Masa

Masalar hakkında bilgi

Masa, üst yüzeyi düz olup bir veya daha fazla ayağı bulunan, yüzeyinde çalışmak veya üzerine bir şeyler koymak için kullanılan bir mobilyadır. Bazı yaygın kullanılan masa türleri arasında üzerinde yenilen yemek masası, oturma odasında üzerine bir şeyler konan veya içecek ikram etmek için kullanılan alçak, sehpa tarzı kahve masası yer alır. Aynı zamanda üzerine alarm saati veya abajur da konulmaktadır.

Ortak tasarım öğeleri şunları içerir:

• Dikdörtgen, kare, yuvarlak veya yarım daire dahil olmak üzere çeşitli yüzey şekilleri.
  

• Ayaklar, birbirine benzeyen, iki veya daha fazla çifttir. Genellikle dört ayaklıdır.
  

• Farklı şekillerde katlanıp küçülen masalar (örneğin, katlanabilir TV sehpası).
  

• En yaygın kullanılan yükseklik 18-30 inç (46-76 cm) arasındadır. Üzerine bir şeyler koyan veya üzerinde yemek yiyenlerin kullandıkları sandalye ve tabure boyutuna göre yükseklikleri farklılıklar göstermektedir. 
  

• Eşya saklamaya yarayan çekmece, raf veya benzeri bölmeler olanlar.
  

• Yana doğru açılarak veya menteşeler ile yanda duran kanatları  yatay pozisyonda sabitleyerek genişleyen masalar (Genelde yemek masaları).
  

Masa kelimesinin kökeni

Masa kelimesi Fransızca 'table' ve eski ingilizce 'tabele' kelimelerinin birleşmesinden meydana gelmiştir ki her iki kelimenin de kökeni latince "tahta, düz üst parça anlamında kullanılan'tabula' kelimesidir. Geç Latince'de, tabula daha önce 'mensa' kelimesinin ifade ettiği anlamı devralır (İspanyolca ve Portekizce mesa "masa" olarak kullanılmaktadır). Eski İngilizce'de sözcük 'bord' iken yerini 'table' kelimesine bırakmıştır.

Şekil, yükseklik ve fonksiyon

Masalar kullanılan malzeme, şekil, yükseklik ve kullanım amaçlarına çeşitlilik gösterir. Çoğu masa ahşap veya ahşap bazlı malzemeden üretilmekle beraber diğer bir kısmı da metal ve cam gibi farklı malzemelerden üretilir. Masaların çoğu düz bir üst yüzeyi destekleyen ayaklardan oluşur. Ortadan tek ayaklı olanlara kaideli masa denir. Uzun masalarda yüzeyi destekleyen ayak sayısı da artar.

Masa üst yüzeyleri ekseriyetle dikdörtgen, kare, yuvarlak (örneğin yuvarlak masa) ve oval şeklindedir. Ayakta kullanım amaçlı veya yüksek tabure ile  kullanılan masaların yükseklikleri de doğal olarak artar.

Birçok masanın üst yüzeyi, katlanabilir kanatlar sayesinde, yükseklik, şekil, pozisyon ve ebat olarak ayarlanabilir. Bazı masalar sadece taşıma kolaylığı açısından katlanabilir olarak tasarlanır. (Kamp masası gibi). Tren ve uçaklarda ki masalar küçük masalar sabit veya katlanabilir pozisyondadır ve çoğu zaman masadan ziyade pratik raf olarak kullanılırlar.

Masalar duvara yaslı veya bağımsız olarak tasarlanabilir. Duvara yaslanacak şekilde tasarlanan masalar payanda veya duvar masaları olarak bilinir (Fransızca: konsol "destek dirseği") ve raf şeklinde monte edilerek dirsekle desteklenmiş masa görünümü verirler.

Masa çeşitleri

Masalar, farklı kullanım amaçlarına yönelik, çeşitli şekil, yükseklik ve ebatlarda tasarlanmıştır:

Yemek masaları üzerinde yemek için kullanılmak üzere tasarlanmıştır.

Yatağımızın yanında kullanılan küçük masalar, komodinler ve sehpalar genellikle abajur, çalar saat, gözlük veya diğer kişisel eşyaları üzerine koymak için kullanılır.

Katlanabilir masalarda menteşeli bacaklarla desteklenen bir veya iki mafsallı kanat bulunur.

Kahve masaları oturma odasında, bir kanepenin önünde, içeceklerin, kitapların veya diğer kişisel eşyaların kolay yerleştirilmesi için tasarlanmış düşük masalardır.

Yemekhane masaları, birçok kişinin yemek yemesi için tasarlanmış uzun masalardır.

Çizim masaları büyük ve teknik çizimler yapabilmek için tasarlanmıştır ve üst kısmı hareket edip açı değiştirebilir. Ayrıca cetvel ve benzeri donanımla tümleşik tasarlanmış olabilirler.

Çalışma tezgahları, montaj, tamirat veya diğer hassas el işleri için yüksek tabure üzerinde veya ayakta kullanım amaçlı, yüksek olarak tasarlanan masalardır.

İç içe geçmiş masalar, sehpa takımları gibi, küçükten büyüğe doğru birbirinin içine sığabildikleri için , çay partisi gibi özel durumlarda pratik kullanım amaçlı tasarlanmıştır.

Özel masalar

Tarih boyunca farklı amaçlar için kullanılan çeşitli masa tipleri popüler olmuştur.

Loo masaları 18. ve 19. yüzyılda şamdanlar, çay ikramı veya küçük yemek masaları olarak çok popüler olmuşlardır. Başlangıçta loo veya lanterloo adlı popüler iskambil oyunu için tasarlanmıştır. Tipik yuvarlak veya oval üst yüzeyleri, kullanılmadığı zamanlarda ayak altından kaldırılıp odada bir köşeye kolayca konulmak için, bükülebilen bir düzenekle tasarlanmıştır. Bu alanda bir gelişme de tamamen dönüp katlanabilen yüzeye sahip 'kuş kafesi" masalarıdır.

Pembroke (portatif) tarzı masalar ilk kez 18. yüzyılda ortaya çıktı ve 19. yüzyılda popülerlik kazandı. Ana karakteristikleri, her tarafında katlanabilir kanatlar bulunan, dikdörtgen veya oval üst yüzeydir. Çoğu örneğinde bir veya daha fazla çekmece ve kasnaklara dayanan dört ayak vardır. Kolayca katlanıp, taşınabilir olması ve pratik bir şekilde üzerinde çay servisi, yazma, yemek yeme amaçları için tasarlanmıştır.

Pembroke tarzına benzer tasarlanan kanepe ve sedirler etrafında kullanılan masalar nispeten daha uzun ve üst yüzeyleri daha dardır. Kanepe ve sedirlerin önüne konularak, çay servisi, yemek yeme, yazma ve diğer pratik kullanım amaçları için tasarlanmıştır. Genelde kanepe ve sedirlerin arkasında duran uzun, üzerine abajur gibi dekoratif eşyaların konulduğu masalardır.

Çalışma masaları dikiş yapan kadınlar için tasarlanan, üzerine iğne-iplik gibi dikiş malzemeleri konulan küçük masalardır. 18. yüzyılda ortaya çıkmış ve 19. yüzyıl boyunca popüler olmuşlardır. Birçoğu dikdörtgen üst yüzey, katlanır kanatlar ve bölmelerle ayrılmış bir veya birkaç çekemece içerirdi. İlk örnekleri tipik olarak dört ayaklı, tekerlekli iken sonraları sütün tarzı desteklerle donatılmıştır.

Davul tipi masalar, yazı yazmak için tasarlanan çekmeceli masalardır.

Sehpalar, kanepe ve koltuk takımlarını yanında kullanılan, abajur gibi eşyaların konulduğu küçük masalardır

Bilardo masası bilardo ve benzeri oyunlar oynanan etrafı setlerle çevrili masadır. Arduvaz malzemenin üzerine, pürüzsüz bir yüzey için genelde kumaşla kaplanır ve zeminden yüksekte tasarlanır.

Satranç masası üzerinde satranç oynanan masadır.

Masa tenisi için tasarlanan masalar ahşap sıkıştırma tekniğiyle (masonite) üretilen yüzeyi pürüzsüz masalardır. İki rakip oyuncunun arasında masanın tam ortasında gerili bir file bulunur.

Poker veya veya diğer iskambil oyunları masaları.

Tasarım, işlevsellik ve güvenlik standartları

EN 527 Ofis mobilyaları - Çalışma masa ve sıraları

EN 581 Dış mekan mobilyası - Kamp için, katlanabilir, oturma grubu ve masalar

EN 1730 Mobilyaları - Masalar -istikrar, mukavemet ve dayanıklılık tayini için test yöntemleri

EN 13150 Laboratuvar tezgahları - Güvenlik gereksinimleri ve test yöntemleri

BS 4875 Mobilya. Mobilyanın sağlamlığı ve ömrü. Dış mekan depolama mobilyasının sağlamlığının belirlenmesine yönelik yöntemler (İngiliz Standardı)

Masaların tarihi

İlk masa örnekleri Mısırlılar tarafından, objeleri zeminden yüksekte tutan, taş platformların bir üst modeli olarak yapılıp kullanılmıştır. Oturma amaçlı yapılmamıştı ve yeme ve içme ihtiyaçları genelde bir kaide üzerine konulan büyük tepsiler ile sağlanıyordu. Mısırlılar küçük tablalar yaparak oyun masalarını yükselttiler. Çinliler de yazı ve resim gibi sanatlarını icra etmek için ilk masaları yapıp kullandılar.

Yunanlar ve Romalılar da, özellikle yemek için, masalar kullandılar ancak Yunanlıların tasarladıkları masalar farklı olarak işi bitince yatakların altına konuluyordu. Yunanlılar gueridon (servis masası) benzeri bir mobilya icat ettiler. Masalar mermer, ahşap ve metal (özellikle tunç ve gümüş alaşım) malzemelerden, bazen ayakları yoğun işlemelerle bezenerek yapılıyordu. Daha sonraları farklı platform ve sütunlar üzerinde duran, daha büyük ebatta, dikdörtgen masalar yapılmıştır. Romalılar 'mensa lunata' dedikleri, yüzeyi yarım daire şeklinde olan masaları İtalya'ya getirmişlerdir.

Ortaçağ döneminde mobilya kullanımı hakkında bilinenler, önceki ve sonraki dönemlerdeki kullanımına nispeten, daha azdır ve birçok kaynağa göre mobilya kullanımı soylulara özgü bir ayrıcalıktı. Doğu Roma İmparatorluğu'nda kullanılan masalar genelde metal veya ahşap malzemeden olup, dört ayaklı, ve masa ayakları x şeklindeki kasnaklar ile birbirine bağlıydı. Yemek masaları genelde büyük, yüzeyleri yuvarlak veya yarım daire şeklindeydi. Küçük bir yuvarlak masa ile bir kürsü kombinasyonu, yazı masası olarak çok popülerdi. Batı Avrupa'da istilalar, şiddetli çatışmalar ve savaşlar, klasik çağlardan aktarılan bilgilerin çoğunun kaybolmasına neden oldu. Ergonomik olarak, birçok masa basit ahşap doğrama usulü yapılmakla beraber, küçük yuvarlak masalar 15. yüzyılda ve sonrasında tekrar marangozluk rafında yerini aldı. Gotik çağda sandıklar yaygınlaştı ve sıklıkla bir masa gibi kullanıldı.

Yemekhane masaları, sehpa benzeri masaların bir üst modeli olarak, ilk olarak 17. yüzyılın başlarında ; oldukça uzun ve geniş olarak, sarayların büyük salon veya misafir odalarında ayarlanabilir banketler için yapılmaya başlandı.