Mesleki Eğitim
Mesleki eğitim nedir?
Mesleki eğitim, insanları bir işte, zanaatta teknisyen olarak veya mühendislik, muhasebe, hemşirelik, tıp, mimarlık veya hukuk gibi meslek dallarında destek rolünde çalışmaya hazırlayan eğitimdir. Zanaatle ilgili meslekler genellikle el ile yapılan veya uygulamalı faaliyetlere dayanır ve geleneksel olarak akademik değildir; belirli bir iş veya meslekle ilgilidir. Mesleki eğitim bazen kariyer eğitimi veya teknik eğitim olarak adlandırılır.
Mesleki eğitim, ortaöğretim, ortaöğretim sonrası eğitim, ileri eğitim ve yüksek eğitim düzeyinde olabilir ve çıraklık sistemi ile etkileşim kurabilir. Ortaöğretim sonrası dönemde, mesleki eğitim genellikle son derece uzmanlaşmış meslek okulları ve teknik okullar tarafından sağlanmaktadır.
Yakın zamana kadar neredeyse bütün mesleki eğitimler, itibarlı profesörler veya profesyonellerden mesleki becerileri ve mesleğin teorisini öğrenen öğrencilere sınıfta veya iş yerinde verildi. Bununla birlikte, internet üzerinden mesleki eğitim popülerlik kazanarak artmış ve öğrencilerin endüstrideki profesyonellerden çeşitli mesleki becerileri ve kişisel becerileri öğrenmeleri her zamankinden daha kolay hale gelmiştir.
Wilhelm Von Humboldt'un eğitim modeli mesleki eğitimin ötesine geçmektedir. Prusya kralına gönderdiği bir mektupta şunları yazdı: "Genel bir nitelikte olmak zorunda olan inkar edilemez belirli bilgi türleri vardır ve daha da önemlisi, kimse zihnin ve karakterin belirli bir şekilde yetiştirilmesi olmadan var olamaz. İnsanlar mesleklerine; iyi, doğru ve durumlarına göre bilgili insanlar ve vatandaşlar olduklarına bakılmaksızın, iyi bir meslek erbabı, tüccar, asker veya iş adamı olamazlar. Bu temel okullaşma yoluyla verildiyse, mesleki becerileri daha sonra kolayca elde edilebilir. Bir kimse her zaman bir meslekten diğerine geçmekte özgürdür; çünkü bu, hayatta sık sık olur." Felsefe uzmanı Julian Nida-Rümelin, Humboldt'un idealleri ile eğitime emek piyasasının bir hazırlığı olarak dar görüş açısıyla bakan çağdaş Avrupa eğitim politikası arasındaki tutarsızlıkları eleştirdi ve mesleki eğitimin tanımlanması için "McKinsey" ile Humboldt arasında karar verilmesi gerektiğini savundu.
Uluslararası mesleki eğitim
Avustralya'da mesleki eğitim
Avustralya'da mesleki eğitim ve öğretim çoğunlukla ortaöğretim sonrası verilir ve lisanslı eğitim organizasyonları tarafından mesleki eğitim ve öğretim (vocational education and training (VET)) sistemi aracılığıyla sağlanır. Bununla birlikte, bazı üst düzey ortaokullar 10, 11 ve 12. yıllarında öğrencilere okul temelli çıraklık ve stajyerlik imkânı sağlamaktadır. Avustralya'da 24 Teknik Yüksekokul bulunmaktaydı ancak şu anda üçü Queensland'de, biri Townsville'de (Tec-NQ), diğeri Brisbane'de (Avustralya Meslek Koleji), bir diğeri Gold Coast'da (Avustralya Endüstri Meslek Koleji) ve biri de Adelaide ve Perth'de olan sadece 5 bağımsız meslek yüksekokulu kalmıştır. Bu sistem, Avustralya Kaliteli Eğitim Çerçevesi, Avustralya Yeterlilikler Çerçevesi ve farklı mesleki niteliklerin değerlendirme standartlarını tanımlayan Endüstri Eğitim Paketlerinden oluşan, ulusal bir eğitim çerçevesindeki kamu sağlayıcılarını, TAFE'yi (technical and further education (teknik ve ileri eğitim)) ve özel sağlayıcıları kapsamaktadır.
Avustralya'nın çıraklık sistemi, geleneksel mesleklerdeki geleneksel çıraklık eğitimini ve diğer hizmet odaklı mesleklerdeki stajyerlikleri içermektedir. Her ikisi de işveren ile çırak arasındaki yasal bir sözleşmeyi içerir ve okul temelli eğitim ile iş yerinde verilen eğitimin bir kombinasyonunu sağlar. Çıraklıklar genellikle üç ila dört yıl arasındaki, stajyerlik de sadece bir ila iki yıl arasındaki bir süreyi kapsar. Çıraklar ve stajyerler eğitimlerinde ilerledikçe, ücretleri de artar.
Eyaletlerin ve bölgelerin çoğu kamu veriminden ve sağlayıcıların bütün düzenlenmelerinden sorumlu olduğu için, sistemin merkezi konsepti "ulusal tanınırlık"dır. Herhangi bir lisanslı eğitim organizasyonunun değerlendirmelerinin ve ödüllerinin diğer tüm organizasyonlar tarafından tanınması gerekir ve herhangi bir eyalet veya bölge eğitim yetkilisi, diğer eyalet ve bölgeler tarafından tanınmalıdır. Bu, yeterliliklerin ve yetki birimlerinin ulusal taşınabilirliğini sağlar.
Eğitim paketinin önemli bir özelliği (kamu tarafından finanse edilen eğitimin yaklaşık %60'ını ve hemen hemen tüm çıraklık eğitimini kapsar), mesleki niteliklerin içeriğinin hükümet ya da eğitim sağlayıcıları tarafından değil de teorik olarak endüstri tarafından belirlenmesidir. Bir Eğitim Paketi, niteliklerin geliştirilmesi ve gözden geçirilmesinden sorumlu 11 Endüstri Ustalık Konseyi'nden biri tarafından sahiplenilir.
Ulusal Mesleki Eğitim Araştırma Merkezi ya da NCVER (The National Centre for Vocational Education Research), federal, eyalet ve bölge bakanlıklarına ait, eğitimden sorumlu, kar amacı gütmeyen bir şirkettir. Mesleki eğitim ve öğretimle ilgili araştırma ve istatistikleri toplamak, yönetmek, analiz etmek, değerlendirmek ve iletmekten sorumludur.
Mesleki eğitim ile yüksek öğretim arasındaki sınırlar daha bulanık hale gelmeye başlamıştır. Artık, Melbourne Polytechnic, BHI ve WAI gibi bir dizi mesleki eğitim sağlayıcısı, üniversiteler tarafından yeterince sağlanamayan belirli alanlarda ihtisaslaşmış lisans dereceleri sunmaktadır. Bu gibi uygulamalı kurslar, atlarla ilgili dersleri, şarapçılığı ve bağcılığı, su kültürünü, bilgi teknolojisini, müziği, illüstrasyonu, mutfak yönetimini ve daha pek çok şeyi kapsar.
Avustralya'daki mesleki eğitim, bazen ustalık değerlendirmesi veya kabul edilmiş eski bilgi (recognised prior learning (RPL)) olduğu zannedilerek yanlış anlaşılmaktadır. Üniversitelerin, mesleki eğitimlerinin bir kısmında RFL vermeleri sıradışı bir uygulama değildir. Get Qualified Avustralya, birkaç yıldır RPL vermekte, ancak mesleki eğitim vermemektedir.
Sovyetler Birliği'nde mesleki eğitim
Mesleki eğitimin en büyük ve en birleşik sistemi, Sovyetler Birliği'nde, professional`no-tehnicheskoye uchilische (meslek yüksekokulu) ve Tehnikum (teknik okul) ile oluşturulmuştur. Fakat bu sistem, Sovyet sonrası ekonomilerin piyasa ekonomisine geçişi ile daha az etkili hale gelmiştir.
Avrupa Birliği'nde mesleki eğitim
Eğitim ve öğretim Avrupa Birliği'ne üye ülkelerin sorumluluğundadır; ancak tek bir Avrupa emek piyasası, mesleki eğitim ve öğretim de dahil olmak üzere, zorunlu eğitimle ilgili bir dereceye kadar işbirliği yapmaktadır. Üye Devletler arasındaki açık işbirliği yöntemine dayanan Kopenhag süreci, 2002 yılında mesleki eğitim ve öğretimi Avrupa'daki öğrenciler için daha iyi ve daha çekici kılmaya yardımcı olmak amacıyla başlatılmıştır. Süreç, periyodik olarak gözden geçirilen ve karşılıklı olarak mutabık kalınan öncelikler üzerine kuruludur. Faaliyetlerin çoğu, Avrupa Mesleki Eğitim Geliştirme Merkezi olan Cedefop tarafından izlenmektedir.
Finlandiya'da mesleki eğitim
Finlandiya'da mesleki eğitim, ortaöğretim düzeyinde verilir. Dokuz yıllık kapsamlı okuldan sonra neredeyse tüm öğrenciler, ya onları yüksek öğretim için hazırlayan bir kurum olan bir lukio'ya (lise) ya da bir meslek okuluna gitmeyi tercih etmektedirler. Ortaöğretimin her iki biçimi de son üç yıl boyunca üniversiteye veya ammattikorkeakoulu'ya, yani Fin teknik okullarına girmek için resmi yeterlilik verirler. Bazı alanlarda (örneğin, polis okulu, hava trafik kontrol personeli eğitimi), meslek okullarının giriş şartları lukio'nun tamamlanmasını içerir; bu da, öğrencilerin orta öğrenimlerini iki kez tamamlamalarına neden olur.
Meslek okulundaki eğitim ücretsizdir ve düşük gelirli ailelerin öğrencileri için bir devlet öğrenci bursu bulunmaktadır. Müfredat öncelikli olarak meslekidir ve müfredatın akademik kısmı belirli bir dersin ihtiyaçlarına göre uyarlanır. Meslek okulları çoğunlukla belediyeler tarafından idame ettirilmektedir.
Orta öğrenimini tamamlayan bir öğrenci, meslek yüksek okullarından birine (ammattikorkeakoulu veya AMK) veya üniversiteye girebilir.
Bir öğrencinin hem lukio'yu hem de mesleki eğitimi seçmesi mümkündür. Bu gibi durumlarda eğitim üç ila dört yıl arasında sürer.
Almanya'da mesleki eğitim
Mesleki eğitim, Avusturya, Almanya, Lihtenştayn, Belçika (Deutsche Sprachgemeinschaft Ostbelgien) ve İsviçre (Fransızca ve İtalyanca konuşulan bölgeler dahil)'deki eğitim sistemlerinin önemli bir parçası ve Alman modelinin bir unsurudur.
Örneğin 1969'da Almanya'da, mesleki eğitim sistemini düzenleyen ve birleştiren bir kanun (Berufsausbildungsgesetz) kabul edildi. Bu kanun, devlet, sendikalar, dernekler ve Sanayi ve Ticaret Odaları tarafından paylaşılan sorumluluğu sistemleştirmiş oldu. Modern Almanya'da bu sistem çok popülerdir. 2001 yılında 22 yaşın altındaki gençlerin üçte ikisi çıraklık eğitimine başladılar ve bunların %78'i çıraklığı tamamladı. Bu da ülkedeki 22 yaşın altındaki gençlerin yaklaşık %51'inin çıraklık eğitimini tamamladığı anlamına gelmektedir. Şirketlerin üçte biri 2003 yılında çıraklık imkânı sağladı. 2004'de hükümet sanayi birlikleri ile, çok küçük olanlar dışındaki tüm şirketlerin çıraklık uygulaması başlatmasını gerektiren bir taahhüt imzaladı.
Almanca konuşulan diğer ülkelerdeki mesleki eğitim sistemleri Alman sistemine çok benzer ve bir ülkedeki mesleki yeterlilik de genel olarak bu alandaki diğer ülkelerde tanınmaktadır.
Hong Kong'da mesleki eğitim
Hong Kong'da, mesleki eğitim genellikle ortaöğretim 6. sınıf sonrası öğrencileri içindir. Hong Kong Mesleki Eğitim Enstitüsü (IVE), uygulamalı bilim, işletme yönetimi, çocuk eğitimi ve toplum hizmetleri, inşaat, tasarım, baskı, tekstil ve giyim, otel hizmetleri ve turizm çalışmaları, bilgi teknolojisi, elektrik ve elektronik mühendisliği ve mekanik, imalat ve endüstri mühendisliği olmak üzere dokuz farklı mesleki alanda eğitim vermektedir.
Macaristan'da mesleki eğitim
Normal olarak ilkokulun sonunda (14 yaşındayken) öğrenciler üç ikinci kademe orta öğretimden birine yönlendirilirler. Biri akademik lisedir (gymnasium) ve diğer ikisi de mesleki okullardır. Mesleki ortaokullar (szakközépiskola), dört yıllık genel bir eğitim sağlar ve aynı zamanda öğrencileri maturata (mezuniyet belgesi) için hazırlarlar. Bu okullar genel eğitimi, meslek öncesi eğitim ve kariyere yönlendirme olarak adlandırılan belirli branşlarla birleştirir. Bu noktada pek çok öğrenci, mesleki yeterlilik kazanmak için genellikle aynı enstitüdeki ortaokul sonrası mesleki eğitim programına yazılır. Ancak öğrenciler aynı zamanda yüksek öğretime de girebilirler.
Mesleki eğitim okulları (szakiskola), başlangıçta bir takım meslek öncesi eğitimle ve kariyere yönlendirme ile birleştirilmiş iki yıllık genel bir eğitimi sağlar. Daha sonra öğrenciler örneğin duvar ustalığı gibi bir meslek seçerler ve iki ya da üç yıl bu meslekle ilgili mesleki eğitim ve öğretim görürler. Başarıyla tamamlanmış bir program sonunda öğrenciler maturata değil, mesleki yeterlilik kazanırlar. Mesleki eğitim okullarına hem emek piyasasından hem de öğrencilerden gelen talep düşüş göstermiştir. Maturata veren orta öğretim okullarına olan talep ise artmıştır.
Hindistan'da mesleki eğitim
Tarihsel olarak mesleki eğitim, Çalışma Bakanlığı, diğer merkezi bakanlıklar ve çeşitli devlet düzeyindeki örgütlerin ele aldığı bir konudur. Standartlar ve maliyetler açısından çeşitlilik ve çokluğu uyumlaştırmak için Aralık 2013'te Ulusal Ustalık Nitelikleri Çerçevesi başlatılmıştır.
Ulusal Ustalık Nitelikleri Çerçevesi (National Skills Qualifications Framework (NSQF)), tüm nitelikleri bir dizi bilgi, beceri ve yetenek seviyesine göre organize eden yeterliliğe dayalı bir çerçevedir. Bir ile on arasında derecelendirilen bu seviyeler, resmi veya gayri resmi öğrenme yoluyla edinilip edinilmediğine bakılmaksızın öğrencinin sahip olması gereken bilgiler açısından belirlenir. NSQF Hindistan'da, 27 Aralık 2013'de tebliğ edildi. İnsan Kaynakları Bakanlığı tarafından yayımlanan NVEQF (National Vocational Educational Qualification Framework (Ulusal Mesleki Eğitim Yeterlilik Çerçevesi)) de dahil olmak üzere diğer tüm çerçevelerin yerini NSQF almıştır.
Kasım 2014'de Hindistan'daki yeni Hükümet, Ustalık Geliştirme ve Girişimcilik Bakanlığı'nı kurdu. Başbakan, böyle bir Bakanlığa olan ihtiyacı, "Girişimciliği ve ustalık gelişimini teşvik etmeye çalışacak olan ayrı bir Bakanlık kurulmuş olacaktır. Gelişmiş ülkeler bile, nitelikli insan gücünün geliştirilmesine öncelik tanınmışlardır" şeklinde ifade etti.
Hükümet, ülke çapında ustalık geliştirme faaliyetlerini uyumlaştırma ve sağlamlaştırma çabalarının devamı olarak, 15 Temmuz 2015'de 1. Hindistan Ustalık Geliştirme Misyonunu (NSDM) başlattı. Bu başlatılan aynı zamanda Ustalık Geliştirme ve Girişimcilik için bir Ulusal Politika idi.
Bugün Hükümet (Eğitim Genel Müdürlüğü) ve Kamu Özel Ortaklığı kolu (Ulusal Ustalık Geliştirme Kurumu) vasıtasıyla yapılan tüm ustalık geliştirme çabaları, Hindistan Ustalık Misyonu vasıtasıyla Bakanlık bünyesinde yürütülmektedir.
Bakanlık, beş yıllık bir uygulama takvimi temelindeki, Hükümet tarafından finanse edilen tüm projelerde tam uyum için çeşitli merkezi bakanlıklar, birimler ve Eyalet hükümetiyle birlikte NSQF'nin uygulanmasında çalışır.
Özel sektörün, ustalık geliştirmenin çeşitli yönlerine katılımı, erişimi, kaliteyi ve yenilikçi finansman modellerini geliştirerek, sürdürülebilir ustalık geliştirme organizasyonlarına yol gösterir. Hint teknik enstitüleri (Indian technical institutes (ITIs)) tarafından sunulan uzun vadeli programlarla birleştirilen kısa vadeli ustalık geliştirme programları (büyük ölçüde özel kuruluşlar tarafından sunulmaktadır), birbirlerini daha geniş çerçevede tamamlarlar. Kredi eşdeğerliği, uluslararası standartlar, kalite güvencesi ve standartları; sektör liderliğindeki sektörel spesifik kuruluşlar (Sektör Ustalık Konseyleri) ve çeşitli bakanlık daireleri ile yakın işbirliği içerisinde Bakanlık tarafından Ulusal Ustalık Geliştirme Ajansı (Bakanlık bünyesindeki özerk bir kuruluş) vasıtasıyla yönetilmektedir.
Hindistan, küresel olarak kabul edilebilir standartları uygulamak ve Hint işgücünü deniz aşırı iş hareketliliğiyle sağlamak amacıyla İngiltere, Avustralya, Almanya, Kanada ve Birleşik Arap Emirlikleri hükümetleriyle ikili işbirliğine sahiptir.
Japonya'da mesleki eğitim
Japon mesleki okulları senmon gakkō olarak bilinirler. Bunlar Japonya'nın yüksek öğretim sisteminin bir parçasıdır. Bunlar liseyi bitirdikten sonra (her ne kadar öğrencilerin liseden mezun olmaları her zaman şart değilse de) birçok öğrencinin okuduğu iki yıllık okullardır. Bazılarının çok geniş bir yelpazesi vardır. Bazıları ise sadece birkaç ana branşı içerir. Bu branşlara bazı örnekler bilgisayar teknolojisi, moda ve İngilizce'dir.
Güney Kore'de mesleki eğitim
Meslek liseleri, tarım, teknoloji/mühendislik, ticaret/iş, denizcilik/balıkçılık ve ev ekonomisi olmak üzere beş alanda programlar sunmaktadır. Prensip olarak, lisenin ilk yılında (10. sınıf) tüm öğrenciler ortak bir ulusal müfredatı izlerler. İkinci ve üçüncü yıllarda (11. ve 12. sınıflar) öğrencilere uzmanlık alanlarıyla ilgili dersler verilir. Bazı programlarda öğrenciler, okullar ve yerel işverenler arasındaki işbirliği yoluyla iş yerinde verilen eğitime katılabilirler. Hükümet şimdilerde, iş yerinde verilen eğitimin programın önemli bir parçası olduğu Mesleki Eğitim Yüksekokulu'nu deniyor. Meslek liselerinin yaklaşık olarak yarısı özel okullardır. Özel ve kamu okulları benzer kurallara göre çalışırlar. Örneğin her ikisi de lise eğitimi için, yoksul aileler için bir muafiyetle, öğrencilerden aynı ücreti alırlar.
Meslek liselerinde öğrenim gören öğrenci sayısı 1995 yılında öğrencilerin yaklaşık yarısı oranında, bugünse yaklaşık dörtte biri oranında azalmıştır. Meslek liselerini daha cazip hale getirmek için Nisan 2007'de Kore hükümeti meslek liselerinin adını, her ikisi de mesleki lise anlamına gelen vocational high school'dan professional high school'a dönüştürdü. Hükümet, bu değişimle birlikte, meslek lisesi mezunlarının kolejlere ve üniversitelere girişini kolaylaştırdı.
Çoğu meslek lisesi öğrencisi, yüksek öğrenime devam etmektedir. 2007'de %43'ü yüksekokula, %25'i üniversiteye geçiş yapmıştır. Yüksek öğretim seviyesinde mesleki eğitim ve öğretim, meslek yüksekokullarında (iki-üç yıllık programlarda) ve teknik okullarda sağlanmaktadır. Yüksekokullardaki ve iki yıllık teknik okullardaki eğitim, öğrencileri Endüstri ön lisans mezunu yapar. Teknik okullar ayrıca zanaatkarlar ve usta zanaatkarlar için bir yıllık programlar ve istihdam edilen çalışanlar için de kısa programlar sunmaktadır. Bu kurumlara kabul şartları prensip olarak diğer yükseköğretim kurumlarında (Yüksekokul Akademik Yetenek Testi temelinde) olanlar ile aynıdır; ancak mesleki niteliklere sahip adaylara kabul sürecinde öncelik verilmektedir. Yüksekokullar, talebe cevap olarak hızla genişlediler ve 2006 yılında tüm yüksek öğrenim gören öğrencilerin yaklaşık %27'sini kabul ettiler.
Yüksekokul öğrencilerinin %95'i özel kurumlarda öğrenim görmektedirler. Özel kolejler tarafından tahsil edilen ücretler, kamu kurumlarının ücretlerinin yaklaşık iki katıdır. Teknik yüksekokullar, Çalışma Bakanlığı'nın sorumluluğunda olan devlet kurumlarıdır. Devlet finansmanı, öğrenci harçlarını diğer yüksek öğretim kurumları tarafından tahsil edilenlerden çok daha düşük tutar. Öğrencilerin yaklaşık %5'i, teknik yüksekokullara kayıtlıdır.
Malezya'da mesleki eğitim
Ustalık eğitimi artık Malezya'da ikinci sınıf eğitim olarak tasvir edilmiyor. Meslek okulları (nitelikli öğrencileri eğitmek için liseler), teknik okullar (gelecekteki mühendisleri yetiştirmek için liseler) ve meslek yüksek okulları da dahil olmak üzere, hepsi Eğitim Bakanlığı bünyesinde olan, sayısız mesleki eğitim merkezi bulunmaktadır. Yüksek Öğretim Bakanlığı'na bağlı 33 teknik okul ve 86 toplum koleji, 10 MARA İleri Ustalık Yüksek Okulu, 13 MARA Ustalık Enstitüsü, Amanah Rakyat Meclisi (MARA)'ne bağlı 286 GIATMARA ve Gençlik ve Spor Bakanlığı'na bağlı 15 Ulusal Gençlik Ustalık Enstitüsü mevcuttur. Malezya'daki ilk mesleki enstitü, 1964 yılında İşgücü Departmanı bünyesinde kurulan Kuala Lumpur Endüstriyel Eğitim Enstitüsü'dür. Aynı departmanda bulunan diğer enstitüler; 8 İleri Teknoloji Eğitim Merkezi, bir Öğretim Görevlileri ve İleri Ustalık Eğitimi Merkezi ve bir Japonya-Malezya Teknik Enstitüsü ve 21 adet olan diğer ITI'lardır.
Meksika'da mesleki eğitim
Meksika'da, mesleki eğitim yönetiminden hem federal hükümetler hem de eyalet hükümetleri sorumludur. Federal okullar kendi finansman kaynaklarına ek olarak federal bütçeden finanse edilir. Eyalet hükümetleri, Bilimsel ve Teknolojik Araştırmalar için Devlet Merkezleri (State Centres for Scientific and Technological Studies (CECyTE)) ve İş Eğitimi Enstitüleri (Institutes of Training for Work (ICAT)) gibi merkezi olmayan kurumların yönetiminden sorumludur. Bu kurumlar federal bütçeden %50, devlet bütçesinden %50 kaynak alarak finanse edilmektedirler. Eyalet hükümetleri aynı zamanda CONALEP okulları gibi federasyonun merkezi olmayan kurumlarını yönetir ve finanse eder.
Zorunlu eğitim (ilköğretim ve birinci kademe orta öğretim dahil) 15 yaşında tamamlanır ve 15 ila 19 yaş arasındaki öğrencilerin yaklaşık yarısı tam gün veya yarı zamanlı olarak eğitim alırlar. İkinci kademe ortaokul seviyesindeki tüm programlar için bir öğretim ücreti ödenmesi gerekir.
Meksika'daki ikinci kademe orta öğretim düzeyindeki mesleki eğitim sistemi, içeriğe, idareye ve hedef gruba göre değişen derecelerle birbirinden ayrılan bir düzineden fazla alt sistemi (mesleki programlardan sorumlu, Halk Eğitimi Bakanlığına bağlı İkinci Kademe Orta Öğretim Müsteşarlığı'ndaki idari birimler) içerir. Halk Eğitimi Bakanlığı bünyesindeki çok sayıda okul türü ve ilgili idari birimler, mesleki eğitim ve öğretim kompleksinin kurumsal yapısını uluslararası standartlara göre yapar.
İkinci Kademe Ortaöğretim Müsteşarlığı bünyesinde sağlanan mesleki eğitim ve öğretim, üç temel program türünü içermektedir:
ISCED 2 seviyesindeki "İş Eğitimi" (formación para el trabajo) kursları, kısa eğitim programlarından oluşur ve tamamlanması üç ila altı ay alır. Müfredat, %50 teori ve %50 uygulama içerir. Programı tamamladıktan sonra öğrenciler iş piyasasına girebilirler. Bu program, yüksek öğretime doğrudan erişim sağlamaz. Birinci kademe orta öğretim eğitimini tamamlayanlar, ISCED 3 düzeyinde olan mesleki ikinci kademe ortaöğretim düzeyindeki iki geniş seçenek arasında seçim yapabilirler. Her iki program da normalde üç yıllık bir süre alır; bir meslek diploması ile yüksek öğretim kurumlarına girmek için gerekli olan bakaloryayı verir.
Bir alt sistem (CONALEP) öğrencilerin üçte ikisini içerse de, "teknik uzman - bakalorya" ( profesional técnico-bachiller) ünvanı çeşitli alt sistemler tarafından verilmektedir. Program %35 oranında genel dersleri ve %65 oranında da mesleki dersleri içerir. Öğrencilerin 360 saatlik uygulamalı eğitimi tamamlaması gerekmektedir.
"Teknolojik bakalorya" (bachillerato tecnológico) ve "uzman teknisyen" (técnico professional) ünvanını veren program, çeşitli alt sistemler tarafından sunulmaktadır. Bu, daha fazla genel ve daha az mesleki eğitimi içerir : %60 genel dersler ve %40 mesleki dersler.
Hollanda'da mesleki eğitim
Birinci kademe ortaöğretimden ayrılan öğrencilerin neredeyse tamamı ikinci kademe ortaöğretime girmekte ve yaklaşık %50'si dört meslek programından birini takip etmektedir. Bunlar; teknoloji, ekonomi, tarım, kişisel/sosyal hizmetler ve sağlık hizmetleridir. Bu programların süreleri 1 ila 4 yıl arasında değişir (seviyeye göre, yalnızca 2., 3. ve 4. düzey diplomalar, iş gücü piyasasına başarıyla girmek için resmi başlangıç nitelikleri olarak kabul edilir). Programlara iki yoldan herhangi biriyle devam edilebilir. Biri, okul süresinin en az %20'sini (BBL-BeroepsBegeleidende Leerweg) kapsar; ikincisi ise, okul süresinin azami %80'ini (BOL-BeroepsOpleidende Leerweg) kapsar. Her iki durumda da kalan süre, bir şirkette çıraklık yapmak ya da çalışmak içindir. Yani sonuç olarak, öğrenciler 600'den fazla mesleki nitelik kazandıran 32 yörünge arasından seçim yapabilirler. BBL-Çıraklar genellikle toplu sözleşmelerde müzakere edilen ücreti alırlar. Bu çırakların işverenleri, çırakların ücretleri üzerinden vergi indirimi şeklinde bir sübvansiyon (WVA-Wet vermindering afdracht) alırlar. İkinci kademe ortaöğretim düzeyindeki mesleki eğitim ve öğretim programı 4. seviye mezunları doğrudan Yükseköğretim Eğitim ve Öğretim (HBO-Hoger beroepsonderwijs) enstitülerine gidebilirler ve daha sonra üniversiteye girmeleri ihtimal dahilindedir. Sosyal ortaklar, politikaların geliştirilmesine aktif olarak katılmaktadırlar. 1 Ocak 2012'den itibaren, Mesleki Eğitim İşbirliği ve Girişimcilik için bir vakıf oluşturdular (St. SBB - Samenwerking Beroepsonderwijs Bedrijfsleven; www.s-bb.nl). Vakfın sorumluluğu, kurucu üyelerin (okulların ve girişimciliğin temsilci organizasyonları ve uzmanlık merkezleri) tam konsensüsüne dayanan ulusal mesleki eğitim ve öğretim sisteminin geliştirilmesi konusunda Bakana tavsiyelerde bulunmaktır. Özel konular, Yeterlik ve Sınav, Çıraklıklar (BPV-Beroepspraktijkvorming) ve Mesleki Eğitim ve Öğretim sisteminin etkinliğidir. Uzmanlık Merkezleri, mesleki eğitim ve öğretim programlarının içeriği ve eğilimleri ile gelecekteki ustalık ihtiyaçları üzerine üst düzey ortaöğretim Mesleki Eğitim ve Öğretiminde verilen dört mesleki eğitim programıyla bağlantılıdır. Yerel Bölge Mesleki Eğitimi (MBO Raad www.mboraad.nl), bu vakfın mesleki eğitim ve öğretim programları okullarını temsil eder ve mesleki eğitim ve öğretim hizmetinin kalitesi, işleyişi ve sağlanması hakkında tavsiyelerde bulunur.
Yeni Zelanda'da mesleki eğitim
Yeni Zelanda'ya 11 Endüstri Eğitim Organizasyonu (Industry Training Organisation (ITO)) hizmet vermektedir. Benzersiz unsuru, ITO'ların eğitim satın almalarının yanı sıra, standartları da belirlemeleri ve iş gücü piyasasındaki ustalıklar hakkında endüstri görüşü toplamalarıdır. ITOlar tarafından organize edilen Endüstri Eğitimi, çıraklık eğitiminden, örneğin, kursiyerlerin %10'undan fazlasının 50 yaş ve üstü olmasıyla, daha gerçek yaşam boyu öğrenme durumuna genişlemiştir. Dahası, eğitimin çoğu geneldir. Bu, mesleki eğitimin hakim fikrine ve çıraklık üzerine odaklanan mesleğe yabancı birinin standart görüşüne meydan okumaktadır.
Yeni Zelanda'da bilgi için bir kaynak Sanayi Eğitimi Federasyon'dur; bir diğeri de Milli Eğitim Bakanlığı'dır.
Teknik Okullar, Özel Eğitim Kuruluşları, Wananga ve diğerleri, başka alanlar arasında mesleki eğitim de vermektedirler.
Norveç'te mesleki eğitim
Birinci kademe ortaokuldan ayrılanların neredeyse tamamı ikinci kademe ortaöğretime girer ve yaklaşık olarak yarısı dokuz meslek programından birini takip eder. Bu programlar tipik olarak okulda geçecek iki yılı ve ardından da bir şirkette yapılacak iki yıllık çıraklığı gerektirir. İlk yıl, mesleki alana giriş niteliğinde olan bilgi ile birlikte genel eğitimi sağlar. İkinci yıl boyunca dersler işe özgü hale gelir.
Çıraklar, nitelikli bir çalışanın ücretinin %30 ila %80'i arasında değişen, toplu sözleşmelerle müzakere edilen bir ücreti alırlar. Yüzdeler, çıraklık dönemi içinde artar. Çırakların işverenleri, okuldaki bir yıllık maliyete eşdeğer bir sübvansiyon alırlar. İki yıllık bir mesleki okul programından sonra bazı öğrenciler çıraklık eğitimine alternatif olarak genel programdaki üçüncü sınıfı seçerler. Hem çıraklık hem de okuldaki uygulamalı eğitimin üçüncü yılı, öğrenciyi aynı mesleki niteliklere götürür. İkinci kademe mesleki eğitim ve öğretim mezunları, Meslek Yüksek Okullarına doğrudan gidebilirken, üniversiteye girmek isteyenlere ek bir eğitim yılı daha gerekmektedir.
Sosyal ortaklar, politikaların geliştirilmesine aktif olarak katılmaktadır. Mesleki Eğitim ve Öğretim Ulusal Konseyi, ulusal mesleki eğitim ve öğretim sisteminin geliştirilmesi konusunda Bakan'a tavsiyelerde bulunur. Mesleki Eğitim ve Öğretim Danışma Konseyleri, orta öğretimde sağlanan dokuz mesleki eğitim programıyla bağlantılıdır ve mesleki eğitim programları içeriği ve eğilimleri ile gelecekteki ustalık ihtiyaçları hakkında tavsiyelerde bulunmaktadırlar. Ulusal Müfredat grupları, belirli mesleklerin içerisindeki mesleki eğitim içeriğini belirlemeye yardımcı olur. Yerel Bölge Mesleki Eğitim Komiteleri, Mesleki Eğitim ve Öğretimin kalitesi, sağlanması ve mesleki rehberlik konularında tavsiyelerde bulunur.
Paraguay'da mesleki eğitim
Paraguay'da, mesleki eğitim Bachillerato Técnico olarak bilinir ve ortaöğretim sisteminin bir parçasıdır. Bu okullar, genel eğitim, meslek öncesi eğitim ve kariyere yönlendirme olarak adlandırılan belirli branşlarla birleştirilir. Dokuz yıllık Educación Escolar Básica (İlkokul)'dan sonra, öğrenci ya bir Bachillerato Técnico (Meslek Okulu)'ya, ya da bir Bachillerato Científico (Lise)'ya gidebilir. Her iki ortaöğretim türü üç yıl sürer ve genellikle Colegio adı verilen aynı kampüste yer alır.
Ortaöğrenimi tamamladıktan sonra, öğrenciler üniversitelere girebilirler. Bir öğrencinin hem Técnico hem de Científico okulunu seçmesi mümkündür.
Sri Lanka'da mesleki eğitim
Sri Lanka'da tarımsal branşlardan BİT (bilgi ve İletişim Teknolojileri) ile ilgili branşlara kadar mesleki eğitimler mevcuttur. 2005'de Mesleki ve Teknik Eğitim Bakanlığı (MVTT), Sri Lanka'nın eğitimsel, ekonomik ve sosyal gelişimi için önemli bir kilometre taşı olan Ulusal Mesleki Yeterlilikler (National Vocational Qualifications (NVQ)) çerçevesini başlattı. NVQ çerçevesi yedi seviyeli öğretimden oluşur. Seviye 1'den seviye 4'e kadar olan NVQ seviyeleri zanaatkarlara yöneliktir ve başarılı adaylara Ulusal sertifikalar verilmektedir. 5. ve 6. NVQ seviyeleri Diploma seviyesidir. 7. seviye ise diploma eşdeğerliği içindir.
Birçok kurum tarafından ada çapında eğitim verilmektedir. Tüm eğitim sağlayıcıları (kamu ve özel), Yüksekokul ve Mesleki Eğitim Komisyonu (TVEC)'ndan kurumsal kayıt ve ders akreditasyonu almalıdır. Kurumlar kayıt edinmek için; altyapı, temel hizmetler, araçlar ve teçhizat, müfredata dayalı eğitim ve personel kalitesi, yönetim ve izleme sistemlerinin kalitesi gibi belirli kriterleri yerine getirmelidirler.
Mesleki Eğitime dahil olan Devlet Bakanlıkları ve Ajansları; Mesleki ve Teknik Eğitim Bakanlığı (MVTT), Meslek Yüksekokulu ve Mesleki Eğitim Komisyonu (TVEC), Ulusal Çıraklık ve Endüstriyel Eğitim Kurumu (NAITA), Teknik Eğitim ve Öğretim Departmanı (DTET) ), Mesleki Eğitim Kurumu (VTA) ve Ulusal Gençlik Hizmetleri Konseyi (NYSC)'dir.
İsveç'te mesleki eğitim
Zorunlu eğitimden ayrılanların neredeyse tamamı hemen ikinci kademe ortaöğretim okullarına girer ve çoğu, bu eğitimi üç yılda tamamlar. İkinci kademe ortaöğretim, 13 mesleki ve 4 akademik ulusal programa ayrılmıştır. Tüm öğrencilerin yarısından biraz fazlası mesleki programları takip etmektedir. Tüm programlar, genel eğitimi ve ortaöğretim sonrası seviyedeki derslere devam etmek için temel uygunluğu sunmaktadır. Buna ek olarak, yerel ihtiyaçları karşılamak için özel olarak tasarlanmış yerel programlar ve bireysel programlar da bulunmaktadır.
1992'de bir okul reformu, mesleki ikinci kademe ortaöğretim programlarını bir yıl genişleterek üç yıllık genel ikinci kademe orta öğretim eğitimi ile uyumlu hale getirdi; genel eğitim içeriğini arttırdı ve temel dersleri tüm programlarda zorunlu hale getirdi. Temel dersler (mesleki ve akademik programların toplam eğitim süresinin yaklaşık üçte birini kaplayan); İngilizce, sanatsal etkinlikler, beden eğitimi ve sağlık, matematik, doğa bilimi, sosyal bilgiler, İsveççe veya ikinci bir dil olarak İsveççe ve dini derslerdir. Temel derslere ek olarak öğrenciler, her bir programa özgü dersleri ve özel bir projeyi de kapsayan isteğe bağlı derslere devam etmektedirler.
Mesleki programlar, üç yıllık bir sürede 15 haftalık bir işyeri eğitimini (Arbetsplatsförlagd utbildning - APU) içerir. Okullar, işyeri eğitimini düzenlemek ve kalitesini doğrulamaktan sorumludurlar. Çoğu belediyenin danışma organları vardır. Program konseyleri (programmråd) ve meslek konseyleri (yrkesråd), işyerindeki işveren ve çalışan temsilcilerinden oluşur. Konseyler, işyerinde eğitim kurslarının sağlanması, ekipman alımı ve APU'daki denetçilerin eğitimi gibi konularda okullara tavsiyelerde bulunurlar.
İsviçre'de mesleki eğitim
İkinci kademe orta öğretime girenlerin yaklaşık üçte ikisi mesleki eğitim ve öğretim sistemine girmektedir. Bu seviyede, mesleki eğitim ve öğretim esas olarak "ikili sistem" vasıtasıyla sağlanmaktadır. Öğrenciler zamanlarının bir kısmını bir meslek okulu içinde geçirirler. Bazı zamanlar bir firmada çıraklık yaparlar ve çoğu programda öğrenciler, eldeki mesleğe ilişkin tamamlayıcı pratik becerileri geliştirmek için bir endüstri eğitim merkezindeki endüstri kurslarına katılırlar. Öğrencilerin meslek okulunda haftada 1-2 gün, çıraklık yaparken şirkette üç-dört gün geçirmeleri yaygın kalıplardır. Alternatif olarak, birkaç haftayı meslek okulunda, birkaç haftayı da bazı sektör eğitim merkezlerinde endüstri kurslarına devam ederken geçirebilirler . Farklı bir kalıpta zamanın çoğu okul içi eğitime ayrılmıştır ve okul içi eğitim miktarını kurum içi eğitimin lehine kademeli olarak azaltarak uygulanır.
İsviçre, ikinci kademe ortaöğretim seviyesinde mesleki eğitim ve öğretim (MEÖ) programları ile yüksekokul B düzeyinde yer alan mesleki eğitim ve öğretim (PET) programları arasında bir ayrım yapmaktadır. 2007'de, 25-64 yaş grubundaki nüfusun yarısından fazlası en yüksek eğitim seviyeleri olarak bir MEÖ veya PET yeterliliğine sahipti. Buna ek olarak, uygulamalı bilimler üniversiteleri (Fachhochschulen), A düzeyinde mesleki eğitim sunmaktadır. İnsanlar dilerlerse eğitim sisteminin bir bölümünden diğerine geçebilirler.
Türkiye'de mesleki eğitim
Türkiye'de öğrenciler 8 yıllık zorunlu ilk ve orta öğrenimi tamamladıktan sonra meslek liselerini seçebilirler. Meslek lisesi mezunları, iki yıllık teknik bir yüksekokula veya ilgili bir yüksekokula devam edebilirler.
OECD (Organization for Economic Cooperation and Development - Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü) tarafından yapılan bir ankete göre, 15 yaşındaki öğrencilerin %38'i Anadolu Meslek Liseleri, Anadolu Teknik Liseleri ve teknik liseler tarafından sunulan mesleki eğitim programlarına devam etmektedir.
Türkiye'de belediyeler mesleki eğitim hizmeti de sunmaktadırlar. Türkiye'nin en kalabalık şehri olan İstanbul'un büyükşehir belediyesi, belediye bünyesinde oluşturulan şemsiye bir organizasyon olan ISMEK aracılığıyla geniş bir konu yelpazesinde yıl boyunca ücretsiz meslek programları sunmaktadır.
Birleşik Krallık'ta mesleki eğitim
İngiltere'deki ilk "Meslek Okulu", William Stanley tarafından tasarlanan, inşa edilen ve kurulan Stanley Technical Trades School (Stanley Teknik Meslek Okulu) (şu anda Harris Academy South Norwood (Güney Norwood Harris Akademisi)) idi. İlk defa 1901'de düşünülmüştür ve 1907'de okul açılmıştır.
İngiltere'de mesleki eğitim sistemi, başlangıçta, teknik konulardaki RSA, City & Guilds sınavları gibi yapılarla devletten bağımsız olarak gelişti. 1944 Eğitim Yasası, dilbilgisi okulları, ikincil teknik okullar ve ikincil modern okullardan oluşan Üçlü Bir Sistem için hüküm getirdi. Ancak 1975 yılına gelindiğinde, eşdeğer Alman yaş grubunun üçte ikisine kıyasla İngiliz son sınıf öğrencilerinin yalnızca %0,5'i teknik okullarda idi.
Peşpeşe gelen son İngiliz hükümetleri, mesleki eğitimin teşvik edilmesi ve yaygınlaştırılması için girişimlerde bulundu. 1970'lerde İş ve Teknoloji Eğitim Konseyi, özellikle İngiltere'deki ileri eğitim kolejlerine, daha ileri ve daha yüksek öğrenim ödülleri vermek üzere kuruldu. 1980 ve 1990'larda, Muhafazakâr Hükümet, Gençlik Eğitim Programını, Ulusal Mesleki Yeterlilikleri ve Genel Ulusal Mesleki Yeterlilikleri teşvik etti. Bununla birlikte, tam zamanlı eğitimde kalan gençlerin oranı arttıkça mesleki gençlik eğitimi önemsizleştirildi.
1994'de, "iş temelli (eğitimsel) bir rotada kaliteli eğitim" sağlamak için kamu tarafından finanse edilen Modern Çıraklıklar başlatıldı. Son yıllarda çırak sayısı arttı ve Çocuk, Okul ve Aile Departmanı, çıraklık eğitimini İngiltere eğitim sisteminin popüler bir parçası haline getirme niyetini belirtti.
İngiltere'de 4-5 yıl çıraklık gerektiren yüksek mühendislik-teknisyenlik pozisyonları, teknik veya mesleki konulardaki İngiliz kolej veya üniversite sınavı olan HNC (Higher National Certificate) veya mesleki eğitim diploması olan HND (Higher National Diploma) veya daha yüksek City & Guild sınavları seviyesinde akademik çalışma gerektirir. Çıraklık, iş temelli eğitim için altın standart olarak giderek daha fazla tanınmaktadır. Çıraklık eğitimi, 16 yaş ve üstü öğrenciler için üç seviyede mevcuttur:
1 - Orta düzey çıraklık
Çıraklar, 2. Seviye Yeterlilik, İşlevsel Beceriler gibi iş temelli bilgi yeterlilikleri ve çoğu durumda ilgili bilgi temelli yeterlilik yönünde çalışırlar.
2 - İleri düzey çıraklık
Çıraklar, 3. Seviye Yeterlilik, İşlevsel Beceriler gibi iş temelli bilgiye ve çoğu durumda ilgili bilgi temelli yeterliliğe yönelik çalışırlar.
3 - Yüksek çıraklık eğitimi
Çıraklar, 4. ve 5. Seviye Yeterlilikler, İşlevsel Beceriler gibi iş temelli bilgi yeterliliklerine ve bazı durumlarda Vakıf Diploması gibi bilgi temelli yeterliliğe yönelik çalışırlar.