Ambargo

Ambargo nedir?

Ambargo (İspanyolca ''embargo''dan gelen bir kelime), belirli bir ülke veya ülkelerle yapılan ticaretin, alım satımın kısmen veya tamamen yasaklanmasıdır. Ambargolar, ambargoyu uygulayan ülkenin ambargonun uygulandığı ülkeden belirli bir ulusal çıkar elde etmeye çalışması çabasıyla dayatılan güçlü diplomatik önlemler olarak görülmektedir. Ambargolar, ekonomik yaptırımlara benzer ve savaş eylemleri olarak kabul edilen ablukayla karıştırılmaması için genellikle ticaretteki hukuki engel olarak kabul edilir. 

Ambargolar, ihracat veya ithalatın sınırlandırılması veya yasaklanması, miktara kota getirilmesi, özel ücretlerin ve vergilerin uygulanması, nakliye veya araçlarının yasaklanması, yüklerin dondurulması veya varlıkların, banka hesaplarının durdurulması, belirli teknolojilerin veya ürünlerin (ileri teknoloji) taşınmasının sınırlandırılması anlamına gelebilir.

Ambargolara yanıt olarak, ağır ambargoya maruz kalan bir alanda sıklıkla bağımsız bir ekonomi ya da otarşi gelişir. Bu nedenle ambargoların etkinliği uluslararası katılımın kapsamı ve derecesiyle orantılıdır.

Ticarette ambargonun önemi

Şirketler, hedeflenen ihracat bölgesine uygulanan ambargoların farkında olmalıdır. Ambargo kontrolünü takip etmek, hem ithalatçılar hem de ihracatçılar için zordur. Öncelikle, diğer ülkelerle ihracat veya ithalat yapmadan önce ambargoların farkında olmalıdırlar. Daha sonra, ilgili düzenlemeleri kontrol ederek ambargo uygulanan ülkelerle iş yapmadıklarından emin olmalılardır. Son olarak, düzgün bir ihracat veya ithalat işi sağlamak için bir lisansa ihtiyaçları vardır. Bazen durum, bir ülkenin siyasetinin değişmesiyle daha da karmaşık hale gelir. Ambargolar değişmeye devam ediyor. Geçmişte, birçok şirket, gelen ve giden gönderilerle ilgili uyum meselelerini takip etmek için elektronik tablolara ve manuel işlemlere bel bağladı. Şirketler düzenli olarak değişiyor olsa da, bugünümüzün riskleri, şirketlerin bu tür düzenlemelerle tam olarak uyumlu olmasına yardımcı oluyor. Eğer bir ambargo durumu mevcutsa, yazılım, sonraki işlemin işleyişini durdurur.

Ambargo örnekleri

1807 Ambargosu, Başkan Thomas Jefferson'ın ikinci döneminde 1806-1808 ABD Kongresi tarafından kabul edilen bir dizi yasa idi. İngiltere ve Fransa büyük bir savaş yaptı. ABD tarafsızdı ve her iki tarafla ticaret yapmak istedi ancak taraflar, diğerinin Amerikan mallarına sahip olmasını istemedi. Amerikan ulusal çıkar hedefi, savaşı önlemek için yeni yasaları kullanmak ve o ülkeyi Amerikan haklarına saygı duymaya zorlamaktı.

Bir ambargodaki en kapsamlı girişimlerden biri Napolyon Savaşları sırasında yaşandı. Birleşik Krallık'ı ekonomik olarak sakatlaştırmaya yönelik bir girişimde, Avrupa ülkeleri ile, Birleşik Krallık'la ticaret yapmayı yasaklayan Kıta Sistemi oluşturuldu. Ambargo, tamamen uygulanabilir olmadı, hatta İngilizlerden çok, katılan uluslara zararlı oldu. 

Amerika Birleşik Devletleri, 7 Şubat 1962'de Küba'ya ambargo uyguladı. Küba tarafından "el bloqueo" (abluka) olarak anılan ABD ambargosu, Küba'ya yapılan en uzun süre devam eden ambargolar arasında kaldı. Ambargo, Amerika Birleşik Devletleri'nin birkaç müttefiki tarafından benimsendi ve görünüşe göre yıllar boyunca Küba politikalarını çok az etkiledi. Bununla birlikte, Başkan Barack Obama, Küba ile sınırlı ekonomik alışverişlere izin vermek için bazı adımlar atarken, Küba'nın mevcut hükümeti tarafından insan hakları ve özgürlükleri geliştirilmediği takdirde, ambargonun "ABD'nin ulusal çıkarları" olarak aynen kalacağını belirten politikayı yineledi.

1973-1974'te Arap ulusları, Birleşik Devletler'e ve Yom Kippur Savaşı'nda İsrail'i destekleyen diğer sanayileşmiş ülkelere karşı bir petrol ambargosu uyguladı. Sonuçlar, petrol fiyatlarının ve OPEC gelirlerinin hızlı bir şekilde yükselmesini, bir acil enerji dağıtımı döneminin yaşanmasını, küresel ekonomik durgunluğu, büyük ölçekli koruma çabalarını ve doğal gaz, etanol, nükleer ve diğer alternatif enerji kaynaklarına yönelik uzun vadeli değişiklikleri içeriyordu.

Güney Afrika'yı ırk ayrımı politikaları nedeniyle cezalandırmak için Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, 20 Kasım 1987'de Güney Afrika'ya karşı gönüllü bir uluslararası petrol ambargosu uyguladı. Ambargo 130 ülkenin desteğini aldı.

Ambargo uygulanan ülkeler listesi

1997'den beri ABD tarafından Sudan'a ambargo uygulanmaktadır.

1989'da Tiananmen Meydanı protestolarına tepki olarak Çin'e (AB ve ABD tarafından), silah ambargosu uygulandı.

İran'a uygulanan ambargo (ABD ve ABD'nin müttefikleri tarafından), petrol, gaz ve petrokimya, rafine edilmiş petrol ürünlerinin ihracatı, bankalar, sigorta, finans kuruluşları ve deniz taşımacılığı alanındaki yatırımları hedef alıyor ve özellikle nükleer başlıklı füzeyi ve çok sayıda askeri ihracatı yasaklıyor. 1979'da yürürlüğe giren bu ambargo, izleyen yıllar boyunca artarak 2010'da en sert noktasına ulaştı.

Kuzey Kore'ye lüks mallar (ve silahlar) ile ilgili uygulanan ambargo (BM, ABD, AB tarafından), 2006'da yürürlüğe girdi.

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ne tüketici malları ile ilgili uygulanan ambargo, (BM tarafından) 1975'de yürürlüğe girdi.

Küba'ya silahlar, tüketim malları ve para ile ilgili uygulanan ambargo (Amerika Birleşik Devletleri tarafından), 1960'da yürürlüğe girdi.

Avrupa Birliği, Çin Halk Cumhuriyeti'ne silah ambargosu  uygulamaktadır.

Japonya'ya 2011 yılı Tohoku depreminden sonra altyapı eksikliği ve radyasyon sorunu nedeniyle hayvan nakliyatı ambargosu getirilmiştir.

Endonezya'ya (Avustralya tarafından), Endonezya'daki hayvan kesim yöntemleri nedeniyle canlı sığırlarla ilgili ambargo uygulanmaktadır.

2001'den beri Gazze Şeridi'ne İsrail tarafından ambargo uygulanmaktadır. Gazze Şeridi savaşmak için (resmen 1967'den 2005'e kadar işgal edildi) kullanılan çok sayıda yasadışı silah trafiğinin yaşanması nedeniyle 2007'den beri silah ablukası altına girdi.

Suriye'ye (AB ve ABD tarafından), silah ve petrol ithalatı ile ilgili ambargo uygulanmaktadır.

Ağustos, 2014 yılından bu yana AB, ABD, Avustralya, Kanada ve Norveç'e (Rusya tarafından), sığır eti, domuz eti, meyve ve sebze üretimi, kümes hayvanları, balık, peynir, süt ve süt ürünleri ile ilgili uygulanan ambargo, 13 Ağustos 2015'de Arnavutluk, Karadağ, İsviçre, Japonya, İzlanda ve Lihtenştayn'a kadar genişletildi.

Eski ticari ambargolar

Yugoslavya Federal Cumhuriyeti (BM tarafından).

Kuzey Vietnam (1964-1975) ve daha sonra Vietnam (1975-1994), ABD'nin ticaret ambargosu.

Makedonya Cumhuriyeti (Yunanistan tarafından), tam ticari ambargo (1994-1995).

Libya'ya (Birleşmiş Milletler tarafından) silahlarla ilgili uygulanan ambargo, 2011 yılında, Libya protestocuları/isyancıları topluca öldürdükten sonra yürürlüğe girdi ve Kaddafi'nin devrilmesinden ve infaz edilmesinden sonra o yıl sona erdi.

Hindistan (İngiltere tarafından), nükleer ihraç kısıtlaması.

Cuntayı, iktidarı geri vermeye ve Ulusal anayasayı yeniden kurmaya zorlamak için Mali'ye [ECOWAS (Batı Afrika Devletleri Ekonomik Topluluğu) tarafından] uygulanan tam ambargoya  2 Nisan 2012'de karar verildi.

Pakistan'a (İngiltere tarafından) nükleer ihracat kısıtlaması ile ilgili uygulanan ambargo, 2002'de yürürlüğe girdi. 

Kosova'nın tek taraflı olarak  hükümet tarafından ilan ettiği Sırbistan'a uygulanan ambargo, 2011'den beri sürmektedir.

1807 Ambargo Yasası.

Eski Yugoslav Ambargosu 21 Kasım 1995 Dayton Barış Anlaşması.

Gürcistan'a  (Rusya tarafından) tarım ürünleri, şarap, maden suyu ile ilgili uygulanan ambargo, 2006 yılında yürürlüğe girdi ve 2013'te kaldırıldı.

Nikaragua'ya karşı ABD ambargosu.

İtalyanların Habeşistan'ı istilasından sonra Uluslar Birliği tarafından (Ekim 1935), İtalya'ya ambargo uygulanmıştır.