Ethnologue

Ethnologue nedir?

Ethnologue: Dünyanın Dilleri, 2016 yılında yayımlanan 19. baskısında 7,457 dilin istatistiklerini içermiş olan web tabanlı bir yayındır. Bunlardan 7,097 yaşayan diller olarak listelenirken 360'ı kaybolmakta olan diller olarak listelenmiştir. Ethnologue, dili konuşanların sayısı, yeri, lehçeleri, dilsel bağlılıkları, İncil'in her dildeki mevcudiyeti ve tarif edilen lehçesi ve Genişletilmiş Dereceli Kuşaklar Arası Parçalanma Ölçeğini (EGIDS) kullanarak dil yaşayabilirliği hakkında bilgi sağlar. Yayın, dil bilimciler tarafından çok saygı görür ve yaygın olarak kullanılır.

Ethnologue hakkında bilgi

Ethnologue, Dallas, Texas merkezli Hristiyan dil hizmetleri kuruluşu olan SIL International (eski adı Dil Bilimleri Yaz Enstitüsü olarak bilinir) tarafından yayınlandı. Kuruluş, dil gelişimini kolaylaştırmak ve İncil'in bazı dillerini, kendi dillerine çevirmek için bu tür dil topluluklarının konuşanlarıyla çalışarak çok sayıda azınlık dilini denemektedir.

Bir dil olarak sayılan şey sosyo-dil bilimsel değerlendirmeye bağlıdır; Ethnologue'nun önsözünde, "Her bilim insanı" dili "oluşturan unsurlar için aynı kriter kümesini paylaşmıyor ve hangi özelliklerin dili bir "lehçe" olarak tanımladığı tam olarak bilinmiyor." Etnologue, esas olarak karşılıklı anlaşılabilirlik temelinde olan genel dilsel ölçütleri izlemektedir. Paylaşılan dilin anlaşılabilirlik özellikleri karmaşıktır ve uzmanlar tarafından üzerinde mutabakata varılan etimolojik gramer kanıtlarını içerir.

Ethnologue, bir dile birincil bir isim vermesinin yanı sıra, o dili konuşanların, hükumetlerin, yabancıların ve komşuların o dil ve lehçeleri için kullandıkları isimleri de verir. Ayrıca dilin ve lehçelerinin tarihsel olarak nasıl adlandırıldığını ve referans olunduğunu açıklar. Kelimenin anlamının, resmi, siyasi olarak doğru veya belirli bir gurubu gücendirici olup olmadığıyla ilgilenmez. Bu isimler listesi eksiksiz tamamlanmış olmak zorunda değildir.

1984'te Ethnologue, tarif ettiği her dili tanımlamak için "SIL kodu" adı verilen üç harfli bir kodlama sistemi yayımladı. Bu kod seti, ISO 639-1 ve ISO 639-2 gibi diğer standartların kapsamını önemli derecede aştı. 2000 yılında yayınlanan 14. baskı, 7,148 dil kodunu içeriyordu. 2002'de Uluslararası Standartlar Organizasyonu (ISO) tarafından Ethnologue'nin kodlarının taslağını uluslararası standarda entegre etmek için çalışması istendi. Ethnologue'un 15. baskısı, ISO 639-3 olarak adlandırılan bu standardın ilk baskısı idi. Bu standart, ISO tarafından oluşturulan kurallara göre Ethnologue'dan (yine de SIL tarafından) ayrı olarak uygulanmaktadır ve o zamandan beri Ethnologue, o zamandan beri Ethnologue neyin bir dil olarak listelenebileceği konusunda bu standarta göre hareket etmektedir.

17. baskı ile Ethnologue, EGIDS (Genişletilmiş Dereceli Kuşaklar Arası Uyumsuzluk Ölçeği) adlı bir çerçeve kullanarak, dil durumu için sayısal bir takım kodlar sundu. Fishman'in GIDS'i, (Sınıflandırılmış Kuşaklar Arası Bozulma Ölçeği) ayrıntılı bir şekilde hazırlanmıştı. Uluslararası kabul görmüş diler için 0, hiç kimsenin aidiyet hissetmediği yok olmaya yüz tutmuş diller için 10 arası puanlar verilmektedir.

Aralık 2015'te Ethnologue "soft paywall" ödeme şekli başlattı; Ayda yedi'den fazla veri sayfasına sahip olmak isteyen yüksek gelirli ülkelerdeki kullanıcılar ücretli bir abonelik satın alabilmektedir.

Dil aileleri

Ethnologue'nun 18. baskısında 228 dil ailesi (96 izole edilmiş dil de dahil olmak üzere) ve altı tipolojik kategori (işaret dili, kreolce, pidgin, karışık dil, yapay diller ve henüz sınıflandırılmamış diller) bulunmaktadır.

İtibarı

1986'da derginin editörlüğünü yapan William Bright, Ethnologue'dan "dünyanın dilleri üzerinde bir koruma olması için vazgeçilmez" olduğunu yazdı. Lyle Campbell ve Verónica Grondona, 2008'de aynı dergide "Ethnologue ... standart bir referans haline geldi ve faydasını tahmin etmek fazla zor değil" dedi.

2015 yılında, Glottolog'un editörlerinden Harald Hammarström, yayınların sıklıkla atıflardan yoksun oldukları ve dil sınıflandırmasının ve tanımlamasının açık ilkelerini ifade etmedikleri için eleştirdi. Bununla birlikte, "Etnologue, dünya dillerinin etkileyici ve kapsamlı bir kataloğu olduğu ve 2009'dan önce dille ilgili üretilen her şeyden çok daha üstün olduğu" sonucuna varmıştır.

Sürümler

18. baskıdan başlayarak, Ethnolog'un yeni sayıları her sene çıkacaktır.

Baskı	tarih	Editör	notlar
1	1951	Richard S. Pittman	10 mimeograflı sayfa; 40 dil
2	1951	Pittman
3	1952	Pittman
4	1953	Pittman	Haritaları içeren baskı
5	1958	Pittman	Kitap formatında ilk basım
6	1965	Pittman
7	1969	Pittman	4.493 dil
8	1974	Barbara Grimes
9	1978	Grimes
10	1984	Grimes	SIL kodlarını içeren ilk baskı
11	1988	Grimes	6253 dil
12	1992	Grimes	6662 dil
13	1996	Grimes	6883 dil
14	2000	Grimes	6809 dil
15	2005	Raymond G. Gordon, Jr.	6912 dil ; ISO standartlı; Renkli haritalar sunan ilk baskı
16	2009	M. Paul Lewis	6909 dil
17	2013, 2014'te güncellenmiş	M. Paul Lewis, Gary F. Simons ve Charles D. Fennig	7116 yaşayan dil
18	2015	Lewis, Simons ve Fennig	7102 yaşan dil,  Toplam 7472 dil
19	2016	Lewis, Simons ve Fennig	7097 yaşayan dil, Toplam ?
20	2017	Simons & Fennig	7099 yaşayan dil, Toplam ?