Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi Daimi Üyeleri

Daimi üyeler

Daimi Beş, Büyük Beş ya da P5 olarak da bilinen Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin daimi üyeleri, Çin, Fransa, Rusya, Birleşik Krallık ve Birleşik Devletler olmak üzere beş devleti içermektedir. Üyeler, İkinci Dünya Savaşı'nın galibi kabul edilen beş büyük gücü temsil eder. Her daimi üye, taslağın uluslararası zeminde ne derece desteklendiğine bakılmaksızın, Konsey tarafından hazırlanan karar taslaklarını veto etme yetkisine sahiptir.

Çin
Fransa
Rusya
Birleşik Krallık
Amerika Birleşik Devletleri

Ülke	Temsil ettiği devlet	Eski temsil ettiği devlet	Mevcut liderler	Mevcut temsilci
Çin	Çin Halk Cumhuriyeti (1971'den beri)	Çin Cumhuriyeti (1945-1949) (Anakarada) Çin Cumhuriyeti (1949-1971) (Tayvanda)	Başkan: Xi Jinping Premier: Li Keqiang	Liu Jieyi
Fransa	Beşinci Fransız Cumhuriyeti (1958'den beri)	Dördüncü Fransız Cumhuriyeti Geçici Hükümeti (1945-46) Dördüncü Fransız Cumhuriyeti (1946-58)	Başkan: Emmanuel Macron Başbakanlık: Édouard Philippe	François Delattre
Rusya	Rusya Federasyonu (1992'den beri)	Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (1945-91)	Başkan: Vladimir Putin Başbakan: Dmitry Medvedev	Vasily Nebenzya
Birleşik Krallık	Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda Birleşik Krallığı (1945'ten beri)	-	Kraliçe: Kraliçe Elizabeth II Başbakan: Theresa May	Matthew Rycroft
Birleşik Devletleri	Amerika Birleşik Devletleri (1945'ten beri)	-	Başkan: Donald Trump Başkan Yardımcısı: Mike Pence	Nikki Haley

Birleşmiş Milletler'in 1945 yılındaki kuruluşunda Güvenlik Konseyi'nin beş daimi üyesi Fransa Cumhuriyeti, Çin Cumhuriyeti, Birleşik Krallık, Amerika Birleşik Devletleri ve Sovyetler Birliği idi. O zamandan bu yana iki pozisyon değişikliği olmuştur, ancak bu değişiklikler Birleşmiş Milletler Antlaşması'nın 23. maddesinde yansıtılmamıştır.

Çin, başlangıçta Milliyetçi Çin Cumhuriyeti hükumeti tarafından temsil ediliyordu. Bununla birlikte, bu hükumet 1949'da Çin İç Savaşını kaybetti ve Tayvan adasına geri çekildi. Komünist Parti, ana kara Çin'in denetimini ele geçirdi ve Çin Halk Cumhuriyeti'ni kurdu. 1971'de BM Genel Kurulu 2758 sayılı kararı, Çin Halk Cumhuriyeti Hükumetini BM'de Çin'in yasal temsilcisi olarak tanıdı ve Çin Cumhuriyeti'nin Güvenlik Konseyi ve Birleşmiş Milletler üyeliği iptal edilerek boşalan koltuğa Çin Halk Cumhuriyeti atandı. Her iki hükumet halen, resmi olarak birbirlerinin toprakları üzerinde hak talep etmektedir. Bununla birlikte, sadece 22 devlet Çin Cumhuriyeti iktidarını resmen tanımakta ve birçok devlet de gayri resmi olarak Tayvan'ı tanımaktadır.

1991'de Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra Rusya, Sovyetler Birliği'nin yasal halefi devleti olarak tanınmış ve bu ülkenin Güvenlik Konseyi pozisyonundaki yeri korunmuştur.

Buna ek olarak Fransa, Charles de Gaulle önderliğinde, geçici hükumeti 1946 yılında Fransız Dördüncü Cumhuriyeti ve daha sonra 1958'de Fransız Beşinci Cumhuriyeti olarak ıslah etmiştir. Fransa, uluslararası statüsünde veya tanınma şartlarında hiçbir değişiklik olmadığı için koltuğunu korudu, ancak denizaşırı egemenliklerinin birçoğu, sonrasında bağımsızlıklarını kazandı.

Güvenlik Konseyi'nin beş daimi üyesi II. Dünya Savaşı'nı kazanan devletlerdi ve geçmişten beri dünyanın en etkili askeri güçlerine sahiptiler.

Her yıl en yüksek askeri harcamaları yapan ülkeler listesinin başında gelmektedirler; 2011'de savunma alanında toplam $ 1 trilyon ABD doları harcamayla, küresel askeri harcamaların %60'ından fazlasını teşkil etmişlerdir. (ABD'nin harcamaları tek başına %40'tan fazlasına denk gelmektedir). Almanya ile beraber dünyanın en büyük altı silah ihracatçısından beşi bu ülkeler arasında yer almaktadır ve aynı zamanda; nükleer silahlara sahip olduğu bilinen veya varsayılan diğer ülkelerin yanı sıra, "Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Anlaşması" kriterlerine göre resmi olarak "nükleer silah barındıran devletler" listesinde yer alan tüm ülkeler bu grupta yer alır.

Veto gücü

"Veto yetkisi", sadece daimi üyeler tarafından kullanılan veto etme yetkisidir. Her daimi üye, taslağın uluslararası zeminde ne derece desteklendiğine bakılmaksızın, Konsey tarafından hazırlanan karar taslaklarını veto yetkisine sahiptir. Veto yetkisi, prosedür ile ilgili oylamalarda geçerli değildir. Güvenlik Konseyi'nin daimi üyeleri, prosedür ile ilgili karar taslaklarını veto etse dahi, Konsey tarafından kararların kabulüne engel teşkil etmez.

Veto, P5 olarak da bilinen herhangi bir daimi üyenin bir karar taslağına olumsuz oy vermesi durumunda geçerlilik kazanır. Daimi bir üyenin oylamaya katılmaması ya da çekimser oy kullanması, karar taslağının kabul edilmesine mani olmaz.

Genişleme

Daimi üyeler arasına yeni devletlerin katılımı konusunda öneriler yer almaktadır. Bahsi geçen adaylar arasında Brezilya, Almanya, Hindistan ve Japonya yer almaktadır. Bu ülkeler, G4 ülkelerinden oluşmakta ve karşılıklı olarak daimi üyelik için birbirlerinin tekliflerini desteklemektedir.

İngiltere, Fransa ve Rusya, G4 ülkelerinin BM Güvenlik Konseyi üyeliğini desteklemektedir. Bu tür bir reforma, öncelikle G4 ülkelerinin bölgesel ve ekonomik rakipleri olan ülkelerden oluşan "Uzlaşma İçin Birlik" grubu üyeleri tarafından karşı çıkılmaktadır. Bu karşıt grupta başı çeken ülkeler; İtalya ve İspanya (Almanya karşıtı), Meksika, Kolombiya ve Arjantin (Brezilya karşıtı), Pakistan (Hindistan karşıtı) ve Güney Kore (Japonya karşıtı) ve bu ülkelerin yanı sıra Türkiye, Endonezya ve diğer bazı ülkeler yer almaktadır. 1992'den beri, İtalya ve grubun diğer üyeleri daimi üyelik yerine yarı-daimi üyelik formülünü veya geçici üyelik sayısının arttırılmasını önermektedir.

Daimi üyelik için önde gelen adayların çoğu Güvenlik Konseyi'ne düzenli olarak, sırayla seçildi: Japonya 11 kez iki yıllık dönem için, Brezilya on dönem için ve Almanya üç dönem için seçildi. Hindistan, 1991-92 döneminden bu yana yaklaşık yirmi yıl aradan sonra 2010 yılında toplam 7. kez seçildi.

Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü 2013 verilerine göre; Güvenlik Konseyi'nin P5 üyeleri, G4 üyeleriyle beraber, dünya genelindeki en büyük savunma bütçesine sahip 10 ülkeden 8'ini içermektedir.

2017 yılı itibariyle BM Güvenlik Konseyini temsil eden Devlet ve Hükümet Başkanları

Çin : Xi Jinping
Fransa : Emmanuel Macron
Rusya : Vladimir Putin
Birleşik Krallık : Theresa May
Amerika Birleşik Devletleri : Donald Trump