Londra Paktı 1915
1915 Londra Antlaşması
Londra Paktı (İtalyanca: Patto di Londra) veya daha doğrusu, 1915 Londra Antlaşması, Üçlü İtilaf ve İtalya Krallığı arasında yapılan gizli bir antlaşmaydı. Sözleşme, 26 Nisan 1915'te İngiltere ve İrlanda Birleşik Krallığı, Üçüncü Fransız Cumhuriyeti, Rus İmparatorluğu ve İtalya Krallığı tarafından Londra'da imzalandı. Amacı, İtalya'nın eski müttefikleri olan Alman İmparatorluğu ve Avusturya-Macaristan ittifakından ayrılıp, Üçlü İtilafa katılmasını sağlamaktı.
Anlaşmaya göre İtalya, Üçlü İttifaktan ayrılıp Üçlü İtilafa katılacaktı ve bir ay içinde Almanya ve Avusturya-Macaristan'a karşı savaş ilan edecekti (İtalya, bir ay içinde Avusturya-Macaristan'a karşı savaş ilan etti, ancak Almanya'ya karşı savaş ilanı 1916 yılında yapıldı). Üçlü İtilaf, Almanya ve müttefikleri karşısında zafer kazanıldığı takdirde, savaşın bitiminde İtalya'ya aşağıdaki toprakları vaat etmişti.
1915 Londra Antlaşması maddeleri uyarınca İtalya'ya vadedilen topraklar
- Alp Dağlarındaki, Brenner Geçidi sınırlarına kadar uzanan Tirol bölgesi. Günümüzde İtalya'nın, Trento özerk vilayeti ve Güney Tirol vilayetinin olduğu bölge.
- Trieste limanı ve Cherso-Lussino (Cres-Lošinj) takımadaları dahil olmak üzere, Avusturya'nın tüm sahil şeridi. Krk (Veglia) adası ve Macaristan'ın Fiume (Rijeka) limanı hariç.
- Zara (Zadar), Sebenico (Šibenik) kentleriyle beraber Kuzey Dalmaçya ve Arke (Rab) ve Brač hariç olmak üzere Dalmaçya adalarının çoğu.
- Avusturya'daki Carniola Dükalığının, Vipava, Idrija ve Ilirska Bistrica ilçeleri.
- Avusturya Karintiya Dükalığına bağlı Pontebba (Pontafel) ve Malborghetto Valbruna (Malborgeth-Wolfsbach) kasabaları.
- On İki Ada (1912'den beri İtalya'nın elindeydi).
- Arnavutluk'taki Avlonya limanı.
- Arnavutluk'un, İtalya hakimiyetine girmesi (Arnavutluk Devletinin, Dış Güçlerle olan ilişkilerinde temsil yetkisi İtalya'ya verilmeli)
- Asya ve Afrika'daki Alman sömürgelerinin bazıları
- Türkiye'nin bölünmesi halinde, İtalya "Akdeniz bölgesinde, Antalya ve çevresindeki bölgeleri kapsayan adil bir pay almalı"
- Sabbioncello yarımadası (Pelješac), Split limanı ve Brazza (Brač) dahil olmak üzere, Krka ile Stagno (Ston) arasındaki Dalmaçya kıyıları
- Ragusa (Dubrovnik) ve Kotor Körfezi (Boka Kotorska) dahil olmak üzere, Budua (Budva) ile Stagno (Ston) arasındaki Dalmaçya kıyıları. Sabbioncello (Pelješac) yarımadası hariç.
- Güneyde, Arnavutluk'un Şingin (San Giovanni di Medua) limanına kadar uzanan sahil şeridi.
Ayrıca, kesin olmamakla beraber Sırbistan vadedildi
- Bosna Hersek
- Sirem
- Bačka
- Slavonya (İtalya'nın itirazlarına karşı)
- Arnavutluk'un bazı belirsiz bölgeleri (Sırbistan, Karadağ ve Yunanistan arasında bölünecek).
Müttefikler, İtalya'nın ısrarıyla, Zara ile Istria arasındaki Adriyatik kıyısına dair paylaşımların savaştan sonra halledilmesine karar verdiler. İtalya ayrıca, Sırbistan'ın anlaşmalar hakkında bilgilendirilmemesi konusunda ısrar etti. Ancak Müttefikler, 4 Ağustos 1915'te Sırbistan'a resmi bir not göndererek, savaş sonrası Sırbistan ve Karadağ topraklarının durumu ile ilgi bilgi verdi ve bu kuralı ihlal etti.
Anlaşma gizli tutulacaktı, ancak Rusya'daki Ekim Devrimi'nden sonra Kasım 1917'de Rus Izvestia gazetesi tarafından yayınlandı.
Paris Barış Konferansı
Savaştan sonra İtalya sadece Sırbistan ve Karadağ ile pazarlık yapacaktı. İtalyan delegasyonu, toprak taleplerinin reddedilmesiyle karşı karşıya kaldıklarında, birkaç ay görüşmelerden çekildi.
Sözleşme Versay Barış Antlaşması ile hükmünü kaybetti. 1918 öncesinde Londra Paktının içeriği Bolşevik Rus Devleti tarafından dünyaya duyurulmuştu. ABD Başkanı Woodrow Wilson tarafından önerilen, On dört İlke (Wilson İlkeleri), Londra Antlaşması hükümlerinin ihlali ve ulusların ve etnik unsurların öz yönetim haklarına dair maddeleri içeriyordu.
- 1.İlke: Barış antlaşmaları alenen yapılan sözleşmeleri içermeli ve bundan sonra herhangi bir uluslararası gizliliğe sahip olmamalı. Diplomasi her zaman dürüstçe ve kamunun bilgisi dahilinde yürütülmeli.
- 9. İlke: İtalya'nın sınırların yeniden düzenlenerek, ulusal sınırların açıkça belirtilmesi gerekir.
- 11.İlke : Sırbistan ve Karadağ tahliye edilmeli; İşgal edilen yerler ıslah edilmeli.
- 12.İlke: Mevcut Osmanlı İmparatorluğunun, Türk kesiminin bağımsızlığı güvence altına alınmalıdır.
Wilson'ın görüşüne göre, Londra Paktı gizli bir sözleşme olduğu için geçersizdi. Bununla birlikte, Wilson'ın, Sykes-Picot Anlaşması gibi diğer gizli savaş dönemi anlaşmalarının uygulanmasıyla ilgili özel bir sorunu yoktu. Genel olarak Wilson sınırların, dış güçler yerine bölgede yaşayan halklar tarafından belirlenmesi taraftarıydı; Londra antlaşması hükümlerine göre, İtalyan nüfusu barındırmayan bölgeler, İtalya'ya bırakılıyordu. Wilson, tartışmalı bölgelerin bazıları üzerinde, Slavların, İtalya'dan daha fazla hakları olduğuna inanıyordu.
İtalya, en sonunda, antlaşmada vaat edilen, Alman sömürgelerinden bir pay ve Arnavutluk'un kontrolü gibi bazı hak iddialarından feragat etti. İtalya, Anadolu'da (Türkiye) fiziksel olarak varlık göstermeye çalışsa da kısa bir sürede Türkiye'den atıldılar. Tirol bölgesinin nehir sınırlarının paylaşımı Saint-Germain Antlaşması ile onaylandı.
1915 Londra Antlaşmasına uyulmaması
Savaşın ardından İngiliz ve Fransız liderleri, antlaşmanın tüm hükümlerini yerine getirmeyi reddetti. Kaybedilen toprakları geri isteyen milliyetçi İtalya, bu durumu iki Avrupalı müttefikin affedilemez bir ihaneti olarak kabul etti. İngiltere ve Fransa'nın savaş sonrası sömürge kazanımları, dışlandıklarını düşünen İtalyanları daha fazla kızdırdı.
Londra Paktının hükmünü kaybetmesi, İtalya'da "kötürüm zafer" olarak adlandırılan bir düşüncenin ortaya çıkmasına sebep oldu ve İtalya'da, İki Savaş Arası Dönemde meydana gelen emperyalizm üzerinde büyük rol oynadı. 1920 yılında İtalyan milliyetçileri, Londra Antlaşmasına göre İtalya'ya verilmeyen topraklarda, Fiume Özgür Devletini kurdu. Bu durum, İtalya'nın talepleri konusunda, Versay Barış Antlaşması'nın istikrarsız olduğunu vurgulamış oldu.