Osmanlı Padişahları Listesi

Osmanlı İmparatorları

Sadece Osmanlı hanedanının üyelerinden oluşan Osmanlı İmparatorluğu'nun padişahları, kıtalararası imparatorluğu 1299'da kuruluşundan 1922'de dağılmasına kadar hüküm sürmüşlerdir. En güçlü zamanlarındayken Osmanlı İmparatorluğu, kuzeydeki Macaristan'dan güneydeki Yemen'e, batıdaki Cezayir'den doğudaki Irak'a kadar uzanmıştı. İlk başta Bursa ilinden idare edilen imparatorluğun başkenti I. Murad'ın fethinden sonra 1363 yılında Edirne'ye, daha sonra II. Mehmed'in fethinden sonra 1453 yılında İstanbul'a taşınmıştır.

Osmanlı İmparatorluğu'nun ilk yılları, gerçeği efsaneden ayırmanın güçlüğü yüzünden farklı anlatıların konusu olmuştur. On üçüncü yüzyılın sonunda imparatorluk ortaya çıktı ve ilk hükümdarı (ve İmparatorluğun adını aldığı kişi) I. Osman idi. Sonradan kesinliği olmayan Osmanlı geleneğine göre Osman, Oğuz Türklerinin Kayı kabilesinin soyundandı. Kurduğu adını taşıyan Osmanlı Hanedanı 36 sultanla altı yüzyıl boyunca var oldu. Osmanlı İmparatorluğu, Birinci Dünya Savaşı sırasında kendisine müttefik olduğu İttifak Devletleri'nin yenilgisi sonucunda ortadan kalktı. İmparatorluğun muzaffer Müttefikler tarafından bölünmesi ve müteakip Türk Kurtuluş Savaşı, 1922'de saltanatın kaldırılmasına ve 1922'de modern Türkiye Cumhuriyeti'nin doğmasına yol açtı.

Osmanlı İmparatorluğunun devlet teşkilatı

Osmanlı İmparatorluğu varlığının büyük kısmı boyunca mutlak monarşiydi. On beşinci yüzyılın ikinci yarısında sultan, hiyerarşik bir sistemin tepesine oturdu ve çeşitli başlıklar altında siyasi, askeri, adli, sosyal ve dini güçler altında hareket etti. Sultan, teorik olarak sadece Allah'a be baş vasiyeti uygulayan Allah'ın yasalarından (İslam شریعت şeriat, Arapça'da شريعة şeriat olarak bilinir) sorumludur. Onun ilahi görevi, "Allah'ın yeryüzündeki gölgesi" (ظل الله في العالم ẓıll Allāh fī'l-'em) ve "yeryüzünün Halifesi" (خلیفه روی زمین Ḫalife-i rū-yi zemīn) gibi İslami başlıklara yansıtıldı. Tüm makamlar onun yetkileri ile dolduruldu ve her yasa da ferman (فرمان) olarak bilinen bir kararnameyle onun tarafından yayınlanmıştır. O, en üst düzey askeri kumandandı ve tüm yurtta resmi ünvana sahipti. Ertuğrul oğlu Osman (1323/4 öldü), hükümdarlığı sırasında Bizans imparatorluğu'nun sınırında Bitinya bölgesinde küçük bir prenslik (beylik) oluşturan Osmanlı Devleti'nin ilk hükümdarıydı.

1453'te İstanbul'un 1452'de II. Mehmed tarafından fethinden sonra, Osmanlı sultanları kendilerini Roma İmparatorluğu'nun halefleri olarak görmeye başlamışlar, dolayısıyla Rûm'un (قیصر Kayser) Sezar'ı ve İslam'ın halifesi gibi imparator unvanlarını kullanıyorlardı. Yeni tahta çıkartılmış Osmanlı hükümdarları, Avrupa hükümdarlarının taç giyme törenine eşdeğer olarak sunulan önemli bir tören olan Osman'ın Kılıcıyla kuşatılırdı. Kuşatılmayan bir sultanın çocuklarının veraset yoluyla tahta çıkması uygun değildi.

Teoride ve prensipte mutlak olmalarına rağmen, sultanın yetkileri pratikte sınırlıydı. Siyasi kararlar, dini liderler gibi hanedanın, bürokratik ve askeri kuruluşların görüş ve tutumlarını hesaba katmak zorundaydı. On altıncı yüzyılın son on yıllarından başlayarak, Osmanlı padişahlarının imparatorluğun yönetimindeki rolü, Osmanlı İmparatorluğu'nun Dönüşümü olarak bilinen bir dönemde azalmaya başladı. Kraliyet Harem'inin kadınları, özellikle Valide Sultan olarak bilinen hükmeden padişahın annesi, tahtta geçmesi yasaklı olmasına rağmen, sahne arkasında önemli bir siyasi rol oynamış ve imparatorluğun Kadınların Saltanatı olarak bilinen dönemde etkin bir şekilde yönetmiştir.

Anayasallaşma ancak imparatorluğun son mutlak hükümdarı ve gönülsüz ilk anayasal hükümdarı olan II. Abdülhamid döneminde kuruldu. II. Abdulhamid parlamentoyu ve anayasayı 1878'de kişisel yönetime geri döndürmesine rağmen, 1908'de yeniden anayasalcılık yapmak zorunda kaldı ve görevden alındı. 2017 yılından bu yana, Osmanlı hanedanının başı ve artık var olmayan Osmanlı tahtına hak iddia eden, II. Abdülhamid'in torununun oğlu olan Dündar Ali Osman olmuştur.

Osmanlı Padişahları sıralaması

Aşağıdaki tabloda Osmanlı padişahlarının yanı sıra son Osmanlı halifesi de kronolojik sırayla listelenmektedir. Tuğralar, Osmanlı sultanları tarafından kullanılan hattatlığa ait mühür veya imzalardı. Madeni paralarda olduğu gibi tüm resmi belgelerde sergilendi ve bir sultanın portresinden daha belirgin olması çok daha önemliydi. "Notlar" sütunu, her sultanın ebeveyni ve kaderi hakkında bilgi içerir. Daha önceki hükümdarlar için, bir padişahın saltanatının sona ermesi ile halefinin tahta çıkması arasında genellikle bir zaman boşluğu vardır. Çünkü o dönemdeki Osmanlılar, tarihçi Quataert'in "en büyüğü değil en güçlü kişinin hayatta kalması" olarak tanımladığı şeyi uyguluyorlardı: Bir sultan öldüğünde, oğulları bir galip gelene kadar taht için birbirleriyle savaşmak zorunda kaldılar. Çatışma ve meydana gelen sayısız kardeş katlinden ötürü bir sultanın ölüm tarihi bu nedenle halefinin giriş tarihiyle daima aynı olmamıştır. 1617'de, halefiyet yasası, en sağlıklı kişinin hayatta kalmasından, tahta ailenin en büyük erkeğinin geçtiği soydaş kıdeme (اکبریت ekberiyet) dayalı bir sisteme geçti. Bu da 17. yüzyıldan bu yana neden ölen sultanın yerine nadiren kendi oğlunun yerine genellikle amca ya da kardeşinin geçmesini açıklar. Ekberiyet hakkı ile yer değiştirerek 19. yüzyıldaki başarısız girişimlere rağmen soydaş kıdem, saltanat kaldırılıncaya kadar muhafaza edildi.

№	Sultan	Portre	Saltanat başlangıcı	Saltanat bitişi	Tuğrası	Notlar
Osmanlı İmparatorluğunun Kuruluşu (1299 - 1453)
1	Osman GAZİ		c. 1299	1323		Ertuğrul Gazi ve Halime Hatun'un oğlu. Ölümüne kadar hükümdardı.
2	Orhan GAZİ		1323	1362		I.Osman ve Malhun Hatun'un oğlu .  Ölümüne kadar hükümdardı.
3	I. Murad  SULTAN-İ AZAM  HÜDAVENDİGÂR ( Şerif )		1362	15 Haziran 1389		Orhan'ın ve Nilüfer Hatun'un oğlu.  Ölümüne kadar hükümdardı. 15 Haziran 1389'da Kosova Savaşı'nda savaş alanında öldürüldü.
4	I. Bayezid   SULTAN-İ RÛM (Roma İmparatorluğu Sultanı) YILDIRIM		15 Haziran 1389	20 Temmuz 1402		I. Murad  ve Gülçiçek Hatun'un oğlu . Ankara Savaşı'nda esir düştü ( fiili saltanatının sonu);    8 Mart 1403'te Akşehir'de esaret altında öldü.
Osmanlı İmparatorluğu  (20 Temmuz 1402 - 5 Temmuz 1413)
5	I. Mehmed   ÇELEBİ   KİRİŞÇİ		5 Temmuz 1413	26 Mayıs 1421		I. Bayezid ve Devlet Hatun'un oğlu .  Ölümüne kadar hükümdardı.
6	II. Murad   KOCA		25 Haziran 1421	1444		I. Mehmed  ve Emine Hatun'un oğlu; Kendi iradesi ile oğlu II. Mehmed'e tahtı bıraktı.
7	II. Mehmed Fatih		1444	1446		II. Murat ve Hüma Hatun'un oğlu. Yeniçeri tehditlerinin artmasıyla birlikte tahtı tekrar babasına bıraktı.
-	II. Murad   KOCA		1446	3 Şubat 1451		İkinci saltanat; Yeniçeri isyanını takiben tahtta dönmeye zorlandı;  Ölümüne kadar hükümdardı.
Osmanlı İmparatorluğunun Yükselişi (1453 - 1550)
-	II. Mehmed KAYSER-i Rum Fatih		3 Şubat 1451	3 Mayıs 1481		İkinci saltanat; 1453'te Konstantinopolis'i fethetti; Ölümüne kadar hükümdardı.
8	II. Bayezid   VELÎ		19 Mayıs 1481	25 Nisan 1512		II. Mehmed ve Gülbahar Hatun'un oğlu.  Tahtı oğlu I. Selim'e bıraktı. 26 Mayıs 1512'de Didymoteicho yakınlarında öldü.
9	I. Selim   YAVUZ  Hadim'ul Haramain'ish-Sharifain (Mekke ve Medine Hizmetçisi)		25 Nisan 1512	21 Eylül 1520		Bayezid'in ve Gülbahar Hatun'un oğlu .  Ölümüne kadar hükümdardı.
10	I .Süleyman MUHTEŞEM  veya Kanuni		30 Eylül 1520	6 veya 7 Eylül 1566		I. Selim ve Hafsa Sultan'ın oğlu ;  Ölümüne kadar hükümdardı.
Osmanlı İmparatorluğunun Dönüşümü (1550 - 1700)
11	II. Selim   SARI		29 Eylül 1566	21 Aralık 1574		I. Süleyman'ın ve Hürrem Sultan'ın oğlu;  Ölümüne kadar hükümdardı.
12	III. Murad		22 Aralık 1574	16 Ocak 1595		II. Selim ve Nurbanu Sultan'ın oğlu;  Ölümüne kadar hükümdardı.
13	III. Mehmed   ADLÎ		27 Ocak 1595	20 veya 21 Aralık 1603		III. Murad  ve Safiye Sultan'ın oğlu;  Ölümüne kadar hükümdardı.
14	I .Ahmed  BAḪTī		21 Aralık 1603	22 Kasım 1617		III. Mehmed ve Handan Sultan'ın oğlu;  Ölümüne kadar hükümdardı.
15	I. Mustafa   DELİ		22 Kasım 1617	26 Şubat 1618		III.Mehmed ve Halime Sultan'ın oğlu;    Genç yeğeni II. Osman lehine zihinsel engeli nedeniyle tahtı bıraktı.
16	II. Osman   GENÇ Sehid		26 Şubat 1618	19 Mayıs 1622		I. Ahmed ve Mahfiruz Hatun'un oğlu ;  19 Mayıs 1622'de bir Yeniçeri ayaklanması ile tahtan indirildi. 20 Mayıs 1622'de Sadrazam Kara Davud Paşa tarafından öldürüldü.
-	I .Mustafa  DELİ		20 Mayıs 1622	10 Eylül 1623		İkinci saltanat; Yeğeni II. Osman suikastinden sonra tahtta döndü;  Zihinsel sağlığına bağlı olarak tahtan alındı ve 20 Ocak 1639'da ölümüne kadar İstanbul'da tutuldu.
17	Murad sahib-ı KIRAN Bağdat Fatihi  Gazi		10 Eylül 1623	8 ya da 9 Şubat 1640		I. Ahmed ve Kösem Sultan'ın oğlu;  Ölümüne kadar hükümdardı.
18	İbrahim DELİ  Girit Fatihi Şehid		9 Şubat 1640	8 Ağustos 1648		I. Ahmed  ve Kösem Sultan'ın oğlu;  8 Ağustos 1648'de Şeyh ul-İslam liderliğindeki bir darbeye maruz kaldı; Sadrazam Mevlevî Mehmed Paşa'nın (Sofu Mehmed Paşa) emriyle 18 Ağustos 1648 tarihinde İstanbul'da boğularak öldürüldü.
19	Mehmed AVCI   Gazi		8 Ağustos 1648	8 Kasım 1687		İbrahim ve Turhan Sultan'ın oğlu;  2. Mohaç Savaşı'nda Osmanlı yenilgisini takiben 8 Kasım 1687'de tahtan indirildi.  Edirne'de 6 Ocak 1693'te öldü.
20	II.Süleyman   Gazi		8 Kasım 1687	22 Haziran 1691		İbrahim ve Aşub Sultan'ın oğlu;  Ölümüne kadar hükümdardı.
21	II. Ahmed   ḪĀN GAZİ		22 Haziran 1691	6 Şubat 1695		İbrahim ve Muazzez Sultan oğlu;  Ölümüne kadar hükümdardı.
22	II. Mustafa  GAZİ		6 Şubat 1695	22 ağustos 1703		IV. Mehmet ve Gülnuş Sultan oğlu;  22 Ağustos 1703'te Edirne Olayı olarak bilinen bir Yeniçeri ayaklanması üzerine tahttan indirildi ;    8 Ocak 1704'te İstanbul'da öldü.
Osmanlı İmparatorluğunun Duraklama Dönemi ve Reformlar (1700 - 1827)
23	III. Ahmed   Lale Devri  Sultanı GAZİ		22 Ağustos 1703	1 veya 2 Ekim 1730		IV. Mehmet  ve Gülnuş Sultan oğlu;  Patrona Halil liderliğindeki Yeniçeri isyanı ile tahtdan indirildi. ;    1 Temmuz 1736'da öldü.
24	Mahmud GAZİ		2 Ekim 1730	13 Aralık 1754		II. Mustafa ve Saliha Sultan'ın oğlu;  Ölümüne kadar hükümdardı.
25	III. Osman   SOFU		13 Aralık 1754	29 veya 30 Ekim 1757		Mustafa ve Şehsuvar Sultan'ın oğlu ;  Ölümüne kadar hükümdardı.
26	III. Mustafa   YENİLİKÇİ		30 Ekim 1757	21 Ocak 1774		III. Ahmed  ve Mihrişah Kadın'ın oğlu ;  Ölümüne kadar hükümdardı
27	I. Abdülhamid  İSLAHATÇI  GAZİ		21 Ocak 1774	6 veya 7 Nisan 1789		III. Ahmed ve Şermi Kadın'ın oğlu;  Ölümüne kadar hükümdardı.
28	III. Selim   BESTEKÂR  NİZÂMΠ ŞEHÎD		7 Nisan 1789	29 Mayıs 1807		III. Mustafa  ve Mihrişah Sultan'ın oğlu;  Reformlarına karşı çıkan Kabakçı Mustafa'nın liderliğindeki Yeniçeri isyanı ile tahtdan indirildi. 28 Temmuz 1808'de Osmanlı Sultanı IV. Mustafa'nın emriyle İstanbul'da öldürüldü.
29	IV. Mustafa		29 Mayıs 1807	28 Temmuz 1808		I. Abdülhamid ve Sineperver Sultan'ın oğlu ;  Alemdar Mustafa Paşa liderliğindeki bir ayaklanma ile devrildi;    17 Kasım 1808'de  Osmanlı Padişah II. Mahmud'un emriyle İstanbul'da idam edildi .
Osmanlı İmparatorluğunun Modernizasyonu (1827-1908)
30	II. Mahmud   İNKİLÂPÇI  GAZİ		28 Temmuz 1808	1 Temmuz 1839		I. Abdülhamid'in oğlu, annesi Nakşidil Sultan (II. Mahmud'un üvey annesi)    Yeniçeri ocağını kapattı. ( Vaka-i Hayriye)   Ölümüne kadar hükümdardı.
31	I. Abdülmecid   TANZİMÂTÇI GAZİ		1 Temmuz 1839	25 Haziran 1861		II. Mahmud ve Bezmiâlem Sultan'ın oğlu;  3 Kasım 1939'da Sadrazam Koca Mustafa Reşid Paşa önderliğinde Tanzimat Fermanı'nı yayınladı. 18 Şubat 1856 tarihinde, Islahat Fermanı'nı yayınladı, Ölümüne kadar hükümdardı.
32	I. Abdülaziz   BAḪTSIZ  ŞEHİD		25 Haziran 1861	30 Mayıs 1876		II. Mahmud ve Pertevniyal Sultan oğlu;  Bakanları tarafından görevden alındı. Beş gün sonra ölü bulundu (intihar veya cinayet).
33	V. Murad		30 Mayıs 1876	31 Ağustos 1876		I. Abdülmecid ve Şevkefza Kadın'ın oğlu;  İmparatorlukta demokratik reformları uygulama çabalarından dolayı tahttan indirildi; 29 Ağustos 1904'te Çırağan Sarayı'nda öldü.
34	II. Abdülhamid   Ulu Sultân Abdullah Hâmid Han		31 Ağustos 1876	27 Nisan 1909		I. Abdülmecid ve Tirimüjgan Kadın'ın oğlu.   İsteksizce 23 Kasım 1876'da I. Anayasa Dönemi'ne izin verdikten sonra askıya aldı ve 13 Şubat 1878'de kişisel kurallara geri döndü;   3 Temmuz 1908'de kinci Anayasal Dönemi yeniden başlatmaya zorlandı;   31 Mart Vakası'ndan sonra tahttan indirildi. (13 Nisan 1909'da) ;   Hapsedildiği Beylerbeyi Sarayı'nda 10 Şubat 1918'de öldü.
Osmanlı İmparatorluğunun Çöküşü  (1908-1922)
35	V. Mehmed  REŞÂD		27 Nisan 1909	3 Temmuz 1918		I. Abdülmecid ve Gülcemal Kadın'ın oğlu;  Mehmed Talat, İsmail Enver ve Ahmed Cemal Paşaların gölgesinde hüküm sürdü.
36	VI. Mehmed   VAHDETTİN		4 Temmuz 1918	1 Kasım 1922		I. Abdülmecid ve Gülüstü Hanım'ın oğlu;  Saltanatı kaldırıdı; 17 Kasım 1922'de İstanbul'u terk etti; 16 Mayıs 1926'da, Sanremo, İtalya'da öldü.
Cumhuriyet  Halifeliği (1 Kasım 1922 - 3 Mart 1924)
-	II.Abdülmecid		18 Kasım 1922	3 Mart 1924	-	I. Abdülaziz ve Hayranidil Kadın'ın oğlu;  TBMM tarafından halife seçildi;    Halifeliğin kaldırılmasından sonra sürgüne gönderildi ; 23 Ağustos 1944'te Paris, Fransa'da öldü .