Dünya Sağlık Örgütü
Dünya Sağlık Örgütü hakkında kısa bilgi
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ, WHO), Birleşmiş Milletlerin uluslararası halk sağlığı ile ilgili uzmanlaşmış bir ajansıdır. Merkezi, 7 Nisan 1948 yılında, İsviçre'nin Cenevre kentinde kurulmuştur. DSÖ, Birleşmiş Milletler Kalkınma Grubu üyesidir. Selefi Sağlık Örgütü, Milletler Cemiyeti'nin bir ajansıydı. Dünya Sağlık Örgütü'nün anayasası, 22 Temmuz 1946 yılında 61 ülke tarafından imzalanmış ve 24 Temmuz 1948 yılında yürürlüğe girmiştir. Bu kurum, Uluslararası Diş Hekimliği Bürosu ve Uluslar Topluluğu Birliği Sağlık Örgütü'nü bir araya getirdi. Oluşumundan bu yana çiçek hastalığının ortadan kaldırılmasında öncü rol oynadı. Mevcut öncelikleri: Bulaşıcı hastalıkların etkilerinin hafifletilmesi (özellikle HIV / AIDS, Ebola, sıtma ve tüberküloz), bulaşıcı olmayan hastalıkların etkilerinin hafifletilmesi (cinsel sağlık ve üreme sağlığı), gelişme ve yaşlanma, beslenme (gıda güvenliği ve sağlıklı beslenme), iş sağlığı, madde bağımlılığı, raporlama, yayınlar ve ağ oluşturma gelişimini desteklemek.
DSÖ, sağlıkla ilgili önde gelen uluslararası bir yayın olan Dünya Sağlık Raporu'ndan, Dünya Sağlık Araştırması ve Dünya Sağlık Günü'nden (her yılın 7 Nisan günü) sorumludur.
DSÖ'nün 2014/2015 bütçe önerisi, yaklaşık 4 milyar ABD Dolarıdır. Bunun yaklaşık 3 milyar ABD dolar tutarı üye devletler tarafından, kalan 930 milyon ABD dolarlık kısmı ise gönüllüler tarafından katkı payı olarak sağlanmıştır.
Dünya Sağlık Örgütü'nün tarihçesi
Dünya Sağlık Örgütünün kuruluşu
1945 yılında düzenlenen Birleşmiş Milletler Uluslararası Organizasyon Konferansı'nda, Çin temsilcisi Dr. Szeming Sze, Norveçli ve Brezilyalı delegeleriyle yeni Birleşmiş Milletler himayesinde uluslararası bir sağlık organizasyonu kurma konusunda fikir birliğine vardı. Konferansın Genel Sekreteri Alger Hiss, konuyla ilgili bir karar alınmadığı takdirde, böyle bir organizasyon oluşturmak için bildirim kullanılmasını önerdi. Sze ve diğer delegeler lobi yaparak, sağlığa ilişkin uluslararası konferansa çağıran bir bildirim geçtiler. "Uluslararası" sözcüğünün değil, "dünya" sözcüğünün kullanılması, bu kuruluşun elde etmeyi istediği şeyin gerçekten dünya çapındaki yapısını vurguladı. Dünya Sağlık Örgütü'nün anayasası, 22 Temmuz 1946 yılında Birleşmiş Milletler'in 51 ülkesi ve 10 diğer ülke tarafından imzalandı. Böylece, her üye, abone olunan Birleşmiş Milletler'in ilk uzman ajansı haline geldi. Bu anayasa, 26. üye devlet tarafından onaylandığında, 7 Nisan 1948 yılında yapılan Dünya Sağlık Günü'nde resmen yürürlüğe girdi. Dünya Sağlık Asamblesinin ilk toplantısı, 24 Temmuz 1948 yılında bitti ve 1949 yılı için 5 milyon ABD Doları tutarında bir bütçe sağlandı. Andrija Stampar, Meclisin ilk başkanıydı ve G. Brock Chisholm, planlama aşamasında İcra Sekreteri olarak görev yaptıktan sonra DSÖ Genel Direktörü olarak atandı. İlk öncelikleri; sıtmanın, tüberkülozun ve cinsel yolla bulaşan enfeksiyonların yayılmasını kontrol etmek ve ana-çocuk sağlığını, beslenmeyi ve çevre hijyenini iyileştirmekti. İlk yasal düzenlemesi hastalığın yayılması ve morbiditesi üzerine doğru istatistiklerin derlenmesi ile ilgiliydi. Dünya Sağlık Örgütü logosu, Asclepius (bir kahraman ve iyileşme tanrısı, Apollo'nun oğlu) Çubuğu'nun şifa sembolü olduğunu göstermektedir.
Operasyonel geçmişi
IT, 1947 yılında teleks yoluyla epidemiyolojik bilgi servisi kurdu ve 1950 yılına kadar bir kitle verem aşısı kullanımını (BCG aşısı kullanılarak) sürdürüyordu. 1955 yılında sıtma eradikasyonu (kökünü kurutma) programı başlatıldı ve daha sonra objektif olarak değiştirildi. 1965 yılında, diabetes mellitus (şeker hastalığı) ile ilgili ilk rapor hazırlanarak, Uluslararası Kanser Araştırmaları Ajansı kuruldu. DSÖ, 1966 yılında merkez binasına taşındı. 1974 yılında Bağışıklama Genişletilmiş Programı, Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) ve Dünya Sağlık Örgütü (WHO) arasında önemli bir ortaklık olan onkocerciasis'e yönelik kontrol programı başlatıldı. Ertesi yıl, Tropikal Hastalıklar Araştırma ve Eğitim Özel Programı da başlatıldı. 1976 yılında Dünya Sağlık Örgütü, Engellilik Önleme ve Rehabilitasyon konulu kararın, topluma yönelik bakıma odaklanarak yürürlüğe girmesi için oy kullandı. Temel ilaçların ilk listesi 1977 yılında hazırlandı ve bir yıl sonra "herkes için sağlık" konusundaki iddialı hedefi ilan edildi. 1986 yılında DSÖ, artmakta olan HIV/AIDS sorunu üzerine küresel programını başlattı. İki yıl sonra, hastalara karşı ayrımcılığı önleme konusunda ilave dikkat göstererek ve UNAIDS (Birleşmiş Milletler HIV / AIDS Ortak Programı) 1996 yılında kuruldu. Küresel Polio Eradikasyon Girişimi (dünya çapında çocuk felcini yok etme) 1988 yılında kuruldu.
Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri Birliği Sağlık Bakan Yardımcısı Viktor Zhdanov, 1958 yılında Dünya Sağlık Örgütü'ne, çiçek hastalığını ortadan kaldırmak için küresel bir girişim başlatması ve WHA11.54 kararıyla sonuçlanması çağrısında bulundu. Bu noktada, her yıl çiçek hastalığından 2 milyon insan ölüyordu. 1967 yılında DSÖ, dünya çapında çiçek hastalığının yok edilmesine yönelik çabayı yoğunlaştırdı ve bu çaba için yılda 2.4 milyon dolar katkıda bulunarak, yeni bir hastalık izleme yöntemini benimsedi. DSÖ ekibinin karşılaştığı ilk sorun, çiçek hastalığı vakalarının yetersiz raporlanması idi. DSÖ, ülkelere gözetim ve koruma faaliyetlerini düzenlemesinde yardımcı olan danışmanlar ağı oluşturdu. DSÖ, 1972 yılında Yugoslavya'da gerçekleşen son Avrupa salgınının önlenmesinde de yardımcı oldu. DSÖ, çiçek hastalığına karşı iki yıl mücadele ettikten sonra, 1979 yılında çiçek hastalığının ortadan kaldırıldığını ilan etti. Böylece, tarihte insanoğlunun çabasıyla ortadan kaldırılacak ilk hastalık oldu.
1998 yılında DSÖ Genel Müdürü, DSÖ'nün kuruluşunun 50. yıl dönümünde çocukların hayatta kalması, bebek ölümlerinin azalması, yaşam süresinin uzatılması ve çiçek, çocuk felci gibi hastalık oranlarının azaltılması üzerinde durdu. Bununla birlikte, anne sağlığını desteklemek için yapılması gerekenlerin ve bu alandaki ilerlemenin az olduğunu belirtti. Kolera ve sıtma hastalığında, o dönemin büyük bir kısmı için düşüş olmasına rağmen, DSÖ'nün kuruluşundan bu yana sorunları devam etti. Yirmi birinci yüzyılda, Stop TB Ortaklığı (tüberkülozu bir halk sağlığı sorunu olarak ortadan kaldırmak için kurulan organizasyon), Birleşmiş Milletlerin Bin Yılın Kalkınma Hedefleri Formülasyonu ile birlikte 2000 yılında kuruldu. Kızamık hastalığına karşı ilk adım 2001 yılında atıldı. Bu adım, hastalığın dünya çapındaki ölümlerini 2007 yılında %68 oranında azalttığı düşünülmektedir. 2002 yılında, mevcut kaynakları iyileştirmek için AIDS, Tüberküloz ve Sıtma ile Mücadele Küresel Fonu hazırlandı. 2006 yılında bu organizasyon, AIDS salgınıyla mücadele için küresel önleme, tedavi ve destek planının temelini oluşturan, dünyanın ilk resmi HIV/AIDS Araç Seti Zimbabwe için onaylandı.
Dünya Sağlık Örgütü ne yapar?
DSÖ Anayasası, amacının "herkesin mümkün olan en üst düzeyde sağlığa kavuşması" olduğunu belirtiyor.
DSÖ, Anayasasında tanımlanan işlevleri ile amacını yerine getirmektedir:
DSÖ, şu an halk sağlığı üzerindeki rolünü şu şekilde tanımlıyor:
Bulaşıcı hastalıklar
2012-2013 DSÖ bütçesi, fonların dağıtıldığı 5 alanı belirledi. Bulaşıcı hastalıklarla ilgili bu beş alandan ilki, genel olarak bulaşıcı hastalıkların "sağlık, sosyal ve ekonomik yükünü" azaltmak; ikincisi, HIV / AIDS, sıtma ve tüberkülozla mücadele etmek.
DSÖ, HIV/AIDS açısından UNAIDS (Birleşmiş Milletler HIV/AIDS Ortak Programı) ağı içerisinde çalışır ve UNAIDS'in amaçları ve stratejileri ile uyumlu çalışmasının önemli olduğunu düşünür. Ayrıca, hastalığın ekonomik ve sosyal etkileri ile başa çıkılmasına yardımcı olmak için, sağlık haricindeki diğer toplum kesimlerini dahil etmeye çalışır. UNAIDS ile uyumlu olarak, DSÖ 2009 ve 2015 yılları arasında, %15 oranında virüs bulaşmış olan, 15-24 yaş grubundaki kişilerin sayısını azaltmak için geçici görev belirlemiştir. Bu görevler; çocuklarda yeni HIV enfeksiyonlarının, %90 oranında azaltılması ve HIV ile ilişkili ölümlerin %25 oranında azaltılmasıdır.
DSÖ, taahhüt ettiklerini 1970'li yıllarda aşırı iddialı olarak küresel bir sıtma eradikasyon kampanyasına bıraksa da, sıtma kontrolüne karşı güçlü bir bağlılık söz konusudur. DSÖ'nün Küresel Sıtma Programı, sıtma durumlarını ve gelecekte sıtma kontrol planlarında karşılaşılan sorunları izlemek için çalışır. 2015 yılında, DSÖ'nün Aşılama Uzmanları Stratejik Danışma Grubu (SAGE) ve Sıtma Politikası Danışma Komitesi (MPAC) ortak olarak, RTS, S / AS01 (ticari adı Mosquirix - rekombinant protein bazlı sıtma aşıdır)'in, uygulanabilir bir sıtma aşısı olup olmadığını görmek için Afrika'da pilot olarak uygulanmasını önerdi. DSÖ ve bireysel Afrikalı ülke hükumetleri tarafından ilave düzenleyici kararlar alınmasının ardından, RTS, S / AS01'in, piyasaya sürülmesi 2017 yılında olabileceği kararlaştırıldı. Şu an için, insektisit (böcek öldürücü ilaç) ile kaplanmış sineklik ve insektisit spreyleri, sıtmanın yayılmasını önlemek için kullanılmaktadır, ayrıca antimalaryal ilaçlarda olduğu gibi, özellikle de hamile kadınlar ve küçük çocuklar gibi korunmasız insanlar için de kullanılır.
DSÖ 'nün yardımları, 1990 ve 2010 yılları arasındaki tüberküloz ölümlerinin %40 oranında azalmasına katkıda bulunmuştur. DSÖ tarafından savunulan uygulamalarla, 2005 yılından beri, 46 milyondan fazla kişinin tedavi gördüğü ve yaklaşık 7 milyon kişinin hayatının kurtarıldığı iddia ediliyor. Bunlar, ilgi çekici ulusal hükumetlerin ve bunların finansmanının, erken teşhisi, tedaviyi standartlaştırmayı, tüberkülozun yayılmasını ve etkisini izlemeyi ve uyuşturucu arzını stabilize etmeyi içerir. Ayrıca, HIV/AIDS mağdurlarının tüberküloza karşı hassasiyetini de kabul eder.
DSÖ, çocuk felcini ortadan kaldırmayı amaçlar. DSÖ 1988 yılında, Uluslararası Rotary, ABD Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezleri (CDC) ve Birleşmiş Milletler Çocuk Fonu (UNICEF) ile Global Polio Eradication Initiative (Küresel Polio Eradikasyon Girişimi) için ortaklaşa çalışma başlattığından, daha küçük organizasyonlar ile vakaları %99 oranında azaltmada başarılı oldu. Küçük çocukları aşılamak ve "çocuk felcinden muaf" ilan edilen ülkelerdeki vakaların yeniden ortaya çıkmasını önlemek için çalışır.
Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar
DSÖ 'nün, on üç öncelik alanının bir diğer amacı, "hastalık, sakatlık ve erken ölümlerin, kronik bulaşıcı olmayan hastalıkların, zihinsel rahatsızlıkların, şiddet ve yaralanmaların ve görme bozukluğunun" önlenmesi ve azaltılmasıdır.
Çevresel Sağlık
DSÖ, 2012 yılında sağlıksız bir ortamda yaşamanın veya çalışmanın sonucu olarak, 12.6 milyon insanın öldüğünü tahmin etmektedir. Sağlıksız ortamlar, dünya çapındaki toplam ölümlerin yaklaşık 1/4'ünü oluşturur. Hava, su ve toprak kirliliği, kimyasal madde ile temasa maruz kalma, iklim değişikliği ve morötesi radyasyon gibi çevresel risk faktörleri, 100'den fazla hastalık ve yaralanmaya neden olur. Bu durum, kirliliğin yol açtığı bir takım hastalıklarla sonuçlanabilir.
Yaşam tarzı
DSÖ, "gebelik dönemi, doğum, yeni doğan dönemi, çocukluk dönemi ve ergenlik dönemi dahil olmak üzere hayatın kilit aşamalarında hastalık oranlarını ve ölüm oranlarını azaltmak, sağlığı iyileştirmek, cinsel sağlığı ve üreme sağlığını geliştirmek ve tüm bireyler için aktif ve sağlıklı yaşlanmayı teşvik etmek" için çalışmaktadır.
Aynı zamanda, "tütün, alkol, uyuşturucu ve diğer psikoaktif maddeler, korunmasız cinsel ilişki, sağlıksız diyetler ve fiziksel hareketsizlik ile ilişkili sağlık durumu" için risk faktörlerini önlemeye veya azaltmaya çalışmaktadır.
DSÖ, beslenme, gıda güvenliği, gıda güvenliğinin iyileştirilmesi, bunun halk sağlığı ve sürdürülebilir kalkınma üzerinde olumlu bir etki oluşturmasını sağlamak için çalışır.
Cerrahi ve travma bakımı
DSÖ, trafikle ilgili yaralanmaları azaltmak için yol güvenliğini teşvik etmektedir.
DSÖ, acil ve gerekli cerrahi bakım, travma bakımı ve güvenli cerrahi gibi küresel girişimlerle ilgili çalışmalar yapmıştır. DSÖ, Cerrahi Güvenlik Kontrol Listesi, hasta güvenliğini artırmak için dünya çapında geçerli bir uygulamadır.
Acil durumlar
DSÖ'nün, doğal ve insan kaynaklı acil durumlarda birincil hedefi, Üye Devletler ve diğer paydaşlarla "kaçınılmaz yaşam kaybını, hastalık yükünü ve engelliliği azaltmak" için koordinasyonu sağlamaktır.
DSÖ, 5 Mayıs 2014 yılında, çocuk felcinin yayılmasının, dünyanın acil bir sağlık sorunu olduğunu açıkladı. Asya, Afrika ve Orta Doğu'daki hastalığın salgınları "olağanüstü" olarak kabul edildi.
DSÖ, 8 Ağustos 2014 yılında , Ebola'nın yayılmasının halk sağlığı için acil bir durum olduğunu ilan etti. Ebola, Gine'de başladığına inanılan bir salgın olup, Liberya ve Sierra Leone gibi diğer yakın ülkelere yayılmış durumdadır. Batı Afrika'daki durum çok ciddi olarak kabul edilir.
Sağlık politikası
DSÖ, hükumetin sağlık politikasını iki amaçla ele alır. Birincisi: "Sağlığın temelini güçlendiren, yoksullara ve toplumsal cinsiyete duyarlı, insan hakları temelli yaklaşımları kaynaştıran politikalar ve programlar aracılığıyla, sağlıkla ilgili temel sosyal ve ekonomik belirleyicilere değinmek". İkincisi: "Daha sağlıklı bir çevreyi teşvik etmek, birincil korunmayı yoğunlaştırmak ve çevresel sağlık tehditlerinin temel nedenlerini ele almak için tüm sektörlerdeki kamu politikalarını etkilemek ".
Organizasyon, sağlık politikası seçeneklerini bildirmek ve üye ülkeleri desteklemek için kanıta dayalı araçların, normların ve standartların kullanılmasını geliştirir ve teşvik eder. Uluslararası Sağlık Mevzuatının uygulanmasını denetler ve bir dizi tıbbi sınıflandırma yayınlar. Bunlardan üçü "referans sınıflandırmaları" aşmaktadır: Uluslararası Hastalık İstatistik Sınıflaması (ICD), Uluslararası İşlevsellik Sınıflaması, Engellilik ve Sağlık Sınıflaması (ICF), Uluslararası Sağlıkta Müdahale Sınıflaması (ICHI). DSÖ tarafından üretilen diğer uluslararası politika çerçeveleri arasında, 1981 yılında kabul edilen "Anne Sütü Yedeklerinin Pazarlanması Uluslararası Tüzük Sözleşmesi", 2003 yılında kabul edilen "Tütün Kontrolü Çerçeve Konvansiyonu" ve 2010 yılında kabul edilen "Uluslararası Sağlık Personelinin İşe Alınmasına İlişkin Global Uygulama Usulü" vardır.
DSÖ, sağlık hizmetleri açısından yönetimi, finansmanı, personeli ve idareciliği iyileştirmeye ve politika üretmeye rehberlik etmek için delillerin ve araştırmanın uygunluğuna ve kalitesine bakar. Aynı zamanda tıbbi ürünlerin ve teknolojilerin daha kolay erişilmesini, kalitesini ve kullanımını sağlamaya çalışır. DSÖ, bağış yapan kurumlarla ve ulusal hükümetlerle birlikte çalışarak, araştırma kanıtlarını kullanmalarıyla ilgili raporlamalarını ve kullanımlarını iyileştirebilir.
Yönetim ve destek
DSÖ'nün, tanımlanan on üç politika alanlarından geriye kalan ikisi, kendi rolü ile ilgilidir:
- Küresel sağlık gündemini daha da geliştirmek isteyen DSÖ'nün görevi yerine getirmek için, liderlik sağlamak, yönetimini güçlendirmek ve Birleşmiş Milletler sistemiyle ve diğer paydaşlarla ortaklığı ve işbirliğini teşvik etmek
- DSÖ'nü esnek, öğrenen bir organizasyon olarak geliştirip sürdürmek ve görev süresini daha etkin ve verimli bir şekilde yerine getirmesini sağlamak.
Ortaklıklar
DSÖ, Uluslararası Sağlık Ortaklığı'nı (IHP +) yönetmekten sorumlu çekirdek ekibi teşkil etmektedir. IHP +, gelişmekte olan ülkelerdeki vatandaşların sağlığını iyileştirmeyi taahhüt eden bir grup ortak hükümet, kalkınma ajansı, sivil toplum ve diğer kişilerden oluşur. İşbirliği ortakları, yardım etkinliği ve kalkınma işbirliğinin, uluslararası ilkelerini sağlık sektöründe uygulamaya koymak için birlikte çalışırlar.
Örgüt, DSÖ'nün Biyolojik Standardizasyon Uzmanı Komitesi, Lepra Hastalıkları Uzman Komitesi ve DSÖ İşbirlikçi Mesleki Eğitim ve İşbirliği Uygulaması Çalışma Grubu gibi ünlü bilim insanlarının ve profesyonellerinin çalışmalarını bilgilendirmek için yaptıkları katkılardan yararlanmaktadır.
DSÖ, sağlık politikası ve sistemlerinin iyileştirilmesini hedefleyen, Sağlık Politikası ve Sistemleri Araştırmaları İttifakı'nı yönetir.
DSÖ, aynı zamanda HINARI ağı (Sağlıkta Araştırmaya Erişim Programı, Dünya Sağlık Örgütü ve büyük yayıncılar tarafından etkinleştirilmek üzere kuruldu) gibi programlarla, gelişmekte olan ülkelerdeki sağlık araştırmalarını ve sağlık literatürüne erişimi geliştirmeyi hedeflemektedir.
Halk sağlığı eğitimi
Organizasyon, her yıl, Dünya Sağlık Günü'nü ve sağlığın teşviki ve geliştirilmesi konusuna odaklanan diğer usulleri belirtir. Dünya Sağlık Günü, her yıl 7 Nisan'da, DSÖ'nün kuruluşunun yıl dönümüne uygun zamana getirilmiştir. Son konular, vektör kaynaklı hastalıklar (2014), sağlıklı yaşlanma (2012) ve ilaç direnci (2011) olmuştur.
DSÖ tarafından belirlenen, diğer resmi küresel halk sağlığı kampanyaları; Dünya Tüberkülozu Günü, Dünya Aşılama Haftası, Dünya Sıtma Günü, Dünya Tütüne Hayır Günü, Dünya Kan Bağışçıları Günü, Dünya Hepatit Günü ve Dünya AIDS Günüdür.
DSÖ, Birleşmiş Milletlerin bir parçası olarak, Bin yıl Kalkınma Hedeflerine yönelik çalışmaları desteklemektedir. Bin yıl Kalkınma Hedeflerinin sekiz tanesinden üçü (çocuk ölümlerinin azaltılması, anne ölümlerinin azaltılması, HIV/AIDS'in yayılmasının durdurulması ve azaltılmaya başlanması) doğrudan DSÖ'nün kapsamına girer. Diğer beş hedef de, dünya sağlığı üzerinde etkiye sahiptir.
Veri işleme ve yayınlar
DSÖ, 70 ülkeden yaklaşık 400.000 katılımcının yer aldığı, Dünya Sağlık Araştırması, Küresel Yaşlanma, Yetişkin Sağlığı Araştırması (SAGE) da dahil olmak üzere çeşitli veri toplama platformları aracılığıyla, gerekli olan sağlık ve esenlik bulgularını sağlamaya çalışır. 23 ülkede 50 yaş üzerindeki 50.000 kişi incelenmiştir. Ülke Sağlık Zekası Portalı (CHIP), farklı ülkelerde mevcut sağlık hizmetleri ile ilgili bilgilere erişim noktasını sağlamak için geliştirilmiştir. Bu portalda toplanan bilgiler, ülkeler tarafından gelecekteki stratejiler veya planlar için önceliklerin belirlenmesi, uygulanması, izlenmesi ve değerlendirilmesi için kullanılır.
DSÖ, ulusal sağlık sistemlerini ve sağlık iş gücünün kapasitesini ölçmek ve izlemek için çeşitli araçlar yayınlamıştır. Global Health Observatory (GHO: Küresel Sağlık Gözlemevi), DSÖ'nün dünya genelindeki sağlık durumlarını izleyerek, temel sağlık konuları için veri ve analizlere erişim sağlayan ana portal olmuştur.
Akıl sağlığı sistemleri için DSÖ Değerlendirme Aracı (WHO-AIMS), DSÖ Yaşam Kalitesi Enstrümanı (WHOQOL), Hizmet Kullanılabilirliği ve Hazırlık Değerlendirmesi (SARA) veri toplama için rehberlik eder. DSÖ ve diğer kurumlar arasında, örneğin Sağlık Metrikleri Ağı aracılığıyla yapılan işbirliği çabaları, hükümetin karar vermesine yardımcı olmak için yeterli düzeyde yüksek kaliteli bilgi sağlamayı amaçlar. DSÖ, Üye Ülkelerdeki Evidence-Informed Policy Network (EVIPNet) aracılığıyla, ulusal ihtiyaçlarını karşılayan araştırmaları üretir ve bu üretim kapasitelerinin geliştirilmesini destekler. Pan Amerikan Sağlık Örgütü (PAHO / AMRO), Eylül 2009 yılında onaylanan sağlık araştırması üzerine politika geliştirerek uygulamaya koyan ilk örgüt olmuştur.
10 Aralık 2013 yılında, MiNDbank olarak bilinen, yeni bir DSÖ veritabanına online girilmiştir. Bu veri tabanı, İnsan Hakları Günü'nde başlatılmıştır. DSÖ'nün, zihinsel sağlık sorunlarına sahip insanlara yönelik insan hakları ihlallerini sona erdirmeyi amaçlayan, kalite hakları önceliğinin bir parçasıdır. Yeni veri tabanı; zihinsel sağlık, madde bağımlılığı, engelli olma, insan hakları, farklı ülkelerde uygulanmakta olan farklı politikalar, stratejiler, yasalar ve hizmet standartları hakkında çok sayıda bilgiyi sunmaktadır. Aynı zamanda, önemli uluslararası belge ve bilgileri de içerir. Veritabanı, ziyaretçilerin, DSÖ'ne üye ülkelerin ve diğer ortakların sağlık bilgilerine erişmelerini sağlar. Kullanıcılar, politikaları, yasaları ve stratejileri inceleyebilir, zihinsel sağlık alanında en iyi uygulamaları ve başarı hikayelerini arayabilirler.
DSÖ, belli bir küresel sağlık konusunun uzman değerlendirmesi de dahil olmak üzere, önde gelen yayınlarından biri olan, Dünya Sağlık Raporunu düzenli olarak yayınlar. DSÖ'nün diğer yayınları arasında, Dünya Sağlık Örgütü Bülteni, Doğu Akdeniz Sağlık Dergisi (EMRO tarafından denetlenir), Sağlık İçin İnsan Kaynakları (BioMed Central ile işbirliği içinde yayınlanır) ve Halkla İlişkiler Pan American Journal of Journal of Public Health (PAHO / AMRO tarafından denetlenen) vardır.
Dünya Sağlık Örgütü'nün yapısı
Dünya Sağlık Örgütü, Birleşmiş Milletler Kalkınma Grubu üyesidir.
Dünya Sağlık Örgütü üyeleri
DSÖ, 2015 yılından itibaren, 194 üye ülkeye sahiptir. Bunların hepsi, Birleşmiş Milletler Üye Devletleri olmakla birlikte, Cook Adaları ve Niue hariçtir. (Bir devlet, DSÖ Anayasası olarak bilinen antlaşmayı onaylayarak DSÖ'nün tam üyesi olur.) Ayrıca, 2013 yılından itibaren iki ortak üyesi olan Porto Riko ve Tokelau vardır. Birkaç başka ülkeye gözlemci statüsü verilmiştir. Filistin, Birleşmiş Milletler 3118 sayılı Karar uyarınca Arap Devletleri Birliği tarafından tanınan bir "ulusal kurtuluş hareketi" olarak gözlemcidir. Holy See, Malta düzeninde olduğu gibi gözlemci olarak da katılır. 2010 yılında Tayvan, "Çin Taipei" adı altında davet edilmiştir.
DSÖ'ne Üye Devletler, DSÖ'nün en üst düzey karar organı olan, Dünya Sağlık Asamblesine temsilciler atar. Tüm Birleşmiş Milletler üyesi devletler, DSÖ üyeliğine hak kazanırlar ve DSÖ web sitesine göre diğer ülkeler Dünya Sağlık Asamblesinin basit çoğunluk oyuyla başvuruları onaylandığında üye olarak kabul edilebilirler.
Buna ek olarak, Birleşmiş Milletler gözlemci örgütleri, Kızıl Haç Uluslararası Komitesi, Kızıl Haç ve Kızılay Dernekleri Federasyonu, DSÖ ile "resmi ilişkiler" içine girerek gözlemci olarak davet edilmiştir. Dünya Sağlık Asamblesinde diğer Sivil Toplum Kuruluşlarının yanında otururlar.
Meclis ve İcra Kurulu
Dünya Sağlık Asamblesi, DSÖ'nün yasama organı ve üst düzey organıdır. Genellikle her yıl Mayıs ayında Cenevre'de toplanır. Genel Müdür, beş yılda bir atanır ve önerilen bütçe de dahil, DSÖ politika ve finans konularında oy kullanır. Ayrıca, İcra Kurulunun raporlarını gözden geçirir ve daha fazla inceleme gerektiren çalışma alanlarının bulunup bulunmadığına karar verir. Meclis, teknik olarak sağlık alanında nitelikli 34 üyeyi, üç yıllık dönem için İcra Kuruluna seçer. Kurulun başlıca görevleri; Meclis karar ve politikalarını yürütmek, tavsiyede bulunmak ve çalışmalarını kolaylaştırmaktır.
Bölge büroları
DSÖ'nün bölgesel bölünmeleri, 1949-1952 yılları arasında oluşturuldu. Bu bölünmeler, her tanımlı alanın özel ihtiyaçlarını karşılayacak bir tek bölgesel organizasyon kurmasına izin veren, DSÖ'nün anayasasının 44. maddesine dayanır. Pek çok karar, DSÖ bütçesiyle ilgili önemli tartışmalar, bölgeler tarafından belirlenen bir sonraki meclis üyelerinin kararlaştırılması da dahil olmak üzere bölgesel düzeyde yapılır.
Her bölgenin, genelde sonbaharda yılda bir kez toplanan Bölgesel Komitesi vardır. Temsilciler, tam olarak tanınmayan ülkeler de dahil olmak üzere, her bölgedeki bütün üyeler veya ortak bir üyenin katılımıyla oluşur. Örneğin; Filistin, Doğu Akdeniz Bölge bürosunun toplantılarına katılır. Her bölgenin bölgesel bir ofisi vardır. Her Bölgesel Ofis, Bölgesel Komite tarafından seçilen bir Bölge Müdürü tarafından yönetilir. Kurul 2004 yılı itibarıyla, bölgesel bir komitenin tercihini asla reddetmemiş olsa da, bu atamaları onaylamalıdır. Süreçte yönetim kurulunun tam rolü, tartışmaların konusu olmuştur, ancak pratik etki her zaman küçük olmuştur. 1999 yılından bu yana, Bölge Müdürleri, bir kez yenilenebilir beş yıllık bir dönem için hizmet etmektedir.
DSÖ'nün her Bölgesel Komitesi, bölgeyi oluşturan ülkelerin tüm hükumetlerinde, Sağlık Bakanlığı başkanlarından oluşur. Bölgesel Komite, Bölgesel Direktör seçimi dışında, bölgede Dünya Sağlık Kurulu tarafından kabul edilen sağlık ve diğer politikaların uygulanmasına ilişkin esasların belirlenmesinden sorumludur. Bölgesel Komite, DSÖ'nün bölge içindeki faaliyetlerin ilerlemelerini gözden geçirme kurulu olarak görev yapmaktadır.
Bölgesel Direktör, kendi bölgesinde etkili olan DSÖ başkanıdır. Bölge Müdürlüğü, bölge müdürlüklerinde ve uzmanlaşmış merkezlerde sağlık personelini ve diğer uzmanları yönetir ve/veya denetler. Bölgesel Direktör aynı zamanda, bölge içinde DSÖ temsilciliği olarak bilinen DSÖ ülke ofislerinin tümünün direkt denetleyici otoritesi -aynı zamanda DSÖ Genel Sekreteri- olarak bilinir.
İnsanlar
Örgütün başkanı, Dünya Sağlık Asamblesi tarafından seçilen Genel Direktördür. Mevcut Genel Müdür, ilk olarak 9 Kasım 2006 yılında atanan ve Haziran 2017 sonuna kadar ikinci bir dönem için onaylanan Margaret Chan'dir.
DSÖ, 147 ülkede, 8.500 kişiyi istihdam etmektedir. DSÖ, tütünsüz çalışma ortamı ilkesini desteklemek için sigara içmemektedir. Organizasyon daha önce 2003 yılında, Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleşmesini başlatmıştır.
DSÖ, kendi girişimlerine ve projelerine dikkat çekmek amacıyla "İyi Niyet Elçileri", sanatın üyelerini, spor veya diğer kamusal yaşam alanlarını kullanır. Halen beş iyi niyet elçisi (Jet Li, Nancy Brinker, Peng Liyuan, Yohei Sasakawa ve Viyana Filarmoni Orkestrası) ve bir ortaklık projesi (Craig David) ile ilgili bir başka büyük elçi bulunmaktadır.
Ülke ve irtibat büroları
DSÖ, tüm bölgelerinde 147 ülke bürosu işletmektedir. Ayrıca, Avrupa Birliği, Birleşmiş Milletler, Dünya Bankası ve Uluslararası Para Fonu'nu kapsayan tek büro da dahil olmak üzere, birçok irtibat bürosu işletmektedir. Aynı zamanda; Lyon, Fransa'daki Kanser Araştırması Uluslararası Ajansını ve Kobe, Japonya'daki DSÖ Sağlık Gelişim Merkezini de yürütmektedir. Priştine'deki ek bürolar; Batı Şeria ve Gazze, El Paso'daki ABD-Meksika Sınır Saha Ofisi, Barbados'daki Karayipler Program Koordinasyon Ofisi ve Kuzey Mikronezya Ofisi'dir. Başkentte genelde bir DSÖ ülke ofisi olacak ve bazen söz konusu ülkenin illerinde veya alt bölgelerinde uydu ofisleri eşlik edecektir.
Ülke ofisine, bir DSÖ Temsilcisi (WR) başkanlık etmektedir. Avrupa dışında DSÖ temsilcisi olmak için, 2010 yılı itibariyle, Libya Arap Cemaati içinde olmak gerekir. Diğer tüm personel uluslararasıdır. Bölgede Amerika kıtasında olanlar, PAHO/WHO Temsilcileri olarak anılır. DSÖ Temsilcileri Avrupa'da, Ülke Ofis Başkanı olarak da hizmet ederler ve Sırbistan hariç olmak üzere vatandaşlardır. Arnavutluk, Rusya Federasyonu, Tacikistan, Türkiye ve Özbekistan'da Ülke Ofis Başkanları da bulunmaktadır. DSÖ Temsilcisi, Birleşmiş Milletler Sistemi Yerleşik Koordinatörü tarafından koordine edilen Birleşmiş Milletler Sistemi Ülke Ekibinin üyesidir.
Ülke ofisi, DSÖ Temsilcisinden, birkaç yabancı ve yerel sağlık uzmanından ve gerekli destek ekibinden oluşur. DSÖ ülke ofislerinin başlıca işlevleri, sağlık ve ilaç politikaları konularında, ülkedeki hükumetin birincil danışmanı olmayı içerir.
Finansman ve ortaklıklar
DSÖ, üye ülkeler ve dış vericiler tarafından finanse edilmektedir. 2012 yılı itibarıyla, üye ülkelerin yıllık katkıları; Birleşik Devletler (110 milyon dolar), Japonya (58 milyon dolar), Almanya (37 milyon dolar), Birleşik Krallık (31 milyon dolar) ve Fransa (31 milyon dolar) olmuştur. Birleştirilmiş 2012-2013 bütçesi, 3 milyar 959 milyon dolarlık bir harcama önermiş ve bu bütçeden 944 milyon dolar (%24) katkı payı alınacaktır. Bu, daha önceki alt ödemeleri hesaba katarak, önceki 2009-2010 bütçesine kıyasla önemli bir düşüş anlamına gelir. Değerlendirilen katkılar aynı kalmıştır. Gönüllü katkı 3 milyar 15 milyon dolardır (%76). Bunun 800 milyon dolarının, yüksek veya orta derecede esnek finansman olduğu, geri kalanın belirli programlara veya hedeflere bağlı olduğu hesaplanmaktadır.
Son yıllarda, DSÖ'nün çalışması dış organlarla işbirliğinin artırılmasını içermektedir. 2002 yılı itibariyle, toplam 473 sivil toplum kuruluşu, DSÖ ile bir şekilde ortaklık yapmıştır. "Resmi ilişkiler" alanında uluslararası sivil toplum kuruluşları ile 189 ortaklık vardır. Geri kalanlar, nitelik olarak kayıt dışı sayılmaktadır. Ortaklar arasında Bill ve Melinda Gates Vakfı ve Rockefeller Vakfı bulunmaktadır.
Dünya Sağlık Örgütü hakkında tartışmalar
IAEA - Anlaşma WHA 12-40
DSÖ 1959 yılında, Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu (IAEA) ile WHA 12-40 arasında bir anlaşma imzaladı. Sözleşmede, DSÖ kendi rollerine zarar vermeden, Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu' na, sağlığın geliştirilmesi için, barışçıl nükleer enerjinin sorumluluğunu üstlendiğini belirtti. Ancak, aşağıdaki fıkra; "Anlaşma: Her iki örgütte de, diğer organizasyonun önemli bir çıkarına sahip olduğu veya üzerinde önemli bir yere sahip olabilecek bir konuda, program veya etkinlik başlatmayı önerdiğinde, birinci taraf, meseleyi karşılıklı olarak düzeltmek amacıyla diğerine danışacaktır." eklendi. Bu fıkranın anlamı, bazı baskı gruplarının ve aktivistlerin (Ortak Bir Gelecek için Avrupa'daki Kadınlar da dahil olmak üzere) DSÖ 'nün, nükleer enerji kullanımından kaynaklanan radyasyonun insan sağlığı üzerindeki etkilerini araştırma kabiliyetinde kısıtlama olduğuna inanmalarına yol açtı (Çernobil ve Fukushima'da nükleer felaketlerin devam eden etkileri gibi). Baskı grupları ve aktivistler, DSÖ 'nün "bağımsızlık" olarak gördüklerinin, tekrar kazanılması gerektiğine inanmışlardır.
Roma Katolik Kilisesi ve AIDS
DSÖ, Roman Curia'nın (Roma İmparatorluğunun, evrenin işlerini yürüttüğü Kutsal Kitap'ın ve merkez organın yönetimsel aracıdır) sağlık bölümünün prezervatif kullanımına karşı muhalefetini 2003 yılında kınadı: "20 milyondan fazla kişiyi öldüren ve şu anda en az 42 milyon kişiyi etkileyen küresel bir salgınla karşı karşıya kalırken, prezervatifler ve HIV hakkındaki bu yanlış beyanlar tehlikelidir" beyanında bulundu. 2009 yılı itibariyle, Katolik Kilisesi, HIV/AIDS ile mücadele ederken, kontrasepsiyon (doğum kontrolü) kullanımının arttırılmasına karşı durmaya devam etmektedir. O dönemde Dünya Sağlık Meclisi Başkanı Guyana Sağlık Bakanı Leslie Ramsammy, Papa Benedikt'in doğum kontrolü konusundaki muhalefetini kınayarak, hastalığa karşı savaşta "karışıklık yaratmaya" ve "kanıtlanmış stratejileri" engellemeye çalıştığını söyledi.
Aralıklı koruyucu terapi
Bill & Melinda Gates Vakfı'nın, sıtmanın aralıklı koruyucu terapisi için verdiği agresif desteğe karşı eski DSÖ sıtma şefi Akira Kochi'den bir bildiri aldı.
Diyet ve şeker alımı
DSÖ tarafından gerçekleştirilen veya desteklenen araştırmaların bazılarında, insanların yaşam biçimlerinin ve çevrelerinin, daha sağlıklı veya sağlıksız yaşamı nasıl etkilediğini tartışmaya açabilir; örneğin, beslenme ve kronik bulaşıcı olmayan hastalıkların önlenmesi için 2003 yılı ortak DSÖ/FAO raporunda gösterildiği gibi şeker, sağlıklı bir diyetin en fazla %10'unu oluşturması gerekir. Rapor, şeker endüstrisinin tavsiyesine karşı lobi faaliyetine yol açtı; buna DSÖ / FAO'nun verdiği yanıtta şu ifadeyi de ekledi: "Danışma kurulu, toplam enerjinin %10'dan daha az oranda bulunan serbest şekerler için bir nüfus hedefinin tartışmalı olduğunu kabul etti". Aynı zamanda, kendi bilimsel araştırmalarına dayanan tavsiyeleri üzerinde durdu. 2014 yılında DSÖ, tavsiye edilen şeker seviyelerini yarı yarıya azalttı ve şekerin sağlıklı bir diyetin en fazla %5'ini oluşturması gerektiğini söyledi.
2009 domuz gribi salgını
DSÖ, 2007 yılında birçok uzmanla birlikte klinik araştırmalar yoluyla, pandemik influenza (Pandemik grip; grip hastalıklarının dünya çapında ve yoğun bir şekilde artması) aşısını geliştirme çalışmalarını organize etti. Nisan 2009 yılında, Genel Müdür Margaret Chan tarafından H1N1 influenza (domuz gribi) virüsünü içeren bir salgını bildirildi.
Post-pandemik dönemine gelindiğinde eleştirmenler, DSÖ'nün "acil bilgi" yerine "korku ve karışıklık" yayarak, tehlikeyi abarttığını iddia ettiler. Sanayi uzmanları, 2009 salgınının "küresel sağlık yetkilileri, bilim adamları ve üreticiler arasında benzeri görülmemiş bir işbirliği oluşturarak, pandemik bildirimden üç ay sonra kullanım için onaylanan bir dizi aşı ile şimdiye kadarki en kapsamlı pandemi tepkisine neden olduğunu" söylediler. Ayrıca, "Bu yanıt ancak son on yılda yapılan geniş çaplı hazırlıklar nedeniyle mümkün olur" dediler.
2013-16 Ebola salgınları ve reform çabaları
Örgüt, Batı Afrika'daki, 2014 yılı Ebola salgınından sonra, bürokrasisi, yetersiz finansmanı, bölgesel yapısı ve personel profili nedeniyle yoğun bir şekilde eleştirildi.
Ebola'nın yanıtına ilişkin DSÖ tarafından hazırlanan bir rapor, mevcut sistemin temel zayıflıkları olarak, gelişmekte olan ülkelerdeki sağlık sistemlerinde yetersiz finansmana ve "temel kapasite" eksikliğine işaret etti. 2015 yılındaki Dünya Sağlık Meclisi'nde, Genel Müdür Margaret Chan, gelecekteki acil durumlara hızlı yanıt verebilmek için 100 milyon dolarlık İstişari Fonu ilan etti, Nisan 2016'ya kadar (2017 yılı için) 26.9 milyon dolar bütçe alındı. DSÖ, 2016-2017 yılları arasında Sağlık Acil Durum Programı için 494 milyon dolar ek bütçeyi hazırladı ve bunun için Nisan 2016 yılına kadar 140 milyon dolar bütçe alındı.
Programın amacı, DSÖ'nün doğrudan eylem planı için, kapasitesini yeniden oluşturmayı amaçlıyordu ki eleştirmenler, yeryüzünde faaliyetleri için üye devletleri bağımlı kılan, önümüzdeki on yılın bütçe kesintileri yüzünden kaybedildiğini belirttiler. Buna karşılık, gelişmiş ülkeler tarafından 2013-2016 Ebola salgını ve 2015-2016 Zika salgını için milyarlarca dolar harcandı.
FCTC uygulama veritabanı
DSÖ'nün, Tütün Uygulama Veritabanı Çerçeve Sözleşmesi vardır. Bu, FCTC'ye (Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleşmesi) uyumu zorlamaya yardımcı olan tek mekanizmadır. Bununla birlikte, üzerine inşa edildiği ulusal uygulama raporları ile çok sayıda tutarsızlık bildirilmiştir. Araştırmacılar Hoffman ve Rizvi, "4 Temmuz 2012 yılı itibarıyla, 1104 ülkenin; 361 (%32.7) yanıtı yanlış bildirildiği, 33 (%3) yanıtta açık hata olduğu (örneğin, rapor belirtildiğinde veri tabanını 'evet' olarak belirtti), 'hayır' yanıtları gönderen ülkelere rağmen 270 (%24.5) yanıtın eksik olduğu, 58 (%5,3) yanıtın bizim düşüncemize göre DSÖ personeli tarafından yanlış yorumlandığı" ifadelerini kullanmışlardır.
Dünya Sağlık Örgütü genel merkezi
Kuruluşun merkezi, İsviçre'nin Cenevre şehrindedir. 1966 yılında yetki verilerek açılmıştır.