Gelişmekte Olan Ülkeler

Gelişmekte olan ülke ne demek?

Az gelişmiş ülke olarak da adlandırılan gelişmekte olan bir ülke, az gelişmiş endüstrisi ve diğer ülkelere oranla düşük bir İnsani Gelişme Endeksi (Human Development Index-HDI) olan ülke veya egemen devlettir. Bununla birlikte, 1990'ların sonlarından bu yana gelişmekte olan ülkeler, gelişmiş ülkelerden daha yüksek büyüme oranları göstermektedirler. Bir ülkeyi, gelişmiş veya gelişmekte olan ülke olarak sınıflandırabilecek dünya çapında kabul edilmiş kesin bir kriter yoktur, ancak bir ülkenin kişi başına düşen GSYİH'sının diğer ülkelerle karşılaştırılması gibi genel referans noktaları vardır. Ayrıca "az gelişmiş ülke" genel terimi, "en az gelişmiş ülke" terimiyle karıştırılmamalıdır.

Gelişmekte olan ülke teriminin kullanımına yönelik eleştiriler bulunur. Terim, gelişmekte olan bir ülkenin ya da gelişmemiş bir ülkenin, gelişmiş bir ülkeye kıyasla daha düşük bir seviyede olduğunu gösterir. Küba ve Bhutan gibi birkaç ülkenin takip etmemeyi seçtiği geleneksel Batı ekonomik gelişme modeline göre gelişmenin normal olduğu varsayılır. Önerilen alternatif bir ölçüm, gayri safi milli mutluluğun ölçümüdür. Gelişmiş ve gelişmekte olan sınıflandırmasının arasında olan ülkeler, çoğunlukla yeni sanayileşmiş ülkeler terimi altında kategorize edilir.

Walt Whitman Rostow gibi yazarlara göre, gelişmekte olan ülkeler geleneksel yaşam tarzlarından, 18. ve 19. yüzyıl Sanayi Devriminde başlayan modern yaşam tarzına geçiyorlar.

Dünya Kalkınma Göstergelerinin 2016 baskısında Dünya Bankası, verilerinin yayınlanmasında "gelişmiş" ve "gelişmekte olan" ülkeler arasında ayrım yapmama kararı aldı. Baştan beri bu terimlerin tanımını hiç kimse kabul etmemektedir.

Gelişmekte olan ülkelerin özellikleri

Gelişmiş olmayan ülkeler için çeşitli terimler kullanılır. Kullanılan terimler arasında, az gelişmiş ülke ya da ekonomik açıdan az gelişmiş ülke ve en az gelişmiş ülke ya da ekonomik açıdan en az gelişmiş ülke bulunur.

Gelişmiş olmayan bir ülke için gereken kriterler, gelişmiş bir ülkeyi tanımlayan faktörleri tersine çevirerek elde edilebilir:

İnsanlar, daha düşük yaşam beklentisine sahiptir.
İnsanlar, daha az eğitime ve okuma-yazma oranına sahiptir.
İnsanlar, daha az para (gelir) sahibidir.
Kadınların doğurganlık oranı ve gebelik oranı daha yüksektir.

Birleşmiş Milletler eski Genel Sekreteri Kofi Annan, gelişmiş bir ülkeyi; "tüm vatandaşlarının, güvenli bir çevrede özgür ve sağlıklı bir yaşamın keyfini çıkarmasını sağlayan" ülke olarak tanımladı. Ancak Birleşmiş Milletler İstatistik Dairesine göre,

Birleşmiş Milletler sisteminde, "gelişmiş" ve "gelişmekte olan" ülke veya bölgelerin tanımlanması için alınmış herhangi bir karar mevcut değildir.

"Gelişmiş" ve "gelişmekte olan" tanımları, istatistiksel kolaylık sağlamak amacıyla verilmiştir ve gelişim sürecinde, belirli bir ülke veya bölge tarafından ulaşılan aşamaya ilişkin bir açıklamayı kesinlikle ifade etmez.

BM ayrıca şunları da belirtir;

Genel olarak, Asya'da Japonya, Kuzey Amerika'da Kanada ve Amerika Birleşik Devletleri, Okyanusya'da Avustralya ve Yeni Zelanda ve Batı Avrupa, gelişmiş ülkeler veya bölgeler olarak kabul edilir. Uluslararası ticaret istatistiklerinde, Güney Afrika Gümrük Birliği gelişmiş bir bölge ve İsrail gelişmiş bir ülke olarak kabul edilir; Eski Yugoslavya'dan gelen ülkeler gelişmekte olan ülkeler olarak görülür; Orta Avrupa ülkeleri ve Bağımsız Devletler Topluluğu (kod 172), gelişmiş ya da gelişmekte olan bölgeler arasında yer alır.

Öte yandan Nisan 2004'ten önce Uluslararası Para Fonu (International Monetary Fund-IMF) sınıflamasına göre, Orta ve Doğu Avrupa'daki tüm ülkeler (Birleşmiş Milletler kurumlarında hala "Doğu Avrupa Grubu" na ait olan Orta Avrupa ülkeleri dahil) Orta Asya'daki (Kazakistan, Özbekistan, Kırgızistan, Tacikistan ve Türkmenistan) eski Sovyetler Birliği (SSCB) ülkeleri ve Moğolistan, gelişmiş ya da gelişmekte olan bölgelere dahil edilmemiş, daha çok "geçiş ülkeleri" olarak adlandırılmıştır; ancak şimdi (uluslararası raporlarda) "gelişmekte olan ülkeler" olarak yaygın olarak kabul edilmektedir.

IMF, (1) kişi başına düşen gelir seviyesini, (2) ihracat çeşitlendirmesini (böylece yüksek miktarda kişi başına düşen GSYİH'a sahip olan petrol ihracatçıları, sınıflandırmayı yanlış etkilemeyecekti, çünkü yapılan ihracatın yaklaşık %70'i petroldür), (3) küresel finansal sisteme entegrasyon derecesini değerlendiren esnek bir sınıflandırma sistemi kullanır.

Dünya Bankası, ülkeleri dört gelir grubuna ayırmaktadır. Bunlar her yıl 1 Temmuz'da belirlenir. Ekonomiler, 2016 yılı kişi başına düşen GNI'ya (Gross National Income-Gayri Safi Milli Gelir) göre aşağıdaki gelir aralıklarıyla bölündü:

Düşük gelirli ülkelerde kişi başına düşen GSMH, 1.025 ABD Doları veya daha düşük.
Düşük orta gelirli ülkelerde kişi başına düşen GSMH, $ 1.026 ve US $ 4.035 arasında.
Üst orta gelirli ülkelerde kişi başına düşen GSMH, $ 4.036 ile $ 12.475 arasındaydı.
Yüksek gelirli ülkelerde kişi başına düşen GSMH, $ 12.476 üzerinde.

2016'dan bu yana Dünya Bankası, ülkeleri gelişmiş ve gelişmekte olan konseptine göre iki gruba bölmemektedir.

Ülkeler mevcut gelişme seviyesinin yanı sıra, gelişme durumlarının belirli bir zaman içinde gösterdiği değişime göre sınıflandırılabilir. Bu sınıflandırma, mutlak sayılara veya ülke sıralamasına göre olabilir.

Az gelişmiş ve daha az gelişmiş ülkeler (aynı zamanda gelişmekte olan ülke).
Daha az gelişmiş ülkeler ve neredeyse aynı seviyedeki ülkeler (gelişmekte olan ülke).
Daha az gelişmiş ülkeler ve çok daha az gelişmiş ülkeler (gelişmekte olan ülke).

Ülkelerin gelişmişliği nasıl hesaplanır

Bir ülkenin gelişimi, kişi başına düşen gelir (gayri safi yurt içi hasıla), yaşam süresi ve okur yazar oranı gibi istatistiksel endekslerle ölçülür. BM, verilerin mevcut olduğu ülkelerde insani gelişme düzeyini ölçmek için, yukarıdaki istatistiklerin bileşim göstergesi olan İnsani Gelişim Endeksini (Human Development Index-HDI) geliştirdi. BM büyümeyi değerlendirmek için tüm dünya ülkeleri ve önde gelen kalkınma kurumları tarafından geliştirilen detaylı bir plandan Binyıl Kalkınma Hedefleri'ni (Millennium Development Goals-MDGs) kullanır.

Gelişmekte olan ülkeler, genel olarak nüfuslarına göre önemli ölçüde sanayileşme sağlamayan ve çoğu durumda orta ila düşük yaşam standardına sahip olan ülkelerdir. Düşük gelir ve yüksek nüfus artışı arasında kuvvetli bir ilişki vardır.

Gelişmekte olan ülkeleri tartışırken kullanılan terimler, bu terimleri kullananların niyet ve yapılarına atıfta bulunmaktadır. Bazen kullanılan diğer terimler arasında, daha az gelişmiş ülkeler (Less Developed Countries-LDC'ler), ekonomik açıdan en az gelişmiş ülkeler (Least Economically Developed Countries-LEDC'ler), "az gelişmiş ülkeler" veya Üçüncü Dünya ülkeleri ve "sanayileşmemiş ülkeler" bulunmaktadır. Buna karşılık, gelişmiş ülkeler, ekonomik açıdan en çok gelişmiş ülkeler (Most Economically Developed Countries-MEDCs), Birinci Dünya ülkeleri ve "sanayileşmiş ülkeler" tanımları, gelişmiş ülkeler için kullanılır.

"Gelişmekte olan" teriminin anlamını hafifletmek için uluslararası kuruluşlar, yoksul ülkeler için ekonomik açıdan daha az gelişmiş ülke (Less Economically Developed Country-LEDC) terimini kullanmaya başladılar. Bu terim, "gelişmekte olan" olarak kullanılamaz. Yani LEDC'ler, LDC'lerin en fakir alt kümesidir. Bu da, gelişmekte olan dünyadaki yaşam standardının her yerde aynı olduğu inancını azaltabilir.

Gelişmekte olan ülke kavramı, kurtuluş teolojisi, Marksizm, anti-emperyalizm ve siyasal ekonomi gibi çeşitli yönelimleri olan çok sayıda teorik sistemde bulunur.

Bir diğer önemli gösterge, ülkenin gelişme aşamasında gerçekleşen sektörel değişikliklerdir. Ortalama olarak, İmalatın İkincil sektöründen %50 katkı alan ülkeler büyük ölçüde büyümektedir. Benzer şekilde, ağırlıklı olarak üçüncül Sektörlerden katkı alan ülkelerde daha fazla Ekonomik Kalkınma oranı görülür.

1979'da Nobel Ödülü kazanan Theodore Schultz gibi bazı kalkınma ekonomisi araştırmacıları, gelişmekte olan ülkelerdeki okuma-yazma bilen çiftçilerin, okuma-yazma bilmeyen çiftçilere oranla daha üretken olduğunu keşfettiler. Bu nedenle, ekonomik kalkınmada önemli bir etken olarak beşeri sermayeye (eğitim, sağlık vb.) yatırım yapılmasını önerirler. Muhammed Tamim gibi diğer araştırmacılar, ekonomik gelişmenin ilkokuldan üniversiteye kadar olan eğitim seviyesiyle ölçülebilir olduğuna inanmaktadır. Araştırmacılar, eğitim seviyesinin yükseltildiği her yerde kalkınma seviyesinin de arttığını fark ettiler. Araştırmacılar ayrıca eğitim oranının, ekonomik büyüme oranı ile doğru orantılı ve demografik büyüme oranıyla ters orantılı olduğu sonucuna vardılar. Walt Whitman Rostow'un Kalkınma Planı, bir ülkenin nüfusu tamamen eğitim gördüyse başlayabilir. Bu nedenle, başka bir dünya çapında doğum kontrol programını ve kalkınma stratejisinin uygulanması için dünya çapında bir organizasyonun kurulmasını içeren dünya çapında bir eğitim programı organizasyonun kurulması gereklidir.

Gelişmekte olan ülke trendleri

Gelişmekte olan ülkelerde sağlık riski

Kirli su
Kapalı alanda sigara içilmesi
Tropikal ve bulaşıcı hastalıklar
Hava kirliliği
İklim değişikliği
Trafik kazaları
Zehirlenme

Gelecekte ortaya çıkabilecek sorunlar

Yoksul ülkelerin kentsel bölgelerinde nüfus artışı.
Çevresel tehlikeler ve sağlık tehlikeleri.
Trafik ölümleri ve hava kirliliği.
Bulaşıcı olmayan hastalıklar.
Ölüme yol açan fiziksel hareketsizlik.
Artan ve yoğunlaşan endüstriyel ve tarımsal üretim ve toksik kimyasalların doğrudan toprak, hava ve suya emisyonu.
Enerji kaynaklarının aşırı kullanımı.
Biyoçeşitliliğin kaybolmasına ve ekosistemin etkilemesine yol açan iklim değişikliği ile ilişkili sağlık sorunları.
Geçim kaynağı olarak doğal kaynaklara yüksek bağımlılık; sürdürülebilir olmayan kaynakların çok kullanımına veya bu kaynakların tükenmesine yol açar.
Çok az temiz su imkanları.

Büyümeyi teşvik eden faktörler

Beşeri Sermaye
Ticaret Politikası: Daha kısıtlayıcı politikalara sahip ülkeler, açık ve daha az çarpık ticaret politikalarına sahip ülkeler kadar hızlı büyüyememektedir.
Yatırım: Yatırım, büyümeyi olumlu yönde etkiler.
Bilgi Boşluğu

Büyümeyi engelleyen faktörler

Hastalık (sıtma, tüberküloz, AIDS, vb.): Hastalık, gelişmekte olan ülkelerdeki ailelerde yüksek ve geriletici maliyet yüklerine neden olur.
Kötü Beslenme / Vücut ve Beynin Gelişememesi: Gelişmekte olan ülkelerde, beş yaşın altındaki 200 milyondan fazla çocuk gelişimsel potansiyellerine ulaşamamaktadır.
Bilgi boşluğu
Siyasi dengesizlik
Siyasi yozlaşma
Çocuk Evliliği

Olumsuz faktörlerin önlenmesi

Mobil Sağlık Birimleri: Mobil sağlık birimleri hasta başına 1,26 $ 'lık maliyetle, sıtmanın ve sıhhi tesisat suyunun kontrol altına alınmasına yardımcı olur. Bebek başına tahmini maliyet ve önlenen çocuk ölümlerinin maliyeti 200-250 dolar arasındaydı.
Eğitim

Ülkelerin tipolojisi

Ülkeleri kötü gelişim seviyelerine sınıflandırmak için kullanılan birkaç terim vardır. Herhangi bir ülkenin sınıflandırılması kaynaklara göre farklılık gösterir ve bazen bu sınıflandırmalar veya kullanılan özel terimler aşağılayıcı sayılır. "Ülke" yerine "pazar" teriminin kullanılması, genel ekonomi yerine ülkelerin sermaye piyasalarına özel olarak odaklanmayı sağlar.

Gelişmiş ülkeler ve gelişmiş pazarlar
Gelişmekte olan ülkeler, ekonomik büyümesi veya sermaye piyasasının büyüklüğü sırasına göre:
Yeni sanayileşmiş ülkeler
Gelişen piyasalar
Sınır pazarları
Az gelişmiş Ülkeler

Gelişmekte olan ülkeler, coğrafi bölgelere göre de kategorize edilebilir:

Gelişmekte Olan Küçük Ada Ülkeleri
Gelişmekte olan karayla çevrili ülkeler

Diğer sınıflandırmalar şunları içerir:

Çok fazla borcu olan yoksul ülkeler; IMF ve Dünya Bankası'nın bir programı tarafından yapılan bir tanımdır.
Geçiş ekonomisi; merkezi planlamadan pazar ekonomisine geçiş.

"Gelişmekte olan ülke" terimi tartışmaları

"Gelişmekte olan ülke" teriminin kullanımına yönelik bazı eleştiriler var. Bu terim, çok az ülkeyi niteleyen "gelişmiş ülke" terimi ile karşılaştırıldığında "gelişmekte olan ülke" ya da "gelişmemiş ülke" seviyelerini gösterir. Terim, anlamlarının çok olumlu ve çok olumsuz olmasından dolayı eleştirilmektedir.

Terim, Küba ve Bhutan gibi birkaç ülkenin takip etmemeyi seçtiği geleneksel Batı ekonomik gelişim modelinin "gelişme" düzeyini temel almaktadır.

"Kalkınma" kavramı, Modernleşme teorisinin geçerli olduğu varsayımına dayanır. Modernleşme teorisi, 19. ve 20. yüzyılın baskın gelişme teorisi olarak "kalkınma" tanımına büyük ölçüde katkıda bulundu. Kısacası, "modernlik" ve "kalkınmaya" ulaşmanın yalnızca tek yolu olduğunu ileri sürer. Günümüzde, modernleşme teorisi "kalkınmayı" tanımlamada halen önemli bir role sahiptir.

"Gelişmekte olan" terimi, hareketliliği ima eder ve özellikle de HIV / AIDS'ten oldukça etkilenen Güney Afrika ülkeleri gibi bazı ülkelerde kalkınmanın düşüş veya durgunluk içinde olabileceğini kabul etmez. Bu gibi durumlarda, "gelişmekte olan ülke" terimi bir örtmece olarak düşünülebilir. Terim, geniş çapta değişen bu ülkeler arasında homojenliği ifade eder. Terim aynı zamanda ülkelerde, en fazla ve en az refah içinde olan grupların zenginlikleri (ve sağlıkları) geniş çapta değiştiğinde, homojenlik anlamına gelir. Benzer şekilde, "gelişmiş ülke" terimi yanlış olarak, gelişmiş ülkelerde ekonomik gelişme ve büyümenin devam etmediği anlamına gelir.

Genel olarak kalkınma, tarım ve doğal kaynak çıkarma gibi düşük katma değerli sektörlerden uzaklaşmayı ve modern altyapıyı (hem fiziksel hem de kurumsal) gerektirir. Buna karşın, gelişmiş ülkeler genel olarak, ekonominin üçüncül ve dördüncül sektöründe ve yüksek yaşam kalitesi standartlarında, kendi kendini sürdürebilen ekonomik büyümeye dayanan ekonomik sistemlere sahiptir. Bununla birlikte, Norveç, Kanada, Avustralya gibi gelişmekte olan bazı ülkelerin ulusal ekonomilerinde, birincil endüstrilerin önemli bir bileşenine sahip olması gibi dikkate değer istisnalar bulunmaktadır. ABD ve Batı Avrupa, çok önemli bir tarım sektörüne sahiptir ve uluslararası tarım piyasalarında önemli rolleri vardır. Ayrıca doğal kaynak çıkarma, çok kazançlı bir endüstri olabilir. Örneğin, petrol çıkarma.

Önerilen alternatif bir ölçüt, gayri safi milli mutluluğun temel alınmasıdır. Gayri safi milli mutlulukta, bir ülkenin mali açıdan zengin olmasının aksine, insanların gerçek memnuniyeti ölçülür.

20. yüzyılın sonunda Dünya-sistemi teorisinin ilerlemesiyle, "Gelişmiş ülke" ve "gelişmekte olan ülke" kavramları yerlerini yavaş yavaş, daha az tartışmalı ve ticaret temelli olan "core country (çekirdek ülke)", "semi-periphery country (yarı taşra ülkesi)" ve "periphey (taşra ülkesi)" kavramlarıyla değiştirmeye başladı. "Gelişmekte olan ülkeler" ve "gelişmiş ülkeler" terimleri demode olsa da, resmi açıklamalarda hala kullanılmaktadır.

Gelişmekte olan ülkeler listesi

Uluslararası Para Fonu'nun Nisan 2015 Dünya Ekonomik Görünüm Raporuna göre, aşağıda bulanan ülkeler gelişmekte olan ekonomiler olarak değerlendirilmektedir.

Afganistan
Arnavutluk
Cezayir
Angora
Ermenistan
Azerbeycan
Bahamalar
Bahreyn
Bangladeş
Barbados
Belarus
Belize
Benin
Butan
Bolivya
Bosna Hersek
Botsvana
Brezilya
Brunei
Bulgaristan
Burkina Faso
Burundi
Kamboçya
Kamerun
Cape Verde
Orta Afrika Cumhuriyeti
Çad
Çin
Kolombiya
Komorlar
Kongo Demokratik Cumhuriyeti
Kongo Cumhuriyeti
Kosta Rika
Hırvatistan
Cibuti
Dominika
Dominik Cumhuriyeti
Ekvador
Mısır
El Salvador
Ekvator Ginesi
Eritre
Etiyopya
Fiji
Gabon
Gambiya
Gürcistan
Gana
Grenada
Guatemala
Gine
Gine-Bissau
Guyana
Haiti
Honduras
Macaristan
Hindistan
Endonezya
İran
Irak
Fildişi Sahili
Jamaika
Ürdün
Kazakistan
Kenya
Kiribati
Kosova
Kuveyt
Kırgızistan
Laos
Lübnan
Lesotho
Liberya
Libya
Makedonya
Madagaskar
Malawi
Malezya
Maldivler
Mali
Marşal Adaları
Moritanya
Mauritius
Meksika
Mikronezya Federe Devletleri
Moldova
Moğolistan
Karadağ
Fas
Mozambik
Myanmar
Namibya
Nepal
Nikaragua
Nijer
Nijerya
Umman
Pakistan
Palau
Panama
Papua Yeni Gine
Paraguay
Peru
Filipinler
Polonya
Katar
Romanya
Rusya
Ruanda
Saint Kitts ve Nevis
Saint Lucia
Saint Vincent ve Grenadinler
Samoa
São Tomé ve Príncipe
Suudi Arabistan
Senegal
Sırbistan
Seyşeller
Sierra Leone
Solomon Adaları
Somali
Güney Afrika
Güney Sudan
Sri Lanka
Sudan
Surinam
Svaziland
Suriye
Tacikistan
Tanzanya
Tayland
Timor-Leste
Togo
Tonga
Trinidad ve Tobago
Tunus
Türkiye
Türkmenistan
Tuvalu
Uganda
Ukrayna
Birleşik Arap Emirlikleri
Uruguay
Özbekistan
Vanuatu
Venezuela
Vietnam
Yemen
Zambiya
Zimbabve

IMF tarafından listelenmemiş ülkeler

Küba
Nauru
Kuzey Kore

Gelişmiş ülke kategorisine yükselmiş ülkeler

Dört Asya Kaplanları ve yeni Euro Bölgesi ülkeleri dahil olmak üzere aşağıdaki ülkeler, gelişmekte olan ülkeler olarak kabul edildi ve şimdi IMF tarafından gelişmiş ekonomiler olarak listeleniyor. Parantez içindeki tarih, ülkelerin gelişmiş ekonomiler olarak listelendikleri tarihtir.

Hong Kong, Çin (1997'den beri)
İsrail (1997'den beri)
Singapur (1997'den beri)
Güney Kore (1997'den beri)
Tayvan, Çin Cumhuriyeti (1997'den beri)
Güney Kıbrıs (2001'den beri)
Slovenya (2007'den beri)
Malta (2008'den beri)
Çek Cumhuriyeti (2009'dan bu yana, 2006'dan bu yana Dünya Bankası tarafından )
Slovakya (2009'dan beri)
Estonya (2011'den beri)
Letonya (2014'ten itibaren)
Litvanya (2015'ten beri)

Veri yetersizliğinden dolayı gelişmiş ekonomi olarak listelenen üç ekonomi (ülke). Verilerin eksikliği nedeniyle gelişmiş ekonomiler olarak listelenmeden önce, ülkelerin gelişmiş ekonomiler veya gelişmekte olan ekonomiler olup olmadıklarını değerlendirmek zordur.

San Marino (2012'den beri)
Porto Riko (2016'dan beri)
Makao, Çin (2016'dan beri)