günü
21 Haziran	Uluslararası Yoga Günü
9 Ağustos	Uluslararası Dünya Yerli Halkları Günü
12 Ağustos	Uluslararası Gençlik Günü
23 Ağustos	Uluslararası Köle Ticaretini Anma ve Ortadan Kaldırma Günü
8 Eylül	Uluslararası Okur Yazarlık Günü
15 Eylül	Uluslararası Demokrasi Günü
21 Eylül	Uluslararası Barış Günü
28 Eylül	Uluslararası Bilgi Edinme Günü
5 Ekim	Dünya Öğretmenler Günü
Ekim'in 2.Çarşambası	Uluslararası Afet Azaltımı Günü
17 Ekim	Uluslararası Yoksulluğun Ortadan Kaldırılması Günü
20 Ekim	Dünya İstatistik Günü
27 Ekim	Dünya Görsel-İşitsel Miras Günü
2 Kasım	Gazetecilere Karşı Suçlara Dokunulmazlığın Kaldırılması Günü
10 Kasım	Barış ve Kalkınma İçin Dünya Bilim Günü
Kasım'ın 3.Perşembesi	Dünya Felsefe Günü
16 Kasım	Uluslararası Hoşgörü Günü
19 Kasım	Uluslararası Erkekler Günü
25 Kasım	Uluslararası Kadına Yönelik Şiddetin Ortadan Kaldırılması Günü
29 Kasım	Filistin Halkıyla Dayanışma Günü
1 Aralık	Dünya AIDS Günü
10 Aralık	İnsan Hakları Günü
18 Aralık	Uluslararası Göçmenler Günü

Üye devletler

UNESCO, 195 üye devlet ve 9 yardımcı üyeden oluşmaktadır. Bazı üyeler bağımsız devlet değildir ve bazı üyeler bağlı oldukları devletteki Ulusal Organizasyon Komitelerinden oluşmaktadır. UNESCO devletleri, Lihtenştayn, Cook Adaları, Niue ve Filistin dışında Birleşmiş Milletler üyesidir.

Yönetim organları

Genel Müdür

Genel Sekreter ataması için seçimler 7-23 Eylül 2009 tarihleri ​​arasında Paris'te gerçekleşti. Sekiz adayın yer aldığı seçimde 58 ülke oy kullandı. Yönetim Kurulu, 7-23 Eylül'de toplandı ve 17 Mayıs'ta seçim yapıldı. Genel sekreterliğe Irina Bokova seçildi.

1946'da kuruluşundan bu yana UNESCO Genel sekreterlerinin listesi aşağıda belirtilmiştir:

Irina Bokova	Bulgaristan	2009-günümüze
Koichiro Matsuura	Japonya	1999-2009
Federico Mayor Zaragoza	İspanya	1987-1999
Amadou-Mahtar M'Bow	Senegal	1974-1987
René Maheu	Fransa	1961-1974
Vittorino Veronese	İtalya	1958-1961
Luther Evans	Amerika Birleşik Devletleri	1953-1958
John Wilkinson Taylor	Amerika Birleşik Devletleri	1952-53
Jaime Torres Bodet	Meksika	1948-1952
Julian Huxley	Birleşik Krallık	1946-1948

UNESCO ofisleri

UNESCO merkezi Paris, Frasnsa'da Place de Fontenoy'dadır.

UNESCO'nun dünya genelinde bulunan saha ofisleri, işlevlerine ve coğrafi durumlarına göre dört ana ofis türü olarak sınıflandırılır: Ortak bürolar, ulusal bürolar, bölgesel bürolar ve irtibat büroları.

UNESCO'nun ofisleri

Aşağıdaki UNESCO Alan Ofisleri, coğrafi bölgelere göre listelenmiş ve her büroda yer alan üye ülkeler ve UNESCO yardımcı üyeleri belirtilmektedir.

Afrika

Abidjan - Fildişi Sahili ulusal bürosu

Abuja - Nijerya ulusal bürosu

Accra - Benin, Fildişi Sahilleri, Gana, Liberya, Nijerya, Sierra Leone ve Togo için ortak büro

Addis Ababa - Afrika Birliği ile İrtibat Bürosu ve Afrika Ekonomi Komisyonu

Bamako - Burkina Faso, Gine, Mali ve Nijer için ortak büro

Brazzaville - Kongo Cumhuriyeti ulusal bürosu

Bujumbura - Burundi ulusal bürosu

Dakar - Afrika'da Eğitim Bölgesel Bürosu ve Cape Verde, Gambiya, Gine-Bissau ve Senegal için ortak büro

Dar es Salaam - Komor Adaları, Madagaskar, Mauritius, Seyşeller ve Tanzanya için ortak büro

Harare - Botsvana, Malavi, Mozambik, Zambiya ve Zimbabwe için ortak büro

Juba - Güney Sudan ulusal bürosu

Kinşasa - Kongo Demokratik Cumhuriyeti ulusal bürosu

Libreville - Kongo Cumhuriyeti, Kongo Demokratik Cumhuriyeti, Ekvator Ginesi, Gabon ve Sao Tome ve Principe için ortak büro

Maputo - Mozambik ulusal bürosu

Nairobi - Bölgesel Afrika Bilim  Bürosu ve Burundi, Cibuti, Eritre, Kenya, Ruanda, Somali, Güney Sudan ve Uganda için ortak büro

Windhoek - Namibya ulusal bürosu

Yaoundé - Kamerun, Orta Afrika Cumhuriyeti ve Çad için ortak büro

Arap Devletleri

Amman - Ürdün ulusal bürosu

Beyrut - Arap Devletleri Eğitim Dairesi ve Lübnan, Suriye, Ürdün, Irak ve Filistin için ortak büro

Kahire - Arap Devletlerinde Bilim Bölgesel Bürosu ve Mısır, Libya ve Sudan ortak bürosu

Doha - Bahreyn, Kuveyt, Umman, Katar, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri ve Yemen için ortak büro

Irak - Irak ulusal bürosu (şu anda Amman, Ürdün'de bulunuyor)

Hartum - Sudan ulusal bürosu

Rabat - Cezayir, Moritanya, Fas ve Tunus ortak bürosu

Ramallah - Filistin Toprakları ulusal bürosu

Asya ve Pasifik

Apia - Avustralya, Cook Adaları, Fiji, Kiribati, Marshall Adaları, Mikronezya Federe Devletleri, Nauru, Yeni Zelanda, Niue, Palau, Papua Yeni Gine, Samoa, Solomon Adaları, Tonga, Tuvalu, Vanuatu ve Tokelau ortak bürosu 

Bangkok - Asya ve Pasifik'te Eğitim Bölge Bürosu ve Tayland, Burma, Laos, Singapur ve Vietnam'a ortak bürosu

Beijing - Kuzey Kore, Japonya, Moğolistan, Çin Halk Cumhuriyeti ve Güney Kore ortak bürosu

Dhaka - Bangladeş ulusal bürosu

Hanoi - Vietnam ulusal bürosu

İslamabad - Pakistan ulusal bürosu

Jakarta - Asya ve Pasifilk'te Bilim Bölgesel Bürosu ve Brunei, Endonezya, Malezya, Filipinler ve Doğu Timor ortak bürosu

Kabil - Afganistan ulusal bürosu

Katmandu - Nepal ulusal bürosu

Yeni Delhi - Bangladesh, Butan, Hindistan, Maldivler, Nepal ve Sri Lanka ortak bürosu

Phnom Penh - Kamboçya ulusal bürosu

Taşkent - Özbekistan ulusal bürosu

Tahran - Afganistan, İran, Pakistan ve Türkmenistan ortak bürosu

Avrupa ve Kuzey Amerika

Almatı - Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan ve Özbekistan ortak bürosu

Brüksel - Avrupa Birliği ve Brüksel'deki yan kuruluşları için İrtibat Bürosu

Cenevre - Cenevre'deki Birleşmiş Milletler İrtibat Bürosu

New York - New York'taki Birleşmiş Milletler İrtibat Bürosu

Moskova - Ermenistan, Azerbaycan, Belarus, Moldova ve Rusya ortak bürosu

Venedik - Avrupa'daki Bilimler ve Kültür için Bölge Bürosu

Latin Amerika ve Karayipler

Brasilia - Brezilya ulusal bürosu

Guatemala City - Guatemala ulusal bürosu

Havana - Latin Amerika ve Karayipler Kültür Dairesi ve Küba, Dominik Cumhuriyeti, Haiti ve Aruba ortak bürosu

Kingston - Antigua ve Barbuda, Bahamalar, Barbados, Belize, Dominika, Grenada, Guyana, Jamaika, Saint Kitts ve Nevis, Saint Lucia, Saint Vincent ve Grenadinler, Surinam ve Trinidad ve Tobago ile yan üye ülkeler, İngiliz Virgin Adaları, Kayman Adaları, Curaçao ve Sint Maarten ortak bürosu

Lima -  Peru ulusal bürosu

Mexico City - Meksika ulusal bürosu

Montevideo - Latin Amerika ve Karayipler'deki Bilimler için Bölgesel Büro, Arjantin, Brezilya, Şili, Paraguay ve Uruguay ortak bürosu

Port-au-Prince - Haiti ulusal bürosu

Quito - Bolivya, Kolombiya, Ekvador ve Venezuela ortak bürosu

San José - Kosta Rika, El Salvador, Guatemala, Honduras, Meksika, Nikaragua ve Panama ortak bürosu

Santiago de Chile - Latin Amerika ve Karayipler Eğitim Bölge Ofisi ve Şili ulusal bürosu

Tartışmalar

Yeni dünya bilgi ve iletişim düzeni

UNESCO, özellikle ABD, Birleşik Krallık, Singapur ve eski Sovyetler Birliği ile olan ilişkilerinde geçmişte tartışmalara konu olmuştur. 1970'ler ve 1980'ler boyunca UNESCO'nun "Yeni Dünya Bilgi ve İletişim Düzeni'"  ve medyanın demokratikleşmesi için çağrıda bulunan MacBride raporuna verdiği destek, bu ülkelerde basının özgürlüğünü engelleme girişimleri olarak kınanmıştı. UNESCO, bazı ülkeler tarafından, SSCB'nin 1940'ların sonlarında ve 1950'lerin başında yaptığı suçlamalardan tamamen farklı olarak; Üçüncü Dünya diktatörlerinin Batı saldırganlığını tetiklediği komünist bir platform olarak algılanıyordu.1984'te Birleşik Devletler, desteğini geri çekip protesto ederek örgütten çıktı ve bunu 1985'te Birleşik Krallık izledi. Singapur, yüksek üyelik aidatını gerekçe göstererek 1985 yılı sonunda çekilme kararı aldı. 1997'de hükumet değişikliği sonrasında İngiltere birliğe geri katıldı. Amerika Birleşik Devletleri 2003 yılında birliğe geri katıldı ve onu 8 Ekim 2007'de Singapur izledi.

İsrail

İsrail, kurulmasından bir yıl sonra, 1949'da UNESCO'ya kabul edildi. İsrail, 1949 yılından bu yana üyeliğini sürdürmektedir. İsrail, Patriklerin Mağarası, Hebron ve Rachel Türbesi ve Beytüllahim'i Ulusal Miras Alanları olarak belirledi ve restorasyon çalışmalarını başlattı. Bu Birleşik Devletler'den gelen eleştirilere ve Filistinlilerin protestolarına neden oldu. UNESCO Yönetim Kurulu, Ekim 2010'da, siteleri "al-Haram al-İbrahimi / Patriklerin Mezarı" ve "Bilal bin Rabah Camisi / Rachel Türbesi" olarak ilan etmeye karar verdi ve "işgal altındaki Filistin Toprakları'nın ayrılmaz bir parçası" olduklarını açıkladı". İsrail'in menfi eylemi, uluslararası hukukun ihlali olarak kabul edildi. UNESCO sitelerin "Müslüman, Hristiyan ve Yahudi toplulukları" için kutsal olduğunu bildirdi ve İsrail'i sadece Yahudi kutsal mekanlarını ön plana çıkarmakla suçladı. Karşı hamle yapan İsrail, UNESCO'yu "İsrail Milletini mirasından mahrum etmekle" ve siyasi olarak yanlı hareket etmekle suçladı. Batı Şeria'lı Rabbi,  Hahibi Rachel'ın mezarının daha önce Müslümanlar için kutsal bir alan ilan edilmediğini iddia etti. İsrail, UNESCO ile ilişkileri kısmen askıya aldı. İsrail Dış işleri Bakan Yardımcısı Danny Ayalon, kararın "Filistin gerginliğinin bir parçası" olduğunu söyledi. Knesset Eğitim ve Kültür Komitesi başkanı Zevulun Orlev, kararları UNESCO'nun dünya çapında işbirliğini teşvik eden bilimsel ve kültürel bir örgüt kimliğine zarar veren bir hamle olarak değerlendirdi.

Ürdün'ün ısrarı üzerine UNESCO'nun Dünya Mirası Komitesi, 28 Haziran 2011'de güvenlik nedeniyle İsrail'in Kudüs'teki Mughrabi Kapısı Köprüsü'nü imha etme ve yeniden inşa etme kararını kınadı. İsrail Ürdün'ün İsrail ile mevcut bir köprünün güvenlik nedenleriyle sökülmesi gerektiği konusunda bir anlaşma imzaladığını beyan etti; Ürdün ise sözleşmeyi yalnızca ABD baskısı altında imzalandığını söyleyerek itiraz etti. İsrail, UNESCO komitesinin Mısır'dan gelen itirazlarına da kayıtsız kaldı.

UNESCO Genel Sekreteri Irina Bokova, Ocak 2014'te, planlanan açılışından birkaç gün önce, Simon Wiesenthal Merkezi tarafından hazırlanan "İnsanlar, Kitap, Kara: Yahudi halkı ve İsrail ülkesinin 3500 yıldır süre gelen bağı" adlı bir sergiyi "süresiz erteledi" ve sonrasında iptal etti. " Etkinliğin 21 - 30 Ocak arasında Paris'te yapılması planlanmaktaydı. Bokova,UNESCO'daki Arap ülkelerinin temsilcilerinin "barış sürecine zarar vereceğini" söylemeleri üzerine etkinliği iptal etti. Etkinlik metninin yazarı İbrani Üniversitesi Vidal Sassoon Anti-Semitizm Araştırmaları Merkezi'nden Profesör Robert Wistrich, iptal kararını "dehşet verici bir davranış" olarak nitelendirdi ve Bokova'nın kararını "Yahudi halkı ve tarihini hor gören, tamamen kinik ve keyfi bir davranış" sözleriyle yorumladı. UNESCO'nun, bir sonraki yıl iptal kararını değiştirmesi büyük bir başarı olarak değerlendirilip hızla popülerliğini arttırmıştır.

13 Ekim 2016'da UNESCO, Doğu Kudüs'te polis şiddeti ve askeri kuvvet uygulayarak müslümanların özgürlüklerini ve ibadet alanlarına erişimini kısıtlayan 'yasa dışı uygulamalar' nedeniyle İsrail'i kınayıp işgalci olarak ilan etti. Filistin liderleri bu kararı memnuniyetle karşıladı. Bildiri metni, Kudüs Eski Kenti'nin ve duvarlarının tek tanrılı üç din için de önemine vurgu yaparak, Kudüs'teki Eski Kentteki kutsal tepenin adından yalnızca Müslüman inanışına göre Arapça "El-Haram el-Şerif" olarak bahsetti. Buna karşılık İsrail, UNESCO'nun "Tapınak Dağı" ibaresini görmezden gelen kararının kutsal bölgeyle olan Yahudi bağlarını inkar ettiğini beyan ederek bildiri metnini kınadı. Benjamin Netanyahu ve Ayelet Shaked'in de aralarında bulunduğu İsrail'in önde gelen politikacı ve diplomatların eleştirisi sonrası İsrail ile UNESCO arasındaki ilişkiler donduruldu. Karar, Ban Ki-Moon ve UNESCO Genel Sekreteri Irina Bokova tarafından kınandı; Yahudilik, İslam ve Hristiyanlığın Kudüs'le açık tarihsel bağlantıları olduğunu ve "Yahudi, Hristiyan veya Müslüman değerlerinden herhangi birini reddetmenin, örtbas etmenin veya yok saymanın, tarihsel bölgenin bütünlüğünü zayıflatır'' açıklamasında bulunuldu. Mescidi Aksa aynı zamanda Batı Şeria Yahudiliğin en kutsal mekanı olan Tapınak Tepesidir. "Çek Parlamentosu tarafından "nefret dolu bir İsrail karşıtı düşünce" olarak tanımlanan karar reddedildi ve yüzlerce İtalyan Yahudisi İtalya'nın çekimser kalması üzerine Roma'da gösteriler düzenledi. UNESCO, 26 Ekim'de metni yenileyerek, İsrail'i sürekli olarak "konu uzmanlarının koruma statüsünü belirlemek için Kudüs'teki kutsal alanlara girmesine izin vermemek" suçuyla eleştirdi.

İsrail protestolarını önceki bildiri metnine göre biraz daha yumuşak bir dil ile kararı kınamaya devam etti. İsrail ve müttefiklerinin kınama sebeplerinin 'UNESCO yönetim kurulu tarafından yayınlanan karara göre, Yahudilerin ve Hristiyanların Tapınak Tepesi olarak bilinen alanının yalnızca Arap adıyla tanımlanmasının, anlamsal bir yanlı karar olduğu görüşüdür. ABD Büyükelçisi Crystal Nix Hines: "Bu hata giderilmeli, politik ve tek taraflı kararlar UNESCO'nun güvenilirliğini zedeliyor" beyanında bulundu. Kasım 2016'da, California Beverly Hills Kent Konseyi, UNESCO kararını kınamak için bir karar aldı.

Filistin

Filistinli Gençlik Dergisi tartışmaları

Şubat 2011'de, bir Filistin gençlik dergisinde, genç bir kızın Adolf Hitler'i rol model olarak tanımladığı bir makale yayınlandı. Dergiyi kısmen finanse eden UNESCO Aralık 2011'de içeriği kınadı ve ardından desteğini geri çekti.

Gazze İslam Üniversitesi tartışmaları

2012'de UNESCO, Gazze İslam Üniversitesi'nde astronomi, astrofizik ve uzay bilimleri alanlarında kürsü kurmaya karar vermesi bir çok tartışma ve eleştiriyi beraberinde getirdi.

İsrail dış işleri bakanlığı hamleyi eleştirdi ve üniversitenin Hamas'ı (İsrail ve diğer ülkelerin terör örgütü olarak adlandırdığı) desteklediğini ve üniversitede Hamas'a çalışan bomba laboratuvarlarının bulunduğu belirtti.

Üniversite geçmişte Hamas ile bağlantılıydı. Bununla birlikte, üniversite rektörü Kamalain Shaath UNESCO'yu savunarak "İslam Üniversitesi sadece eğitim ve gelişimle ilgilenen tamamen akademik bir üniversite" beyanında bulundu. İsrail'in UNESCO büyükelçisi Nimrod Barkan, üniversitenin Hamas'la olan bağları hakkında bir protesto mektubu yazarak, özellikle de bunun UNESCO'nun işbirliği yapmayı seçtiği ilk Filistin üniversitesi olmasına yönelik öfkesini dile getirdi. Yahudi örgütü B'nai B'rith de hamleyi eleştirdi.

Wikileaks

UNESCO, 16 ve 17 Şubat 2012'de "WikiLeaks'ten Sonra Medya Dünyası ve Dünyadan Haberler" başlıklı bir konferans düzenledi. Altı panelin hepsinin WikiLeaks üzerinde yoğunlaşmasına rağmen, hiçbir WikiLeaks yetkilisi konuşmaya davet edilmedi. WikiLeaks sözcüsü Kristinn Hrafnsson'dan bir şikayet aldıktan sonra UNESCO onu davet etmiş ancak herhangi bir panelde yer vermemiştir. Davet, Paris'te yapılan konferanstan sadece bir hafta önce gelmişti. David Leigh ve Heather Brooke da dahil olmak üzere konuşmacıların birçoğu, WikiLeaks kurucusu Julian Assange aleyhinde beyanlarda bulundu. WikiLeaks, 15 Şubat 2012'de UNESCO'yu kınayarak: "UNESCO uluslararası bir insan hakları şakası yapmıştır" diye bir basın açıklaması yaptı. WikiLeaks hakkındaki bir konferanstan "ifade özgürlüğü" tabirinin kullanılarak Wikileaks'in sansürlenmesi 'sözcüklerin tükendiği bir deli saçmalığıdır' denildi.

Che Guevara

UNESCO 2013'te "Ernesto Che Guevara'nın Hayatı ve Eserleri" koleksiyonunun Dünya Belleği Arşivinin bir parçası haline geldiğini duyurdu. Bir ABD kongre üyesi olan Ileana Ros-Lehtinen, örgütün kendi ideallerine karşı hareket ettiğini söyleyerek, bu kararı kınadı.

Bu karar, Che'nin ve acımasız adamlarının sıraya dizip idam ettiği Kübalıların ailelerine yönelik bir hakaret olmaktan öte, aynı zamanda UNESCO'nun barış ve evrensel insan haklarına saygı gösterme idealleri ile doğrudan bir çelişki olarak da dikkat çekmektedir.

UN Watch, UNESCO'nun bu kararını kınadı.

Nanjing Katliamı belgelerini listeleme

2015 yılında Japonya, UNESCO'ya, "Dünyanın Hafızası" programının en son listesine giren 1937 Nanjing katliamı ile ilgili belgeleri dahil etme kararı üzerine finansmanını durdurma tehdidinde bulundu. Ekim 2016'da, Japonya Dışişleri Bakanı Fumio Kishida, Nanjing'in belge tartışmalarıyla doğrudan alakalı olduğunu reddettiği halde, Japonya'nın 2016 yılı için sağlayacağı 4.4 milyar Japon yeni finansmanın askıya alındığını doğruladı.

Ürünler veya hizmetler

UNESDOC - 1945 yılından bu yana UNESCO yayınlanan bildiri metinleri, UNESCO kütüphane kayıtları, Saha Ofisleri ve Enstitülerinden derlenen verilerle beraber 146.000'in üzerinde belge içermektedir.

Bilgi İşleme Araçları

UNESCO, veritabanı yönetimi (CDS / ISIS) ve veri bankası / istatistiksel analizler (IDAMS) için bağımsız iki yazılım paketi geliştirir, korur ve ücretsiz olarak dağıtır.

CDS / ISIS - genel bir Bilgi Depolama ve Çağırma sistemidir. Windows sürümü kişisel bilgisayarda veya bir yerel ağda çalışabilir. JavaISIS istemci / sunucu bileşenleri, internet üzerinden uzaktan veritabanı yönetimine izin verir ve Windows, Linux ve Macintosh sürümleri vardır.

Ayrıca, GenISIS, HTML Web formları üzerinden kullanıcıların veri tabanında arama yapmasını sağlar.

ISIS_DLL, CDS / ISIS tabanlı uygulamalar geliştirmek için bir API sağlar.

OpenIDAMS - UNESCO tarafından geliştirilen, korunan ve yayımlanan, sayısal verileri işlemek ve analiz etmek için kullanılan bir yazılım paketidir.

Orijinal paket tescilliydi, ancak UNESCO bir sonraki sürümü açık kaynak kodlu olarak sunmak için bir proje başlattı.

IDIS - CDS / ISIS ve IDAMS arasında doğrudan veri aktarımı sağlayan bir uygulamadır.